ภาวะปวดรั่ว ปอดแตก คือ ภาวะที่มีลมในช่องเยื่อหุ้มปอด ซึ่งจะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อมีการฉีกขาดของเนื้อปอด โดยอาจเกิดจากอุบัติเหตุที่ทรวงอก กระดูกซี่โครงหัก มีวัตถุทิ่มแทงเข้าไปที่ปอด หรืออาจเกิดจากภาวะแทรกซ้อนจากแพทย์ที่มีการแทงเข็มผ่านเส้นเลือดในทรวงอกแล้วทะลุปอดได้ แต่ก็มีบางกรณี ที่เราอาจเคยได้ยินหรืออ่านพบจากสื่อโซเซียลว่า มีคนแข็งแรงอยู่ดีๆ เกิดปอดแตก ปอดฉีกเฉียบพลัน ต้องเข้านอนพักรักษาตัวในโรงพยาบาล หรือรับการผ่าตัด แสดงว่าในบางครั้ง คนที่ร่างกายแช็งแรงปกติก็สามารถเกิดภาวะนี้ได้โดยไม่ต้องเกิดอุบัติเหตุ

ไม่ได้ปอดแหก แต่ปอดแตกจริงๆ

เริ่มสงสัยแล้วใช่ไหม? ว่าทำไมคนเราถึงปอดแตกได้ แม้ไม่ได้รับอุบัติเหตุ ทางการแพทย์คาดการณ์ว่า ภาวะปอดแตกเกิดจากการที่มีถุงลมที่ผิดปกติในปอดเแตกออกมา ซึ่งจะแบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ

กลุ่มคนที่ปอดมีปัญหาอยู่เก่า เช่น เป็นถุงลมโป่งพอง เคยป่วยเป็นโรคปอดมาก่อน สูบบุหรี่ ซึ่งแน่นอนว่ากลุ่มนี้เป็นคนที่อาจมีถุงลมไม่แข็งแรง เมื่อมีการอักเสบติดเชื้อ เสมหะอุดกั้น จึงทำให้เกิดปอดแตกหรือฉีกขาดขึ้นมาได้
ส่วนในคนที่แข็งแรง ยังอยู่ในวัยหนุ่มสาว กำลังทำกิจวัตรประจำวันอยู่ดีๆ ก็เกิดอาการปอดแตกขึ้นมา กลุ่มนี้เชื่อว่ามีสาเหตุมาจากความผิดปกติในเชิงโครงสร้างของถุงลมปอดที่อาจเป็นมาแต่กำเนิด ซึ่งเมื่อเกิดการอักเสบหรือมีการอุดกั้น ทำให้เกิดแรงดันสูง มีผลต่อผนังที่เปราะบาง จึงทำให้เกิดการฉีกขาดที่ถุงลมเหล่านี้ได้

อาการแบบไหนที่บ่งบอกว่าปอดฉีก-ปอดแตก ?

เจ็บหน้าอกแปล๊บขึ้นมาทันที
หายใจเหนื่อยขัด แน่นหน้าอก ใจสั่นหวิว หัวใจเต้นเร็ว เนื่องจากมีลมเข้าไปในเยื่อหุ้มปอด ไปกดปอดข้างนั้นให้ทำงานได้ไม่เต็มที่
อาการของผู้ป่วยจะขึ้นอยู่กับปริมาณลมที่รั่วเข้ามาในเยื่อหุ้มปอด ผู้ป่วยบางรายที่แข็งแรง อาจมีอาการเจ็บหน้าอกเพียงเล็กน้อยทำให้คิดว่าไม่น่าเป็นไร จึงไม่ได้มาพบแพทย์ ซึ่งการปล่อยทิ้งไว้อาจทำให้ปอดข้างนั้นแฟบลง ส่งผลให้หน้าอกข้างนั้นเล็กกว่าอีกข้างได้ในระยะยาว ในกรณีที่รั่วมากก็จะทำให้เกิดอาการเหนื่อยหอบขึ้นมาได้

วินิจฉัยภาวะปอดแตกให้ชัดด้วยการเอกซเรย์

เมื่อผู้ป่วยมาพบแพทย์ด้วยอาการที่น่าสงสัยดังกล่าว หลังการซักประวัติและตรวจร่างกายแล้ว แพทย์จะยืนยันการวินิจฉัยโดยการเอกซเรย์ทรวงอก เพื่อประเมินปริมาณลมที่รั่วออกมาว่ามากน้อยเพียงใด กรณีมีลมรั่วเพียงเล็กน้อยไม่มาก ก็จะให้ผู้ป่วยนอนพักหายใจเอาออกซิเจนความเข้มข้นสูง ซึ่งจะช่วยลดปริมาณลมที่รั่ว แล้วดูว่ารอยรั่วสามารถปิดเองได้หรือไม่ แต่ถ้ามีลมรั่วปริมาณมาก ผู้ป่วยหายใจติดขัดลำบาก ก็จะต้องพยายามเอาลมออกโดยอาจใช้การเจาะดูด ใส่สายยางระบายลมออก

แต่หากแพทย์ประเมินแล้วพบว่า อาการรุนแรงมาก ก็อาจต้องใช้การผ่าตัด โดยเฉพาะในกรณีที่แพทย์ประเมินแล้วว่ารูที่รั่วจะไม่ปิดเอง ต้องใส่สายระบายหลายวัน หรือผู้ป่วยเคยมีประวัติปอดฉีก ปวดรั่วมาก่อน โดยจะผ่าตัดเพื่อเอาถุงลมที่ผิดปกติออก แล้วประสานเยื่อหุ้มปอดให้สนิทกัน เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดอาการซ้ำอีก

ใครบ้างที่เสี่ยงปอดแตก ?

ภาวะที่เกิดปอดแตกเกิดขึ้นเอง มักพบในเพศชายวัยหนุ่ม ตัวผอมสูง แต่เกิดในผู้หญิงได้เช่นกันแต่โอกาสเกิดน้อยกว่า และอาจมีสาเหตุที่ซับซ้อนมากกว่า เช่น กลุ่มโรคพังผืดในเนื้อปอด หรือมีเนื้อเยื่อมดลูกเกิดขึ้นที่เยื่อหุ้มปอด เป็นต้น ดังนั้นทุกคนจึงควรตรวจสุขภาพปอดเป็นประจำ เพราะหากพบรอยโรคหรือความผิดปกติจะได้ทำการรักษาได้ทันที แม้ยังไม่แสดงอาการ

เจ็บแปล๊บหน้าอกเฉียบพลัน ระวัง “ปอดแตก” ไม่รู้ตัว