ผ่าตัดเต้านมอย่างไรให้แผลดูดี

การผ่าตัดใดๆ ก็ตามที่บริเวณเต้านม ไม่ว่าจะผ่าตัดก้อนเนื้องอกธรรมดาไปจนถึงการผ่าตัดโรคมะเร็งเต้านมตามวิธีต่างๆ นอกจากแพทย์ผู้ผ่าตัดจะต้องผ่าตัดโรคให้หาย หรือควบคุมโรคให้ได้แล้ว ยังต้องคำนึงถึงผลด้านความงาม (Aesthetic Outcome) ของการผ่าตัดด้วย โดยเฉพาะแผลจากผ่าตัดถือว่าเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุด ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการจัดวางตำแหน่งแผล ขนาด ความยาวของแผล รูปร่างของแผล  ซึ่งหากแพทย์ที่ทำการผ่าตัดไม่ได้มีการคำนึงถึงเรื่องแผลแล้ว  จะทำให้เกิดผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์จากการผ่าตัดนั้นๆ ทำให้ผู้ป่วยได้รับผลกระทบจากการผ่าตัด ทั้งที่สามารถหลีกเลี่ยงหรือป้องกันได้ อันได้แก่
<ul>
<li>เกิดรอยแผลเป็นที่ไม่สมควรเกิด</li>
<li>เกิดภาวะแผลตึง หดรั้ง</li>
<li>เกิดความไม่สะดวกในการเคลื่อนไหวหรือการแต่งกายใส่เสื้อผ้า</li>
<li>เกิดเนื้อเยื่อย่นเข้าหากัน</li>
<li>เกิดรอยแผลเป็นบริเวณที่ไม่พึงพอใจ ทุกครั้งที่มองดู</li>
</ul>
<h2 style="color: #008080;">ผลอันไม่พึงประสงค์ดังกล่าวเกิดได้จากหลายๆ ปัจจัย ได้แก่</h2>
<ol>
<li>ปัจจัยด้านผู้ป่วย ที่มีคุณภาพของเนื้อเยื่อผิวหนังที่เกิดแผลเป็นหรือเกิดเนื้อเยื่อหดรั้งได้ง่าย</li>
<li>ปัจจัยด้านการรักษา ที่ขาดความคำนึงถึงรายละเอียดและความรอบคอบในการวางแผนการผ่าตัด</li>
</ol>
ผลอันไม่พึงประสงค์ที่พบได้บ่อยๆ และควรต้องป้องกันหรือหลีกเลี่ยงให้มีโอกาสเกิดขึ้นน้อยที่สุด สามารถแบ่งออกได้ตามประเภทของการผ่าตัด ในที่นี้ขอแบ่งเป็น 2 หัวข้อ ตามประเภทของโรคที่ผ่าตัด ได้แก่
1. กรณีผ่าตัดเนื้องอกธรรมดา
<ul>
<li>แผลเป็นที่แลดูน่าเกลียด เกิดการหดรั้งของเนื้อเยื่อโดยรอบ</li>
<li>แผลเป็นอยู่ในตำแหน่งที่สามารถหลบเลี่ยงได้ โดยการวางแผนก่อนผ่าตัดให้ดี มีการกำหนดจัดวางตำแหน่งแผลให้อยู่ในจุดซ่อนเร้น หรือใช้วิธีผ่าตัดแบบซ่อนแผล</li>
<li style="list-style-type: none;"></li>
</ul>
การผ่าตัดที่ไม่ได้คำนึงเรื่องการจัดวางตำแหน่งแผลเป็นที่ดี ทำให้หลังผ่าตัด เกิดแผลเป็นที่ดูไม่สวยงาม
2. กรณีผ่าตัดมะเร็งเต้านม
<ul>
<li>ขอบแผลดำคล้ำเนื่องจากขาดเลือดมาเลี้ยง แก้ไขโดยการกำหนดแนวแผลให้หลีกเลี่ยงการทำลายหลอดเลือดที่มาเลี้ยงผิวหนังมากที่สุด การผ่าตัดเลาะผิวหนังไม่ให้บางเกินไปตลอดจนการกำหนดปริมาณผิวหนังที่ตัดออกให้เหมาะสมไม่ให้แผลตึงหรือหย่อนจนเกินไป</li>
<li>มีเนื้อเยื่อเหลือ หรือรอยพับย่นของผิวหนังเกิดขึ้นที่ด้านข้างลำตัว  ทำให้เป็นปัญหาเวลาใส่เสื้อยกทรง เนื่องจากเนื้อส่วนนั้นจะค้ำแขนอยู่ตลอด ในผู้ป่วยบางคนจะเกิดการเสียดสีจนแผลถลอกเป็นรอยแดงได้</li>
</ul>
แก้ไขโดยพิจารณาใช้แผลเฉียง (Oblique Incision) ในผู้ป่วยรูปร่างท้วมหรือมีไขมันข้างลำตัวมาก โดยแผลแบบเฉียงนี้เป็นแนวแผลที่แนะนำให้ใช้ในการผ่าตัดเต้านมออกหมดทั้งเต้าในผู้ป่วยส่วนใหญ่  โดยมีข้อดีคือ
<ol>
<li>เป็นแนวแผลที่ Cut Blood Supply น้อยที่สุด ส่งผลให้ลดการเกิดขอบแผลดำ (Skin Edge Necrosis) ได้ดี</li>
<li>สามารถเอาเนื้อเยื่อไขมันส่วนเกินที่อยู่ข้างลำตัวออกไปได้ดีกว่าการลงแผลแนวขวาง (Stewart’s Incision)</li>
<li>ผู้ป่วยสามารถชูแขนสูงเหนือศีรษะได้ดีกว่าแผลแนวอื่น เพราะแนวแผลจะขนานไปกับแนวยืดหดตัวของกล้ามเนื้อหน้าอก (Pectoralis Major)</li>
</ol>
<ul>
<li>การลงแผลที่ไม่ได้วางแผน ทำให้มีแผลเป็นที่ไม่สวยงาม แลดูไม่ประทับใจ</li>
<li>เกิดแผลหดรั้ง หรือรอยบุ๋ม พบได้บ่อยกรณีผ่าตัดแบบสงวนเต้า เนื่องจากเป็นการผ่าตัดคว้านเอาเนื้อเยื่อที่หุ้มอยู่โดยรอบก้อนมะเร็งออกไปปริมาณหนึ่ง ทำให้เต้านมสูญเสียปริมาตรไป เกิดการหดตัวของเนื้อเยื่อที่อยู่โดยรอบตามมาได้ และเป็นมากขึ้นกรณีที่ผู้ป่วยได้รับการฉายแสงร่วมด้วย ถือเป็นปัญหาหรือผลอันไม่พึงประสงค์ที่พบได้เป็นประจำสำหรับผู้ป่วยที่รับการผ่าตัดมะเร็งเต้านมแบบสงวนเต้า</li>
</ul>
<h2>วิธีป้องกันไม่ให้เกิดแผลอันไม่พึงประสงค์</h2>
<ol>
<li>เลือกตำแหน่งแผลให้เหมาะสม คือ การผ่าตัดเอาก้อนมะเร็งออกในแต่ละตำแหน่งของเต้านมจะมีวิธีการวางแนวแผลไม่เหมือนกัน บางตำแหน่งจะลงแผลแบบแนวขนาน บางตำแหน่งจะลงแผลแบบแนวตั้ง ซึ่งต้องมีการคาดการณ์ล่วงหน้าว่าเนื้อเยื่อจะมีการหดรั้งตัวในแนวไหนหลังจากแผลหาย แล้วก็ต้องวางแนวแผลเพื่อป้องกันการหดรั้งตัวให้ได้มากที่สุด</li>
<li>การนำเนื้อเยื่อเต้านมมาเสริมเติมเข้าไป ในบริเวณที่ได้รับการผ่าตัดเลาะก้อนมะเร็งออก กรณีก้อนมะเร็งมีขนาดเล็ก มักไม่มีปัญหาในการนำเนื้อเยื่ออื่นมาเสริม สามารถเย็บขอบแผลเข้าหากันได้ก็จะทำให้ปิดโพรงได้ไม่ยากนัก แต่กรณีที่ก้อนมะเร็งมีขนาดใหญ่ การเย็บปิดโพรงทำได้ยาก และจะส่งผลให้เต้านมเกิดการบิดเบี้ยวได้ง่าย ต้องมีการนำเนื้อเยื่อเต้านมข้างเคียงมาเสริมเติมช่องโพรง (Volume Displacement) แต่ถ้าปริมาณเนื้อเยื่อเต้านมมีน้อยไม่เพียงพอ ก็จะต้องนำเนื้อเยื่อกล้ามเนื้อแผ่นหลังมาปิดช่องโพรงแทน ( Volume Replacement)  ทั้งนี้ก็สามารถลดการหดรั้งของแผลได้</li>
<li>การนำเทคนิคการผ่าตัดแบบ Oncoplastic มาใช้ ซึ่งเป็นการดัดแปลงนำเทคนิคการผ่าตัดแบบศัลยกรรมตกแต่งเข้ามาใช้ในการผ่าตัดมะเร็งเต้านม โดยมีการคำนึงเรื่องตำแหน่งของแผล ปริมาณเนื้อเยื่อที่ตัดออก การนำเนื้อเยื่อเต้านมข้างเคียงมาเสริมเติมช่องว่าง การซ่อนรอยแผลเป็น และการคำนึงถึงเต้านมอีกข้างว่าต้องมีการตกแต่งเพิ่มเติมด้วยหรือไม่ เพื่อให้เต้านมสองข้างมีรูปทรงเหมือนกันภายหลังผ่าตัด</li>
</ol>
จะเห็นได้ว่าการวางแผนการผ่าตัดที่ดี จะสามารถลดหรือหลีกเลี่ยงผลอันไม่พึงประสงค์จากการผ่าตัดเต้านมได้ เช่น
<ol>
<li>ก่อนผ่าตัดจะต้องมีการกำหนดแนวแผลว่าจะอยู่แนวไหน</li>
<li>ทดลองให้ผู้ป่วยขยับแขนชูขึ้นลง ขยับแขนท่าทางต่างๆ ดูว่ามีอะไรติดขัดหรือไม่</li>
<li>มีการกำหนดแนวขอบเขตเนื้อเยื่อเต้านมที่จะผ่าตัดออกด้วย เพื่อเวลาผ่าตัดจะได้สามารถผ่าตัดเอาเนื้อเยื่อเต้านมออกให้ได้หมด โดยไม่เป็นการผ่าตัดเอาเนื้อเยื่ออื่นๆ ที่อยู่ข้างเคียงออกมากจนเกินไปอันจะเกิดผลเสียต่อแผลได้</li>
</ol>
นอกจากนี้แล้วการนำเทคนิคการผ่าตัดที่ทันสมัย เช่น Oncoplastic เข้ามาใช้ในการผ่าตัดมะเร็งเต้านม ก็จะให้ผลด้านความสวยงามของเต้านมได้ดีกว่าการผ่าตัดโดยไม่ได้วางแผนอะไรเลย
&nbsp;
พ. ต. ต. นพ. หะสัน มูหาหมัด 
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้าน<span style="background-color: rgb(255 255 255 / var(--tw-bg-opacity)); color: var(--tw-prose-body); font-family: ui-sans-serif, system-ui, -apple-system, BlinkMacSystemFont, 'Segoe UI', Roboto, 'Helvetica Neue', Arial, 'Noto Sans', sans-serif, 'Apple Color Emoji', 'Segoe UI Emoji', 'Segoe UI Symbol', 'Noto Color Emoji'; font-size: 1rem;">อนุสาขาศัลยศาสตร์มะเร็งวิทยา 
ศูนย์รักษ์เต้านม โรงพยาบาลพญาไท 1

การผ่าตัดโรคใดๆ ที่เกี่ยวกับเต้านม นอกจากแพทย์จะต้องวางแผนการผ่าตัดเพื่อให้โรคหายหรือควบคุมโรคแล้ว ยังต้องคำนึงถึงคุณภาพแผลที่จะเกิดขึ้น ทั้งความสวยงาม และลักษณะของแผลที่ต้องส่งผลกระทบกับการใช้ชีวิตหล

บริการ

บทความ

เกี่ยวกับเรา

สาขาโรงพยาบาล

ผ่าตัดเต้านมอย่างไรให้แผลดูดี

Tel

Email

บริการ

บทความ

เกี่ยวกับเรา

สาขาโรงพยาบาล