ไส้ติ่งอักเสบ (Appendicitis) คือ การอักเสบของไส้ติ่งที่อยู่ระหว่างลำไส้เล็กส่วนปลายและลำไส้ใหญ่ส่วนต้น นับเป็นอาการที่เกิดขึ้นอย่างเฉียบพลันและอันตราย เพราะถ้าหากไม่ได้รับการรักษาด้วยการผ่าตัด ไส้ติ่งที่อักเสบจะแตก ทำให้เชื้อโรคที่อยู่ในไส้ติ่งแพร่กระจายไปทั่วร่างกาย อาจเข้าสู่กระแสเลือดจนทำให้เป็นอันตรายต่อชีวิตได้
เรามาทำความรู้จักไส้ติ่งกันเถอะ
- ไส้ติ่งมีรูปร่างเหมือนถุงยาวๆ ขนาดเท่านิ้วก้อย ยื่นออกมาจากลำไส้ใหญ่ ตำแหน่งอยู่ที่ท้องน้อย (อุ้งเชิงกราน) ด้านขวา
- ผนังด้านในของไส้ติ่งมีเนื้อเยื่อต่อมน้ำเหลืองกระจายอยู่ ซึ่งเป็นเนื้อเยื่อเกิดการอักเสบได้ง่าย ซึ่งเนื้อเยื่อนี้มีการเพิ่มปริมาณมากช่วงวัยรุ่น จึงพบไส้ติ่งอักเสบเกิดได้บ่อยในวัยรุ่น
- ไส้ติ่งในมนุษย์ไม่มีหน้าที่สำคัญอย่างใด การตัดไส้ติ่งออกไม่เกิดผลเสียใดๆ
สาเหตุของไส้ติ่งอักเสบ
- ส่วนใหญ่ไม่ทราบสาเหตุ อาจเกิดจากการอุดตันที่ไส้ติ่ง เช่น ต่อมน้ำเหลืองที่โต หรือก้อนอุจจาระที่แข็ง
- เนื้อเยื่อต่อมน้ำเหลืองที่ผนังไส้ติ่งหนาตัวขึ้นตามการอักเสบต่างๆที่เกิดขึ้นในร่างกาย
- สาเหตุอื่นๆ ที่พบได้น้อยกว่า เช่น พยาธิในลำไส้ (เช่น พยาธิตืดหมู) หรือเนื้องอก
ใครบ้างที่มีโอกาสเกิดไส้ติ่งอักเสบ
ไส้ติ่งอักเสบสามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน ตั้งแต่เด็ก 2 ขวบไปจนถึงคนชรา แต่มักพบบ่อยในช่วงอายุ 15 – 30 ปี
ลักษณะอาการ..เมื่อไส้ติ่งอักเสบ
- ระยะไส้ติ่งเริ่มอุดตัน: จะมีอาการปวดท้อง..ซึ่งเป็นอาการที่เกิดก่อนอาการอื่นๆ และมักมีอาการเบื่ออาหาร จุกแน่น เกิดร่วมด้วยตามมา มักปวดตำแหน่งรอบสะดือ ปวดแบบที่ไม่เคยเป็นมาก่อน
- ระยะไส้ติ่งบวมโป่งขึ้น: เชื้อโรคขยายลุกลามถึงชั้นนอกของไส้ติ่ง ปวดท้องมากขึ้น ในเวลาไม่กี่ชั่วโมงหรือไม่เกิน 1 – 2 วัน ย้ายตำแหน่งมาปวดที่ท้องน้อยด้านขวา การเคลื่อนไหว การไอหรือจาม ทำให้ปวดมากขึ้นในระยะนี้
- ระยะไส้ติ่งอักเสบแตกกระจายในช่องท้อง: เมื่อปล่อยไว้จนไส้ติ่งอักเสบแตก (พบได้บ่อยประมาณ 20%) หากไม่ได้รับการผ่าตัดออก จะเกิดผลข้างเคียง แทรกซ้อนได้ 2 แบบ คือ
-
- ร่างกายสร้างเนื้อเยื่อห่อหุ้มไส้ติ่งที่แตกนั้นไว้ เกิดเป็นฝีในช่องท้อง ทำให้คลำพบก้อน มีอาการเจ็บที่ท้องน้อย และมีไข้
- เชื้อโรคและหนองกระจายไปทั่วท้อง (เยื่อบุช่องท้องอักเสบ) อาจเข้ากระแสเลือด (ภาวะพิษเหตุติดเชื้อ) ซึ่งอันตรายถึงเสียชีวิตได้
การรักษาไส้ติ่งอักเสบ
การผ่าตัดเอาไส้ติ่งออก คือการรักษาตามมาตรฐานเมื่อแพทย์ตรวจและวินิจฉัยว่าเป็นไส้ติ่งอักเสบ (ปัจจุบันที่พญาไท 2 จะทำการตรวจ CT scan ก่อนเพื่อ confirm diagnosis และวางแผนการผ่าตัด) โดยจะพิจารณาผ่าตัดไส้ติ่งออก เพื่อป้องการไส้ติ่งอักเสบแตก ส่วนใหญ่ใช้เวลาไม่เกิน 1 ชั่วโมง และนอนพักฟื้นที่โรงพยาบาล 2 – 3 วัน
กรณีไส้ติ่งอักเสบที่แตกแล้ว มักใช้เวลาที่นานกว่า และอาจเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น ฝีในช่องท้อง แผลผ่าตัดติดเชื้อ หรือติดเชื้อในกระแสเลือด ภายหลังได้ แต่ในปัจจุบัน มีการผ่าตัดไส้ติ่งอักเสบด้วยกล้อง..จึงเป็นอีกทางเลือกหนึ่ง โดยแพทย์ผ่าตัดจะเป็นผู้พิจารณาตามความเหมาะสม
การรักษาไส้ติ่งอักเสบโดยไม่ต้องผ่าตัด ทำได้ไหม
การรักษาไส้ติ่งอักเสบโดยไม่ต้องผ่าตัด เพราะหวังว่า…การอุดตันที่ไส้ติ่งจะหลุดคลายออกไปได้เองนั้น พบได้น้อยมาก และมีความเสี่ยงสูงที่ไส้ติ่งแตกทะลุ ดังนั้น..จึงควรผ่าตัดไส้ติ่งอักเสบในทุกราย
ถ้าสงสัยว่า..อาจกำลังเป็นไส้ติ่งอักเสบ ควรทำอย่างไร
ไส้ติ่งอักเสบ นับว่าเป็นโรคเร่งด่วน จึงต้องไปพบแพทย์ทันที..ที่ห้องฉุกเฉินของโรงพยาบาล
