โดยทั่วไปน้ำตาของคนเราจะถูกสร้างจากต่อมน้ำตาอย่างต่อเนื่องและกระจายตัวปกคลุมผิวดวงตาชั้นนอก จากนั้นจะระบายออกที่รูระบายน้ำตาที่บริเวณหัวตา ซึ่งมีทั้งด้านบนและด้านล่าง แล้วไหลไปตามท่อระบายน้ำตาไปเปิดที่จมูก และไหลลงคอไปตามลำดับ ดังนั้น หากมีการอุดตันของระบบท่อระบายน้ำตาก็จะส่งผลให้มีอาการน้ำตาเอ่อล้นที่บริเวณดวงตาได้

ท่อน้ำตาอุดตันในทารก..สังเกตได้

โดยทั่วไป ทารกจะเริ่มมีการสร้างน้ำตาในช่วง 2สัปดาห์แรกของชีวิตขึ้นไป หากพบว่ามีการอุดตันของระบบท่อระบายน้ำตา พ่อแม่จะสังเกตได้ว่า..ลูกมีอาการตาแฉะในตาข้างที่อุดตัน และในบางรายอาจมีการติดเชื้อซ้ำซ้อน ทำให้มีขี้ตาเป็นมูกปนหนองได้

ท่อน้ำตาอุดตัน เกิดจากสาเหตุใด?

สำหรับในเด็กทารกนั้น สาเหตุคือการที่มีแผ่นเนื้อเยื่อมาปิดบริเวณรูระบายของท่อน้ำตาในจุดที่ต่อกับจมูก ซึ่งปกติโดยส่วนใหญ่เนื้อเยื่อนี้จะสลายไปได้เองเมื่อทารกอายุ 4 ถึง 6 สัปดาห์ หากเนื้อเยื่อนั้นไม่สลายไปในเวลาอันควร ก็จะทำให้มีอาการน้ำตาเอ่อล้นได้ในที่สุด

การรักษาท่อน้ำตาอุดตันในเด็ก

การรักษาที่ได้ประสิทธิภาพ คือ การนวดบริเวณหัวตาร่วมกับการหยอดยาปฏิชีวนะ โดยล้างมือให้สะอาดก่อนนวด สำหรับการนวดนั้นให้ใช้นิ้วที่ถนัดกดลงที่บริเวณหัวตา ทิศทางเข้าหาสันจมูกและลงมาด้านล่าง นวดรอบละ 10 ถึง 20 ครั้งต่อหนึ่งรอบ วันละ 2 ถึง 3 รอบ โดยต้องนวดด้วยแรงที่พอเหมาะ ช่วงเวลาที่นวดแล้วได้ผลดีคือเวลาที่เด็กทานนม ซึ่งแรงดันที่นวดจะไปดันให้แผ่นเนื้อเยื่อที่ปิดอยู่ทะลุออก กว่า 90% มักตอบสนองดีต่อการนวดและการใช้ยาหยอดปฏิชีวนะ โดยเฉพาะในเด็กอายุน้อยกว่า 1 ปี แต่หากการนวดไม่ได้ผล โดยเฉพาะถ้าเด็กมีอายุมากกว่า 1 ปี 6 เดือน แนะนำให้ทำการแยงเพื่อเปิดท่อน้ำตา

ท่อน้ำตาอุดตันในเด็กมักพบได้หลังอายุ 2 สัปดาห์ขึ้นไป โดยอาการที่สังเกตได้ คือ มีน้ำตาปนมูกเอ่อล้นในตาข้างที่อุดตัน โดยการรักษาที่ได้ผล คือการนวดหัวตาร่วมกับการใช้ยาปฏิชีวนะ แต่นอกจากท่อน้ำตาอุดตันแล้ว…ก็ยังมีโรคอื่นๆ ที่ทำให้เด็กมีอาการน้ำตาเอ่อล้นได้ เช่น เยื่อบุตาขาวอักเสบ สิ่งแปลกปลอมตาค้างในตา และต้อหินในวัยเด็ก ดังนั้น หากลูกมีอาการข้างต้น ควรได้รับการตรวจอย่างละเอียดและรักษาโดยจักษุแพทย์อย่างต่อเนื่อง

นพ. วรากร เทียมทัด

จักษุแพทย์ ศูนย์ตา

โรงพยาบาลพญาไท 2

ท่อน้ำตาอุดตันในเด็ก เรื่องที่พ่อแม่ควรรู้