พญ.หทัยรัตน์ ทองปลั่ง แพทย์ด้านเวชศาสตร์ชะลอวัยและฟื้นฟูสุขภาพ โรงพยาบาลพญาไท ศรีราชา

ฮอร์โมนในตัวเรานั้นมีส่วนสำคัญต่อการใช้ชีวิตอย่างยิ่ง หลายสิ่งหลายอย่างในกิจกรรมที่เราทำในแต่ละวันล้วนแล้วแต่มีฮอร์โมนเป็นส่วนเกี่ยวข้องทั้งสิ้น เมื่อฮอร์โมนเปลี่ยนไปก็ส่งผลโดยตรงกับสุขภาพ คุณหมอหทัยรัตน์ ทองปลั่ง แพทย์ด้านเวชศาสตร์ชะลอวัยและฟื้นฟูสุขภาพ รพ.พญาไท ศรีราชา จะมาพูดถึงเรื่องดังกล่าวให้ได้ทราบกัน

ฮอร์โมนกับสุขภาพเกี่ยวข้องกันได้อย่างไร?

ฮอร์โมนคือสารเคมีชนิดหนึ่งในร่างกายที่สร้างมาจากต่อมไร้ท่อ โดยต่อมไร้ท่อแต่ละชนิดจะสร้างฮอร์โมนที่แตกต่างกัน แยกกันทำหน้าที่ควบคุมการทำงานของเซลล์ต่างๆ ทั่วร่างกาย และเมื่ออายุมากขึ้นร่างกายก็จะผลิตฮอร์โมนได้ลดลงจนอาจทำให้เกิดภาวะพร่องฮอร์โมนที่เกิดขึ้นเนื่องมาจากต่อมไร้ท่อทำงานลดลง จึงทำให้ร่างกายทำงานได้ผิดปกติและเกิดปัญหาสุขภาพตามมาได้ การตรวจระดับฮอร์โมนต่างๆ ในร่างกายจึงจัดได้ว่าเป็นเรื่องที่สำคัญ ทั้งนี้เพื่อใช้ประเมินอาการผิดปกติที่เกิดขึ้นกับร่างกายว่าสอดคล้องกับความผิดปกติของระดับฮอร์โมนมากน้อยแค่ไหน แพทย์จะได้ให้การรักษาที่เหมาะสมเพื่อปรับระดับฮอร์โมนในร่างกายให้เข้าสู่ภาวะปกติ

เมื่อฮอร์โมนไม่สมดุลก่อให้เกิดภาวะอื่นตามมาได้…

เมื่อระดับฮอร์โมนไม่สมดุลอาจก่อให้เกิดภาวะหรืออาการผิดปกติต่างๆ ภายในร่างกายได้ เช่น การเผาผลาญพลังงานที่เกิดขึ้นภายในร่างกายลดลง มวลกล้ามเนื้อลดลง ปริมาณไขมันสะสมในร่างกายเพิ่มขึ้นทำให้เกิดภาวะโรคอ้วนและยังสามารถส่งผลต่อปัญหาผิวพรรณซึ่งทำให้ผิวแห้งกร้าน เกิดริ้วรอยเหี่ยวย่นได้ง่ายแลดูแก่กว่าวัย นอกจากนี้ยังเพิ่มภาวะการนอนหลับที่ผิดปกติทำให้นอนหลับยากขึ้นหรือนอนหลับไม่สนิท ส่งผลให้อารมณ์แปรปรวน หงุดหงิดง่าย อาจเกิดภาวะซึมเศร้า ความจำเสื่อม ความต้องการทางเพศลดลง และอาจเพิ่มความเสี่ยงของภาวะไขมันในเลือดสูงและโรคหัวใจขาดเลือดได้อีกด้วย

ใครที่ควรตรวจฮอร์โมน?

ระดับของสมดุลฮอร์โมนจะเริ่มมีการเปลี่ยนแปลงได้ตั้งแต่อายุประมาณ25ปีขึ้นไป และเมื่อความสมดุลของฮอร์โมนเสียไปก็อาจก่อให้เกิดภาวะหรืออาการผิดปกติบางอย่างที่เกี่ยวข้องกับความผิดปกติของระดับฮอร์โมนได้ ดังนั้นการตรวจวัดระดับฮอร์โมนสามารถเริ่มตรวจได้ตั้งแต่อายุ 25 ปีขึ้นไป นอกจากนี้แล้วผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดการลดลงของฮอร์โมนในร่างกายได้เร็วกว่าปกติ คือ บุคคลที่ประกอบอาชีพที่มีความเสี่ยงต่อการสัมผัสมลพิษจากสิ่งแวดล้อม, มีการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และการสูบบุหรี่, มีการรับประทานอาหารที่ไม่ถูกสัดส่วนทำให้เกิดภาวะขาดสารอาหารหรือพร่อง

วิตามิน, การขาดการออกกำลังกายที่เหมาะสม หรือแม้กระทั่งในบุคคลที่มีการพักผ่อนนอนหลับไม่เพียงพอก็จะส่งผลให้ร่างกายผลิตฮอร์โมนบางชนิดได้ในปริมาณที่ไม่เหมาะสมและทำให้สมดุลของฮอร์โมนภายในร่างกายเสียไป

เราสามารถเพิ่มระดับฮอร์โมนได้ง่ายๆ ด้วยวิธีเหล่านี้

การเพิ่มระดับฮอร์โมนภายในร่างกายสามารถทำได้โดยการปรับพฤติกรรมทางด้านสุขภาพให้เหมาะสม โดยการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ลดอาหารจำพวกแป้งและน้ำตาล หลีกเลี่ยงอาหารที่มีไขมันสูงโดยเฉพาะกลุ่มไขมันทรานซ์ เลือกรับประทานไขมันที่มีประโยชน์ต่อร่างกายในกลุ่มโอเมก้า 3-6-9 เน้นการบริโภคเมล็ดธัญพืช ผักและผลไม้ที่หลากหลายเพื่อเพิ่มเส้นใยอาหาร ควบคุมน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ ดื่มน้ำอย่างน้อย 2-3 ลิตรต่อวัน พักผ่อนอย่างน้อย 7-8 ชั่วโมง รวมทั้งออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ให้ได้อย่างน้อย 4-5 ครั้งต่อสัปดาห์ใช้เวลาประมาณครั้งละ 30-40 นาที และควรหลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่ส่งผลเสียต่อสุขภาพ เช่น การสูบบุหรี่และการดื่มแอลกอฮอล์ และควรพบแพทย์เพื่อตรวจสุขภาพประจำปี

เพราะสุขภาพ…ไม่ควรมองข้าม

“การตรวจสุขภาพประจำปีเป็นเรื่องที่สำคัญในการเอาใจใส่ดูแลสุขภาพสำหรับทุกคน เพื่อเป็นการเฝ้าระวังโรคหรือหากพบว่าเริ่มเป็นโรคก็ควรรีบพบแพทย์เพื่อเพิ่มโอกาสในการรักษาหายได้ง่ายขึ้น โดยทั่วไปนั้นจะมีการตรวจร่างกาย ตรวจวัดความดันโลหิต เจาะเลือดตรวจวัดระดับไขมัน ระดับน้ำตาล การทำงานของตับและไต สารบ่งชี้มะเร็งต่างๆ การตรวจปัสสาวะ เอ็กซเรย์-ปอด ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ อัลตร้าซาวน์ช่องท้อง แต่ปัจจุบันการแพทย์มีความเจริญก้าวหน้ามากขึ้นสำหรับการแพทย์ทางด้านเวชศาสตร์ชะลอวัยและฟื้นฟูสุขภาพ เป็นการแพทย์สมัยใหม่ที่มุ่งเน้นการป้องกันและชะลอความเสื่อมซึ่งรวมถึงโรคที่เกี่ยวข้องกับความเสื่อมต่างๆ ของร่างกาย ทั้งนี้เพื่อเป็นการป้องกันไม่ให้เกิดโรคโดยมุ่งเน้นการดูแลเอาใจใส่ในขั้นพื้นฐาน เริ่มตั้งแต่การรับประทานอาหาร การออกกำลังกาย การพักผ่อนนอนหลับ การดำเนินชีวิตในด้านต่างๆ อย่างถูกต้องเหมาะสม รวมถึงการใส่ใจต่อการตรวจสุขภาพประจำปี” พญ.หทัยรัตน์ ทองปลั่ง แพทย์ด้านเวชศาสตร์ชะลอวัยและฟื้นฟูสุขภาพ โรงพยาบาลพญาไท ศรีราชา

พญ. หทัยรัตน์ ทองปลั่ง

แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านเวชศาสตร์ชะลอวัยและฟื้นฟูสุขภาพ

ศูนย์ความงาม โรงพยาบาลพญาไท ศรีราชา

คุณหมอยืนยัน “การตรวจฮอร์โมน” เกี่ยวเนื่องกับสุขภาพโดยตรง