ภาวะต่อมไทรอยด์โต พบได้บ่อยในประเทศไทย มักมีสาเหตุจากการขาดสารไอโอดีน หรือแม้แต่ความผิดปกติของต่อมไทรอยด์เองทำให้ต่อมไทรอยด์โตขึ้นจนเห็นได้ชัด การรักษาความผิดปกติของต่อมไทรอยด์ที่คอโตมักจะเริ่มด้วยการรับประทานยาฮอร์โมนเพื่อกดการทำงานของต่อมไทรอยด์และหวังให้ก้อนยุบลงหรือไม่โตขึ้น แต่ส่วนมากมักจะลงเอยด้วยการผ่าตัด เพื่อเอาต่อมไทรอยด์ข้างนั้นๆ หรือทั้งสองข้างออกเสมอ เพื่อป้องกันการเปลี่ยนไปเป็นมะเร็ง หรือก้อนโตขึ้นเรื่อยๆ จนไม่สามารถรับประทานอาหารได้ หรือหายใจไม่สะดวก บางกรณีเพื่อความสวยงามของผู้ป่วยเอง

พัฒนาการของการรักษา

การผ่าตัดที่มีตั้งแต่ในอดีต คือการผ่าตัดไทรอยด์แบบเปิด (Open surgery) ศัลยแพทย์จะผ่าตัดที่บริเวณคอในแนวขวาง (Transverse collar incision) ซึ่งสามารถตัดไทรอยด์ออกได้หมดรวมถึงสามารถเลาะต่อมน้ำเหลืองได้บางกรณี จึงเกิดแผลเป็นที่คออย่างชัดเจน

ในช่วงประมาณ 10 ปีที่ผ่านมามีการพัฒนาเทคนิคผ่าตัดแผลเล็ก และยังพัฒนาต่อเนื่องกับการผ่าตัดไทรอยด์ผ่านกล้องในหลายตำแหน่ง อาทิ รักแร้, หน้าอก, หัวนม ซึ่งเทคนิคที่ทำกันแพร่หลายในประเทศไทย คือ ผ่าตัดไทรอยด์ผ่านกล้องทางรักแร้ แต่การผ่าตัดทางรักแร้ มีข้อจำกัดหลายส่วน เช่น รักแร้ไปถึงต่อมไทรอยด์ระยะทางไกล ทำให้การผ่าตัดค่อนข้างยาก คนไข้มักจะมีปัญหาชาบริเวณระหว่างรักแร้ถึงคอ และใช้เวลาพอควรที่เส้นประสาทจะกลับมาปกติ

ก้าวต่อไปกับการผ่าตัดไทรอยด์ทางช่องปาก

ปัจจุบันการพัฒนาเทคนิคการผ่าตัดผ่านกล้องผ่านทางช่องปากในคน ริเริ่มโดยศัลยแพทย์ชาวเยอรมัน ในปี พ.ศ. 2555 ต่อมามีศัลยแพทย์ชาวญี่ปุ่น และจีน เริ่มทำการผ่าตัดชนิดนี้แต่คนละเทคนิค ซึ่งผ่าตัดกันน้อยมาก ในประเทศอื่นๆ ยังไม่นำมาใช้รักษากับผู้ป่วย และแตกต่างกันในด้านเทคนิค

การผ่าตัดแบบนี้ ถือเป็น NOTES (Natural Orifice Trans luminal Endoscopic Surgery) ซึ่งผ่าตัดผ่านช่องธรรมชาติของคนไข้ (ในที่นี้คือช่องปาก) จึงไม่เกิดแผลเป็นหลังผ่าตัด และการผ่าตัด NOTES กำลังได้รับความนิยมมากขึ้นเรื่อยๆ ในประเทศไทยกลุ่มงานศัลยกรรม โรงพยาบาลตำรวจ ได้ริเริ่มทำการผ่าตัดต่อมไทรอยด์ผ่านกล้องทางช่องปากได้เป็นรายแรกของประเทศไทย และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และในวันนี้โรงพยาบาลพญาไท 3 และทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทาง พร้อมให้การดูแลรักษาไทรอยด์ด้วยวิธีผ่าตัดผ่านกล้องทางช่องปาก เพื่อมอบสุขภาพที่ดีให้กับผู้ใช้บริการ

การผ่าตัดไทรอยด์ผ่านกล้องทางช่องปากดีอย่างไร

ไม่มีแผลเป็นที่ผิวหนัง 100% เพราะผ่าตัดแผลขนาดเล็ก 3 แผล คือ 1 ซม. 0.5 ซม.และ 0.5 ซม. ที่รอยต่อระหว่างเหงือกล่างกับริมฝีปากล่าง และสอดอุปกรณ์เข้าไปตัดและคีบต่อมไทรอยด์ผ่านทางปาก และเย็บด้วยไหมละลาย และช่องปากมีเส้นเลือดมาเลี้ยงค่อนข้างมาก ทำให้แผลหายรวดเร็ว ไม่เกิดแผลเป็นหรือพังผืด
ระยะทางระหว่างช่องปากและไทรอยด์ ถือว่าสั้นที่สุดเมื่อเทียบกับการผ่าตัดผ่านกล้องวิธีอื่นๆ จึงผ่าตัดได้ง่ายขึ้น
ผ่าตัดต่อมไทรอยด์ได้ทั้ง 2 ข้าง โดยที่ไม่ต้องผ่าตัดจุดอื่นเพิ่ม
มองเห็นเส้นประสาทที่เลี้ยงกล่องเสียง recurrent laryngeal nerve ทั้ง 2 ข้างที่วางขนานหลอดลมได้ง่ายกว่า จึงเก็บเส้นประสาทนี้ได้ดี คนไข้จึงเสียงไม่แหบ
เสียเลือดน้อยมาก
เจ็บน้อย ประมาณวันที่ 2-3 คนไข้จะไม่รู้สึกเจ็บและรับประทานได้ปกติ
ไม่พบอาการชาที่ผิวหนังระหว่างคางถึงบริเวณไทรอยด์เดิม (สามารถเก็บรักษา mental nerve บริเวณคางได้)

หลังการผ่าตัดสามารถเริ่มจิบน้ำ และรับประทานอาหารอ่อนได้ในวันรุ่งขึ้น ซึ่งนอนพักฟื้นที่รพ.ประมาณ 3-4 วัน เพื่อดูอาการ หากไม่มีภาวะแทรกซ้อนหรือปัญหาใดๆ ก็สามารถกลับบ้านได้ และหลังผ่าตัดจะไม่ปวดมากเหมือนการผ่าตัดชนิดเปิด อีกทั้งไม่ต้องทำแผล และไหมที่เย็บจะละลายเองภายใน 30 วัน ช่วงนี้สามารถใช้ชีวิตประจำวัน และรับประทานอาหารได้ตามปกติ เสมือนไม่เคยได้รับการผ่าตัดมาก่อน การผ่าตัดไทรอยด์ผ่านกล้องทางช่องปาก ทำให้คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยที่มีก้อนไทรอยด์โตที่คอดีขึ้นอย่างชัดเจน เสริมสร้างความมั่นใจให้ผู้ป่วยได้เป็นอย่างมาก

นพ.พรพีระ จิตต์ประทุม

ศัลยแพทย์เฉพาะทางด้านการผ่าตัด
ไทรอยด์ไร้รอยแผล
ศูนย์ศัลยกรรมเทคโนโลยีชั้นสูง

โรงพยาบาลพญาไท 3

ผ่าตัดไทรอยด์ไร้แผลเป็น ที่ รพ.พญาไท 3