ตั้งแต่เริ่มมีการระบาดของไวรัส COVID-19 ในช่วงปลายปี 2019 จนถึงปัจจุบัน ข้อมูลหรือผลการศึกษาการฉีดวัคซีนโควิด-19 ในเด็กที่มีอายุต่ำกว่า 18 ปี ยังมีไม่มาก และยังอยู่ในขั้นตอนการศึกษา หากในอนาคตผลการศึกษาและงานวิจัยต่างๆ พบว่า วัคซีนที่มาอยู่มีประสิทธิภาพดี และมีความปลอดภัยที่จะใช้ในเด็ก ถึงวันนั้นก็จะมีการนำมาใช้ในกลุ่มเด็กต่อไป ดังนั้น เมื่อยังไม่สามารถฉีดวัคซีนให้กับเด็กๆ ได้ในตอนนี้ เราจึงควรรู้วิธีการสร้างภูมิคุ้มกันให้กับเด็กๆ กันก่อน

วิธีการสร้างภูมิคุ้มกันให้ลูก เมื่อยังไม่มีวัคซีน

เด็กๆ ควรปฏิบัติดังนี้ เพื่อให้ห่างไกลและปลอดภัย ลดเสี่ยงการติดเชื้อโรค

รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่
พักผ่อนให้เพียงพอ
หลีกเลี่ยงสถานที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อ หรือมีผู้คนแออัด
ปฏิบัติตามมาตรการป้องกันการติดเชื้อ เช่น การสวมหน้ากากอนามัย ล้างมือบ่อยๆ

นอกจากนี้ การฉีดวัคซีนโควิด-19 ในกลุ่มผู้ใหญ่หรือผู้ปกครอง ยังเป็นการลดการแพร่เชื้อสู่เด็ก และหากมีการฉีดวัคซีนครอบคลุมประชากรได้มากพอในชุมชนและในประเทศ จะทำให้คนอื่นๆ รวมถีงเด็กๆ ที่มีข้อจำกัดในการฉีดวัคซีน ลดความเสี่ยงในการติดโรค หรือที่เรียกว่า ‘มีภูมิคุ้มกันหมู่’ นั่นเอง

มีวัคซีนชนิดอื่นที่ฉีดทดแทนให้แก่เด็ก เพื่อป้องกันวัคซีน COVID-19 หรือไม่?

สำหรับวัคซีนที่ป้องกันแทนได้โดยตรงยังไม่มี แต่ในเด็กทุกคนต้องได้รับวัคซีนป้องกันโรคตั้งแต่แรกเกิดมาเรื่อยๆ ตามช่วงวัยอยู่แล้ว นอกจากนั้นยังมีวัคซีนเสริมที่สามารถป้องกัน และลดการติดเชื้อแทรกซ้อนรุนแรงของระบบทางเดินหายใจได้ เช่น

การฉีดวัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่
การฉีดวัคซีนป้องกันปอดอักเสบ (IPD)

วิธีการตรวจสอบอาการเบื้องต้นของโรค COVID-19

อาการของโรค COVID-19 และการติดเชื้อไวรัสทางเดินหายใจอื่นๆ มักมีลักษณะทางอาการคล้ายกัน แยกกันยากด้วยอาการเพียงอย่างเดียว แต่สิ่งสำคัญคือประวัติการสัมผัสที่มีความเสี่ยงสูง เช่น คนในครอบครัว คนใกล้ชิดติดเชื้อ COVID-19 หรือไปในพื้นที่เสี่ยง
สำหรับอาการที่แสดงออก ส่วนมากอาการของโรคติดเชื้อโควิด-19 มักไม่มีอาการหรือมีอาการเพียงเล็กน้อย โดยอาการเบื้องต้นที่ควรนำมาพิจารณาว่าเด็กมีอาการติดเชื้อ COVID-19 คือ

มีไข้
ไอ
คัดจมูก
หอบเหนื่อย
ท้องเสีย
มีผื่น
เหนื่อยเพลีย
ตาแดง

โอกาสในการติดโรค COVID-19 ของเด็กเท่ากับผู้ใหญ่หรือไม่?

ทุกกลุ่มอายุมีโอกาสเสี่ยงติด COVID-19 ได้ทั้งหมด แต่ในกลุ่มเด็กที่มีความเสี่ยงว่าจะเกิดอาการรุนแรง คือ กลุ่มที่อายุน้อยกว่า 1 ปี โดยรวมแล้วเด็กจะมีอาการน้อยกว่าผู้ใหญ่ ปัจจุบันจำนวนผู้ป่วย COVID-19 ในเด็กอยู่ที่ ประมาณ 8% แต่หากไวรัสมีการกลายพันธุ์ อาจจะมีการแพร่เชื้อมากขึ้น เปอร์เซ็นการติดเชื้อในเด็กก็อาจจะมากขึ้นได้เช่นกัน

พญ. เรณุกา จรัสพงศ์พิสุทธิ์
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านกุมารเวชศาสตร์ประสาทวิทยา
ศูนย์สุขภาพเด็กและวัยรุ่น โรงพยาบาลพญาไท 2

คลายข้อสังสัย ทำไมเด็กถึงไม่ได้รับวัคซีน COVID-19