พัฒนาการด้านสังคม หมายรวมถึง ความสามารถในด้านการรับรู้ เข้าใจอารมณ์ของตนเองและผู้อื่น รวมไปถึงการควบคุมอารมณ์ในการแสดงออก เพื่อการรักษาสัมพันธภาพกับบุคคลอื่นๆ ได้อย่างเหมาะสม ซึ่งพัฒนาการด้านสังคมนี้จะเกิดขึ้นตั้งแต่วัยทารก พ่อแม่จึงควรสังเกตและให้ความสำคัญกับพัฒนาการด้านสังคมของลูก…ก่อนทุกอย่างจะสายเกินไป
พัฒนาการด้านสังคม…สำคัญอย่างไรกับเด็กเล็ก ?
พัฒนาการด้านสังคมช่วยให้เด็กได้เรียนรู้และเข้าใจตนเองและผู้อื่น มีการปรับตัวได้อย่างเหมาะสม และสามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมได้อย่างปกติสุข พัฒนาการด้านสังคมเกิดขึ้นตั้งแต่วัยทารก หากทารกได้รับการตอบสนองอย่างเหมาะสม จะมีความไว้วางใจผู้เลี้ยงดู ซึ่งถือเป็นจุดเริ่มต้นของพัฒนาการด้านสังคมที่สำคัญ เมื่ออายุมากขึ้นเด็กจะมีการพัฒนาที่ซับซ้อนมากขึ้น จะเริ่มอยากเล่นกับเพื่อน มีกลุ่มเพื่อนสนิท ได้เล่น ได้แสดงความรู้สึก ได้เรียนรู้ข้อตกลง กฎเกณฑ์ต่างๆ ของสังคมตามวัยแต่ละช่วงอายุ
พัฒนาการด้านสังคมของเด็กแต่ละช่วงวัย
- ทารก 2-3 เดือน: วัยนี้จะยิ้มให้ผู้เลี้ยงดู หัวเราะ ส่งเสียงโต้ตอบกลับไปมา เล่นผ่านการมอง สัมผัส คว้า เขย่า เคาะ หรือ อมของเล่น
- ปลายขวบปีแรก: เริ่มมีความสนใจร่วมกับผู้อื่นชัดเจนมากขึ้น สนใจมองตามสิ่งที่ผู้เลี้ยงดูมอง รู้จักชื่อตัวเอง สามารถหันหาเสียงเรียกชื่อได้
- 1 ขวบ: สนใจมองตามสิ่งที่ผู้เลี้ยงชี้ให้ดู ชี้สิ่งที่ตนเองสนใจ สามารถเล่นของเล่นโดยเข้าใจหน้าที่ของของเล่น เช่น นำรถของเล่นมาเล่นไถกับพื้น ชอบโชว์หรืออวดของ และสามารถชี้ชวนให้คนอื่นสนใจร่วมกับตัวเองได้
- 1 ขวบครึ่ง – 2 ขวบ: จะเริ่มเล่นสมมติง่ายๆ ได้ และเริ่มรู้วิธีการใช้สิ่งของต่างๆ เช่น เอาช้อนของเล่นมาป้อนตุ๊กตา เด็กวัยนี้จะสามารถนั่งเล่นกับเด็กคนอื่นได้ แต่ยังต่างคนต่างเล่นอยู่
- วัยอนุบาล: สามารถเล่นสมมติได้ซับซ้อนมากขึ้น รู้วิธีการเล่น และมีปฏิสัมพันธ์กับเด็กคนอื่นๆ มากขึ้น
ประโยชน์ของการฝึกให้เด็กมีพัฒนาการทางสังคม
- มีทักษะการช่วยเหลือตัวเองที่ดีขึ้น เช่น การทานอาหาร ขับถ่าย แปรงฟัน แต่งตัวด้วยตัวเอง
- มีพัฒนาการทางภาษา สามารถสื่อสารบอกความต้องการกับผู้อื่นได้ดีขึ้น
- มีความรับผิดชอบต่อตนเองและส่วนรวมมากขึ้น เช่น เมื่อเล่นของเล่นเสร็จ ก็นำของเล่นเก็บเข้าที่
- มีความยับยั้งชั่งใจ สามารถรอคอยได้ดีขึ้น เช่น เมื่อต้องเล่นสลับตากันกับเพื่อน ก็สามารถรอให้เพื่อนเล่นเสร็จก่อนแล้วตนเองจึงจะเล่นต่อ
- ได้เจอกับอุปสรรค หรือสิ่งที่ไม่ถูกใจ รู้จักแพ้-ชนะ และรู้จักความผิดหวังมากขึ้น เป็นโอกาสที่จะช่วยให้เด็กได้เรียนรู้ และพัฒนาการจัดการและควบคุมอารมณ์ของตนเองได้ดีขึ้น
- รู้จักการเป็นผู้ให้ แบ่งปัน เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ผู้อื่น
- เรียนรู้ที่จะปรับตัวในด้านต่างๆเพื่อให้เป็นที่ยอมรับ และอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมได้อย่างเหมาะสม
ลูกมีพัฒนาการช้าหรือไม่? พ่อแม่สังเกตได้
หากสังเกตเห็นว่าลูกชอบเล่นคนเดียว ไม่มีหรือไม่สนใจที่จะสร้างปฏิสัมพันธ์กับคนอื่นๆ ไม่มองหน้าสบตา ไม่ชี้บอกความต้องการ ไม่พยายามสื่อสารกับผู้อื่นด้วยท่าทาง ไม่ตอบสนองต่อการเรียกชื่อ ไม่อวดของเวลามีของใหม่ๆ คุณพ่อคุณแม่ควรจะพาลูกไปพบกุมารแพทย์เฉพาะทางด้านพัฒนาการและพฤติกรรมเด็ก เพื่อประเมินว่าลูกของท่านมีความบกพร่องด้านสังคมหรือไม่ หากพบว่ามีความบกพร่อง แพทย์จะประเมินอาการ ช่วยให้คำปรึกษา และหาวิธีที่ช่วยเสริมพัฒนาการที่เหมาะสมกับลูกได้
ศูนย์สุขภาพเด็กและวัยรุ่น
โรงพยาบาลพญาไท 2 อาคาร B ชั้น 2
เวลาทำการ
เปิดบริการทุกวัน เวลา 06.30 – 20.00 น. ( บริการที่ อาคาร B ชั้น 2 )
และ เวลา 20.00 – 22.00 น. ( บริการที่ อาคาร A ชั้น 1 )
เบอร์โทรศัพท์
02-617-2444 ต่อ 3219 , 3220
