มะเร็งเม็ดเลือดขาว (Leukemia)

ส่วนประกอบของเลือด

เลือดประกอบด้วยส่วนที่เป็นน้ำ เรียก plasma ส่วนเซลล์ที่พบมี 3 ชนิด

• เม็ดเลือดขาว Leukocyte หรือ white blood cell ทำหน้าที่ต่อสู้กับเชื้อโรค
• เม็ดเลือดแดง erythrocyte หรือ red blood cell ทำหน้าที่นำ oxygen ไปเลี้ยงร่างกายและนำ carbodioxide ไปฟอกที่ปอด
• เกล็ดเลือด platelet หรือ thrombocyte ทำหน้าที่หยุดเลือด

ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคมะเร็งเม็ดเลือด

1. การได้รับรังสีเป็นจำนวนมาก เข่น ระเบิดปรมณู
2. ทางพันธุกรรม เช่น เด็ก Down’ syndrome
3. ผู้ที่ทำงานสัมผัสสารเคมี เช่น benzene
4. การได้รับคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าจากเสาส่งกระแสไฟฟ้ากำลังสูง แต่ยังต้องรอการศึกษายืนยัน

ชนิดของมะเร็งเม็ดเลือด

1. Acute lymphocytic leukemia (ALL) พบมากในเด็ก
2. Acute myeloid leukemia (AML พบมากผู้ใหญ่
3. Chronic lymphocytic leukemia (CLL) พบมากในคนอายุมากกว่า 55 ปี
4. Chronic myeloid leukemia (CML) พบในผู้ใหญ่

อาการของโรคมะเร็งเม็ดเลือด

1. มีไข้หนาวสั่น บางครั้งเหมือนหวัด
2. อ่อนเพลีย ไม่มีแรง เบื่ออาหาร และน้ำหนักลด
3. มีการติดเชื้อบ่อย
4. บวมและเจ็บบริเวณต่อมน้ำเหลือง ตับ ม้าม
5. เลือดออกง่ายบริเวณผิวหนัง ไรฟัน ตา
6. ปวดกระดูก

การวินิจฉัย

ทำได้ไม่ยาก โดยแพทย์จะตรวจร่างกายพบ ตับโต ม้ามโต ต่อมน้ำเหลืองโต และเจาะเลือดตรวจในเบื้องต้น เมื่อสงสัยว่าเป็นมะเร็ง แพทย์จะเจาะตรวจไขกระดูก เพื่อตรวจหาเซลล์มะเร็งในไขกระดูกต่อไป

การรักษา

การรักษาในผู้ป่วยแต่ละราย และมะเร็งแต่ละชนิดจะไม่เหมือนกัน โดยหลักการรักษา คือ ระยะแรกจะควบคุมโรคให้สงบ remission หลังจากนั้นจะป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำ relapse ผู้ป่วยหลายรายสามารถหายขาดได้

วิธีการรักษา

1. เคมีบำบัด Chemotherapy สามารถให้ได้ทั้งการฉีดและการกิน มะเร็งบางชนิดอาจต้องให้เข้าน้ำไขสันหลัง
2. รังสีรักษา Radiotherapy สามารถให้ได้ 2 แบบ ให้รังสีบริเวณที่มะเร็งอยู่ เช่น ม้าม อัณฑะ หรืออาจให้ฉายรังสีทั้งตัวเพื่อเตรียมการปลูกถ่ายไขกระดูก
3. การปลูกถ่ายไขกระดูก Bone marrow transplantation โดยการให้เคมีบำบัดขนาดสูงร่วมกับรังสีเพื่อทำลายเซลล์มะเร็ง หลักจากนั้นจึงนำไขกระดูกของคนปกติฉีดเข้าไป
4. การใช้ Target therapy กับมะเร็งเม็ดเลือดขาวบางชนิด
5. การรักษาโดย Biological therapy โดยใช้ interferon กับเซลล์มะเร็งได้บางชนิด