ไทรอยด์ เป็นอวัยวะหนึ่งที่อยู่บริเวณคอหน้าหลอดลม มีลักษณะเป็นคล้ายผีเสื้อ ทำหน้าที่หลั่งฮอร์โมนไทรอยด์ออกมาในกระแสเลือด เพื่อควบคุมกระบวนการการเผาผลาญในร่างกาย กระตุ้นการเต้นของหัวใจ รักษาอุณหภูมิของร่างกาย และการหลั่งเหงื่อ ดังนั้น เมื่อต่อมไทรอยด์ทำงานผิดปกติ ร่างกายจึงเกิดความแปรปรวนตามมา และอาจรุนแรงกลายเป็นเซลล์มะเร็ง การตรวจพบโรคเร็วจึงเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยให้การรักษามีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
สัญญาณเตือนโรคต่อมไทรอยด์ที่ไม่ควรมองข้าม
- ต่อมไทรอยด์เป็นพิษ (Hyperthyroidism) เกิดจากการหลั่งฮอร์โมนไทรอยด์มากกว่าปกติ ทำให้ร่างกายมีการเผาผลาญสูง (High metabolism) จึงเกิดการกระตุ้นให้เกิดอาการผิดปกติ
- อาการ : เหนื่อยง่าย ใจสั่น ผอมลง น้ำหนักลด กินเก่ง หิวบ่อย ขี้ร้อน เหงื่อออกง่าย อาการจะรุนแรงมากขึ้น เมื่อหัวใจเต้นผิดจังหวะ ใจสั่น มือสั่น บางรายอาจสังเกตได้จากตาโปนและคอโตขึ้น
- ต่อมไทรอยด์ทำงานน้อย (Hypothyroidism) เป็นภาวะที่ต่อมไทรอยด์ไม่สามารถผลิตฮอร์โมนไทรอยด์ได้เพียงพอ ส่งผลต่อกระบวนการเผาผลาญของร่างกายที่ลดลง
- อาการ : อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร ขี้หนาว ผิวแห้ง อ้วนขึ้น น้ำหนักเพิ่ม ตัวบวม บางรายมีอาการท้องผูก ง่วงนอนบ่อย
- ก้อนที่ต่อมไทรอยด์ (Thyroid nodule) มีก้อนผิดปกติที่ต่อมไทรอยด์แต่ยังมีการสร้างฮอร์โมนได้ปกติ ซึ่งพบได้ทั้งลักษณะก้อนที่เป็นถุงน้ำ (Cystic nodule) และก้อนที่เป็นเนื้อ (Solid nodule) ซึ่งก้อนที่ต่อมไทรอยด์มีโอกาสพัฒนาไปเป็นโรคมะเร็งต่อมไทรอยด์ประมาณ 5-10%
- อาการ : คลำพบก้อนที่ต่อมไทรอยด์ คอนูนผิดปกติ เคยมีก้อนที่ต่อมไทรอยด์และก้อนโตเร็ว หรือมีอาการกลืนลำบาก เสียงแหบร่วมกับมีก้อนที่คอ ควรรีบมาพบแพทย์
- มะเร็งต่อมไทรอยด์ (Thyroid cancer) มักเป็นพัฒนาการของโรคที่ต่อมาจากก้อนที่ต่อมไทรอยด์ หรือภาวะไทรอยด์ไม่เป็นพิษ
- อาการ : มะเร็งต่อมไทรอยด์มักไม่แสดงอาการ แต่หากครอบครัวมีประวัติเป็นมะเร็ง เคยฉายแสงที่คอ มีอาการเสียงแหบ กลืนลำบาก มีก้อนที่คอโตเกิน 4 เซนติเมตร ควรรีบมาเข้ารับการวินิจฉัยโดยการเจาะเซลล์จากต่อมไทรอยด์มาตรวจค้นหาเซลล์มะเร็ง
ตรวจให้รู้ชัด ใช่ “โรคต่อมไทรอยด์” จริงหรือเปล่า?
วิธีการตรวจโรคกลุ่มไทรอยด์ ทำได้โดยการตรวจอัลตราซาวด์ไทรอยด์ และเจาะเลือดเพื่อดูระดับฮอร์โมนไทรอยด์ หลังจากนั้นหากมีก้อนที่ต่อมไทรอยด์จะใช้วิธี FNA (Fine Needle Aspiration) โดยการใช้เข็มเจาะดูดเนื้อเยื่อในต่อมไทรอยด์เพื่อตรวจเซลล์ว่ามีเซลล์ผิดปกติที่มีความเสี่ยงจะเป็นมะเร็งต่อมไทรอยด์หรือไม่
ไทรอยด์…มีโอกาสหายมากกว่า 95%
การรักษาโรคกลุ่มไทรอยด์ ขึ้นอยู่กับเซลล์ที่เจาะออกมาว่าเป็นเซลล์ปกติหรือเซลล์มะเร็ง หากเป็นเซลล์ปกติและก้อนมีขนาดเล็ก อาจไม่จำเป็นต้องผ่าตัด แต่ต้องติดตามผลเป็นระยะ หรือผ่าออกได้หากเป็นความต้องการของคนไข้ แต่อาการและข้อบ่งชี้ต่อจากนี้ จำเป็นต้องเข้ารับการผ่าตัดเท่านั้น
- เจาะเซลล์ด้วยวิธี FNA (Fine Needle Aspiration) แล้วพบความผิดปกติของเซลล์ที่เข้าได้กับมะเร็งต่อมไทรอยด์ หรือมีความเสี่ยงที่จะเป็นมะเร็งต่อมไทรอยด์
- อัลตราซาวด์ต่อมไทรอยด์แล้วพบความผิดปกติที่มีความเสี่ยงที่จะเป็นมะเร็งต่อมไทรอยด์
- มีก้อนที่ต่อมไทรอยด์ร่วมกับมีอาการเสียงแหบ กลืนลำบาก มีการกดเบียดอวัยวะแถวลำคอ
สำหรับมะเร็งต่อมไทรอยด์ หากผ่าตัดเอาก้อนและต่อมไทรอยด์ออกจนหมดแล้ว คนไข้จะต้องกลืนแร่สารรังสีไอโอดีน ตรวจซ้ำตลอดทุก 6 เดือน หรือ 1 ปี และกินฮอร์โมนไทรอยด์เสริม จะทำให้คนไข้มีโอกาสหายขาดจากโรคถึงร้อยละ 95
ศูนย์ไทรอยด์ รพ.พญาไท 2
ที่ศูนย์ไทรอยด์ รพ.พญาไท 2 มีทางเลือกการผ่าตัดไทรอยด์ 4 วิธี ทั้งนี้คนไข้สามารถเลือกได้โดยประกอบกับคำแนะนำของแพทย์ ดังนี้
- ผ่าตัดแบบเปิดบริเวณกลางลำคอ เหมาะกับก้อนที่มีขนาดใหญ่กว่า หรือโตทั้งสองข้าง หรือคนไข้เคยผ่าตัดบริเวณคอมาแล้ว วิธีนี้จะสามารถนำก้อนออกมาได้สะดวกมากกว่า ไม่มีอาการแทรกซ้อน การหยุดเลือดสามารถทำได้ง่าย แต่จะมีรอยแผลบริเวณกลางลำคอ
- ผ่าตัดด้วยกล้องบริเวณรักแร้/หน้าอก เหมาะสำหรับก้อนที่มีขนาดเล็ก และต้องการผ่าตัดเอาต่อมไทรอยด์บางส่วนออก เพราะการผ่าตัดทำได้ทีละข้าง สามารถซ่อนบาดแผลจากการผ่าตัดได้
- ผ่าตัดแบบเปิดบริเวณหลังใบหู เหมาะสำหรับก้อนที่มีขนาดเล็ก การผ่าตัดจะมุ่งตรงไปที่เนื้องอกที่ต่อมไทรอยด์ มีบาดแผลเล็กซ่อนอยู่หลังใบหู
- ผ่าตัดแบบไร้แผล ส่องกล้องทางช่องปาก เหมาะสำหรับก้อนที่มีขนาดเล็ก มีระยะทางระหว่างช่องปากและไทรอยด์สั้นที่สุดเมื่อเทียบกับการผ่าตัดส่องกล้องด้วยวิธีอื่น ไม่มีรอยบาดแผลที่ผิวหนัง เสียเลือดน้อย
แม้โรคกลุ่มไทรอยด์จะป้องกันไม่ได้ แต่หากตรวจสุขภาพประจำปี สังเกต ตรวจคลำดูความผิดปกติของลำคอ เมื่อพบความผิดปกติแล้วอย่ารอช้า เพราะการรักษาของศูนย์ไทรอยด์ รพ.พญาไท 2 มีแนวทางการรักษาที่ช่วยให้ผู้ป่วยอาการดีขึ้นหรือหายจากโรคได้
