เดี๋ยวท้องผูก…เดี๋ยวท้องเสีย ชีวิตต้องออกแรงเบ่งถ่ายอุจจาระเป็นประจำอยู่หรือเปล่า? หรือจริงๆ แล้วการปลดทุกข์…กลับสร้างความทุกข์ให้กับคุณมากกว่า! ปัญหาเหล่านี้ไม่ใช่แค่รบกวนชีวิตประจำวันให้รู้สึกแสบๆ คันๆ แถวทวารหนัก แต่ยังเป็นต้นตอของการเกิด “โรคริดสีดวงทวารหนัก” ภัยร้ายที่คุณไม่ควรมองข้าม!!!

โรคริดสีดวงทวารหนัก คือ ภาวะที่เบาะรองมีการเคลื่อนตัวห้อยคล้อยลงมาต่ำกว่าตำแหน่งปกติ และมีการโป่งพองไม่ยุบตัวลงเมื่อขับถ่ายเสร็จ ทำให้มีเลือดออกเวลาถ่ายอุจจาระ

สัญญาณบ่งบอกของริดสีดวงทวารหนัก

หากพบว่ามีเลือดออกสดๆ ตามหลังอุจจาระ เวลาคลำจะพบก้อนเนื้อบริเวณทวารหนัก มีอาการคันรอบๆ บริเวณปากทวารหนัก ทวารหนักเปียกแฉะ และหากมีอาการอักเสบร่วมด้วยก็จะยิ่งเพิ่มอาการเจ็บปวดบริเวณทวารหนัก

ปัจจัยใดบ้างที่ทำให้เกิดริดสีดวงทวารหนัก

ผู้ป่วยที่มีอาการท้องผูก ขับถ่ายอุจจาระลำบาก ต้องเบ่งถ่ายอุจจาระ..จนเบาะรองถูกดันเลื่อนลงมา
มีอาการท้องเสียอยู่บ่อยครั้ง ยิ่งท้องเสียบ่อย…ยิ่งออกแรงเบ่งบ่อย
มีอุปนิสัยชอบเบ่งถ่ายอุจจาระ เพื่อพยายามถ่ายอุจจาระให้หมด
นั่งถ่ายอุจจาระเป็นเวลานานๆ เช่น นั่งอ่านหนังสือ นั่งเล่นโทรศัพท์
ผู้หญิงตั้งครรภ์ เมื่อฮอร์โมนเกิดการเปลี่ยนแปลงประกอบกับมดลูกโตขึ้นจึงทำให้ขับถ่ายลำบาก

ชนิดของริดสีดวงทวาร

ริดสีดวงภายนอก (External Hemorrhoid) จะเกิดก้อนที่ผิวหนังบริเวณปากทวารหนัก ต่ำกว่า dentate line อาจมีการอักเสบหรือเลือดออกเนื่องจากถูกปกคลุมด้วยผิวหนัง
ริดสีดวงภายใน (Internal Hemorrhoid) จะเกิดเหนือ dentate line อยู่ด้านในของทวารหนัก ปกคลุมด้วยเยื่อบุผิวทวารหนัก ไม่มีเส้นประสาทจึงไม่ได้รับความเจ็บปวดโดยแบ่งออกได้เป็น 4 ระยะ

- ระยะที่ 1 (หัวริดสีดวงอยู่ภายใน) จะมีเลือดออกหลังขับถ่าย รักษาด้วยการกินยารักษาริดสีดวงและผู้ป่วยควรรับประทานอาหารที่มีกากใย ช่วยให้ขับถ่ายได้สะดวกมากยิ่งขึ้น แต่หากยังมีเลือดออกอาจจะรักษาด้วยการฉีดยาเข้าไปเหนือบริเวณหัวริดสีดวงที่เลือดออก
- ระยะที่ 2 (หัวริดสีดวงยื่นออกมาภายนอก) เมื่อขับถ่ายผู้ป่วยจะมีเลือดออกแต่หัวริดสีดวงยังสามารถหดกลับเข้าไปได้เอง รักษาได้โดยใช้วิธียิงยางรัดริดสีดวงหรือฉีดยาให้หัวริดสีดวงฝ่อ ร่วมกับการรับประทานอาหารที่มีกากใยมากขึ้น
- ระยะที่ 3 (หัวริดสีดวงยื่นออกมาและไม่สามารถหดกลับเข้าไปได้) กรณีนี้จะต้องใช้มือดันเข้าไปทุกครั้งที่ขับถ่าย..และมีเลือดออกเวลาขับถ่าย ต้องรักษาโดยการผ่าตัด แต่ในบางรายที่มีหัวริดสีดวงขนาดใหญ่มากจำเป็นต้องรักษาด้วยการยิงยางรัดริดสีดวงแทน
- ระยะที่ 4 (หัวริดสีดวงยื่นออกมาตลอด) ถ้ามีการอักเสบของหัวริดสีดวงร่วมด้วย…ผู้ป่วยต้องเข้ารับการผ่าตัดเพียงอย่างเดียว

นพ. บุรินทร์ อาวพิทยา

แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านศัลยศาสตร์ลำไส้ใหญ่และทวารหนัก

ศูนย์โรคลำไส้ใหญ่และทวารหนัก (ผ่าตัดลำไส้และอื่นๆ) โรงพยาบาลพญาไท 1