Gastric Balloon ทางเลือกในการลดน้ำหนักอย่างปลอดภัยและได้ผล

Gastric Balloon คือการใส่บอลลูนที่บรรจุสารน้ำเข้าไปในกระเพาะอาหารเพื่อลดน้ำหนัก โดยบอลลูนจะเข้าไปลดความจุของกระเพาะอาหาร ทำให้รับประทานอาหารได้น้อยลงและอิ่มนานกว่าเดิม ร่างกายจึงนำไขมันส่วนเกินออกมาใช้เป็นพลังงานแทน ส่งผลให้น้ำหนักตัวลดลงในที่สุด การทำ Gastric Balloon เหมาะสำหรับผู้ที่มีค่าดัชนีมวลกาย (BMI) มากกว่า 27 ประกอบกับลดน้ำหนักด้วยวิธีอื่นแล้วไม่ได้ผล และมีน้ำหนักเกินจนเริ่มส่งผลกระทบต่อสุขภาพ

นอกจากเหตุผลเรื่องความมั่นใจในรูปร่างและบุคลิกภาพที่ดีแล้ว การลดน้ำหนักอย่างถูกวิธียังช่วยชะลอความเสี่ยงต่อการเกิดโรคต่างๆ ที่มีผลมาจากความอ้วน เช่น เบาหวาน ความดัน ไขมัน หัวใจ และสมองตีบ ซึ่งเป็นสิ่งที่ทุกคนควรให้ความสำคัญ

ขั้นตอนการทำ Gastric Balloon

บอลลูนจะถูกใส่เข้าไปในกระเพาะอาหารทางช่องปากด้วยเทคนิคการส่องกล้อง จึงไม่ทำให้เกิดรอยแผลผ่าตัดตามร่างกาย ตัวบอลลูนทำจากซิลิโคนซึ่งเป็นวัสดุทางการแพทย์ที่ไม่เป็นอันตรายต่อกระเพาะอาหาร ภายในบอลลูนจะบรรจุสารน้ำเอาไว้ประมาณ 400-500 ซีซี เมื่อลดน้ำหนักได้ถึงจุดที่พึงพอใจแล้ว สามารถเอาน้ำที่อยู่ในบอลลูนออกได้ ซึ่งคนส่วนใหญ่จะใส่บอลลูนไว้ประมาณ 6-12 เดือน

หลังจากใส่บอลลูนเรียบร้อยแล้ว คนไข้อาจต้องนอนโรงพยาบาลหนึ่งคืนเพื่อติดตามอาการ จากนั้นแพทย์จะนัดคนไข้มาตรวจร่างกายอย่างต่อเนื่อง รวมถึงมีคำแนะนำในการปฏิบัติตัว การออกกำลังกาย และการเลือกรับประทานอาหารอย่างเหมาะสม เพื่อช่วยให้การลดน้ำหนักได้ผลดียิ่งขึ้น

ในช่วง 2-5 วันแรกหลังการใส่บอลลูน ผู้ป่วยอาจมีอาการพะอืดพะอมคลื่นไส้ รู้สึกไม่สบายตัว ปวดท้องแบบหดเกร็ง หรือเจ็บช่องท้อง เนื่องจากร่างกายกำลังปรับสภาพ ซึ่งจะทำให้รู้สึกอ่อนเพลียได้ จึงควรวางแผนหยุดงานล่วงหน้าและเตรียมใจรับมือกับอาการเหล่านี้เอาไว้ด้วย หากผ่านไป 1-2 สัปดาห์แต่ยังรู้สึกไม่สบายตัว สามารถกลับมาปรึกษาแพทย์เพื่อลดปริมาณของเหลวในบอลลูนได้

หลังการใส่บอลลูน 3-4 สัปดาห์ คนไข้จะสามารถค่อยๆ กลับมารับประทานอาหารได้ตามปกติ แต่ต้องเคี้ยวให้ละเอียดและรับประทานอย่างช้าๆ ในปริมาณแต่ละครั้งที่ไม่มากนัก สิ่งสำคัญคือต้องเริ่มออกกำลังกายและทำกิจกรรมในชีวิตประจำวันให้เป็นปกติ ขอแนะนำให้ออกกำลัง 150-200 นาทีต่อสัปดาห์ โดยแบ่งเป็น 3-4 ครั้ง ครั้งละ 45-50 นาที

นอกจากนี้ บอลลูนยังอาจก่อให้เกิดแผลในกระเพาะอาหาร มีเลือดออก ทางเดินอาหารอุดตันหรือทะลุ แต่อาการเหล่านี้มีโอกาสพบน้อยมากไม่ถึง 1%

ข้อดีของการทำ Gastric Balloon

• เป็นวิธีลดน้ำหนักที่มีความเสี่ยงต่ำ ผลข้างเคียงน้อย เมื่อเทียบกับการผ่าตัดลดน้ำหนักด้วยวิธีอื่นๆ
• ไม่ต้องผ่าตัดจึงไม่มีแผลเป็นตามร่างกาย
• สามารถเพิ่มหรือลดขนาดบอลลูนได้ตามต้องการ
• อาจทำซ้ำได้หากน้ำหนักกลับมาเพิ่มขึ้นหลังนำบอลลูนออก
• เฉลี่ยแล้วทำให้น้ำหนักลดลงประมาณ 24 กิโลกรัมต่อปี

ข้อควรปฏิบัติหลังการใส่บอลลูน 

• ช่วงแรกไม่ควรดื่มของเหลวมากจนเกินไป สามารถดื่มน้ำครึ่งแก้วได้ทุกๆ 1-2 ชั่วโมงหลังใส่บอลลูน
• ให้ความร่วมมือในการมาตรวจติดตามอาการอย่างต่อเนื่องตามที่แพทย์นัดหมาย
• รับประทานยากันแผลในกระเพาะ (PPI) ทุกวันเป็นเวลาหนึ่งปีแม้จะไม่มีอาการก็ตาม เพื่อลดความเสี่ยงของการเกิดแผลในกระเพาะและยืดอายุของบอลลูน
• หลีกเลี่ยงการใช้ยาแก้ปวดแบบไม่ใช่เสตียรอยด์และการดื่มแอลกอฮอล์ เพราะแอลกอฮอล์จะเพิ่มโอกาสเสี่ยงในการเป็นแผลในกระเพาะ การเรอสามารถพบได้เป็นปกติ มักเกิดจากการกลืนเอาอากาศเข้าไป เนื่องจากผู้ป่วยกลืนน้ำลายเพื่อแก้อาการไม่สบายท้อง ซึ่งอาจเป็นสัญญาณของการรับประทานอาหารมากเกินไป และ/หรือการทนต่อบอลลูนไม่ได้
• ผู้ป่วยบางรายอาจนอนหลับได้ดีกว่าหากตะแคงเอาด้านซ้ายลง
• หากรู้สึกถึงความผิดปกติควรรีบมาพบแพทย์ทันที
• เมื่อครบกำหนดนำบอลลูนออกแล้ว ควรปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและพยายามรักษาน้ำหนักให้คงที่ไม่เพิ่มขึ้นอีก

หลักการรับประทานอาหารหลังใส่บอลลูน

• ภายในสองอาทิตย์แรกไม่ควรรับประทานทานอาหารหนัก ควรเลือกรับประทานอาหารที่ย่อยง่าย
• เลือกรับประทานอาหารอย่างเหมาะสมตามแนวทางที่นักกำหนดอาหารหรือนักโภชนาการแนะนำ
• ค่อยๆ เพิ่มอาหารใหม่ทุกวัน แต่ถ้ารับประทานแล้วรู้สึกไม่สบาย (มีอาการเจ็บ อึดอัด ฯลฯ) ควรหยุดและลองใหม่ ในอีกหลายวันข้างหน้า
• แนะนำให้เริ่มลองอาหารใหม่ครั้งละ 2 ช้อนโต๊ะ แต่บ่อยๆ ในช่วงรอบวัน และเพิ่มปริมาณได้ตามความรู้สึกส่วนตัวของผู้ป่วย
• รับประทานอาหารมื้อเล็กๆ ทุกๆ 2-4 ชั่วโมง ห้ามหิวก่อนจะรับประทานแต่ละมื้อเพื่อป้องกันการรับประทานเร็วหรือมากเกินไป
• เคี้ยวอาหารช้าๆ แต่ละมื้อควรใช้เวลาประมาณ 20-30 นาทีเป็นอย่างต่ำ
• ควรนั่งรับประทานที่โต๊ะโดยไม่ทำกิจกรรมอื่น (เช่น ดูโทรทัศน์) อย่ากินเพื่อแก้เครียดหรือแก้เบื่อ หากมีอาการคลื่นไส้ ขย้อนขึ้นมาใหม่ ให้ลองเปลี่ยนอาหาร
• หลีกเลี่ยงน้ำหวาน น้ำผลไม้ อาหารที่มีไขมันสูง น้ำตาลสูง พลังงานสูง เพราะจะทำให้การลดน้ำหนักยากขึ้น
• เตรียมเมนูที่สมดุลหลากหลายและมีสารอาหารครบถ้วน
• ดื่มน้ำหรือของเหลวในช่วงระหว่างวัน 8-10 แก้ว เพื่อป้องกันท้องผูก
• ควรมีโปรตีนเสริมอยู่ในทุกมื้ออาหาร
• รับประทานวิตามินรวมหนึ่งครั้งต่อวัน
• หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารทุกชนิด 3-4 ชั่วโมงก่อนการนอน
• การรู้สึกถึงแรงดันหรือการขย้อนบริเวณหน้าอก มักเป็นอาการบ่งบอกถึงการรับประทานในปริมาณมากหรือเร็วเกินไป ในกรณีนี้ให้หยุดรับประทานและออกไปเดินบ้าง อาการจะดีขึ้นใน 10-15 นาที และครั้งต่อไปขอให้รับประทานให้น้อยลงและช้าลง