ครรภ์แฝด หรือการตั้งท้องครั้งเดียวมีลูกพร้อมกันถึง 2 คน หรือมากกว่านั้น ย่อมต้องใช้การดูแลครรภ์ที่ระมัดระวังมากกว่าปกติ เพราะเท่ากับว่าต้องดูแลลูกในครรภ์มากกว่า 1 คน การเตรียมตัวให้พร้อมเพื่อสุขภาพที่แข็งแรงของทั้งคุณแม่และคุณลูกจึงเป็นสิ่งสำคัญ
ครรภ์แฝดมีกี่ชนิด ?
ครรภ์แฝดแบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ แฝดแท้และแฝดเทียม
- แฝดแท้ เป็นฝาแฝดที่เกิดจากไข่ใบเดียวกัน ไม่ใช่เรื่องของพันธุกรรม เกิดหลังจากอสุจิผสมกับไข่แล้วเกิดการแบ่งตัว จึงทำให้เกิดเป็นแฝดเพศเดียวกันและมีหน้าตาเหมือนกัน (ในกรณีที่เป็นไข่ใบเดียวกัน ไม่สามารถกำหนดได้ว่าตัวอ่อนจะเกิดการแบ่งตัวในขั้นตอนไหน)
- แฝดเทียม เป็นฝาแฝดที่เกิดจากไข่ 1 ใบ + เสปิร์ม 1 ตัว = 1 คน และมีไข่ 1 ใบ + เสปิร์ม 1 ตัว = 1 คน เข้ามาผสมพร้อมกันและอยู่ในท้องเดียวกัน การตั้งครรภ์จึงคล้ายกับท้องเดี่ยว แต่มาพร้อมกัน 2 คน และเป็นคนละคนกัน มีการแยกอวัยวะทุกส่วนออกจากกัน เช่น สายรกคนละสาย และถุงการตั้งครรภ์คนละถุงกัน
ความแข็งแรงของครรภ์แฝดทั้ง 2 ประเภท
- แฝดเทียมมักจะไม่ค่อยมีปัญหา แต่เด็กอาจจะตัวเล็กเนื่องจากพื้นที่ในครรภ์น้อย จึงทำให้มีโอกาสคลอดก่อนกำหนดมากขึ้น
- แฝดแท้ เมื่อมีสายรกสายเดียวแต่มีเด็ก 2 คน ซึ่งรกเป็นส่วนสำคัญที่ลำเลียงอาหารเข้ามาหาเด็ก จึงอาจจะมีปัญหาเรื่องการส่งอาหารไม่ทั่วถึง อาหารอาจจะนำไปทางหนึ่งเยอะเกินไป อีกทางหนึ่งน้อยเกินไป ฉะนั้นอาจมีปัญหาเด็กคนหนึ่งตัวใหญ่ เด็กคนหนึ่งตัวเล็กได้ หรืออาจจะขาดสารอาหารจนเสียชีวิตไปเลย 1 คน ในกรณีนี้จะต้องผ่าคลอดก่อนกำหนดเพื่อช่วยชีวิตเด็กอีกคนไว้ด้วย
ผลกระทบต่อตัวคุณแม่เมื่อมีครรภ์แฝด
- มักจะมีอาการแพ้ท้องมากกว่าปกติ
- โลหิตจาง คุณแม่ที่ตั้งครรภ์แฝดมีโอกาสที่จะเป็นโรคโลหิตจางได้มากกว่าครรภ์เดี่ยวเนื่องจากร่างกายต้องหมุนเวียนไปเลี้ยงดูลูก 2 คนพร้อมๆ กัน
- ความดันโลหิตสูงและครรภ์เป็นพิษ การตั้งครรภ์แฝดครั้งแรกมีโอกาสเกิดภาวะครรภ์เป็นพิษอย่างรุนแรงมากกว่าครรภ์เดี่ยวถึง 5 เท่า
- มีน้ำคร่ำมากหรือแฝดน้ำ คือ น้ำคร่ำจะมีมากกว่า 2 ลิตร ซึ่งคนทั่วไปที่ตั้งครรภ์เดี่ยวจะพบ 1% เท่านั้น แต่ครรภ์แฝดพบได้ถึง 12% ซึ่งมากกว่าครรภ์เดี่ยวถึง 10 เท่า น้ำคร่ำมากยังมีส่วนสัมพันธ์กับการคลอดก่อนกำหนด รกลอกตัวก่อนกำหนด และการตกเลือดหลังคลอดอีกด้วย
- ไม่สบายตัว เคลื่อนไหวลำบาก เพราะต้องแบกรับน้ำหนักมากขึ้น เช่น ปวดหลัง ปวดขา เดินไม่ไหว หายใจไม่อิ่ม เส้นเลือดขอด ริดสีดวงทวาร ซึ่งจะมีอัตราการเกิดได้มากกว่าคุณแม่ครรภ์เดี่ยว
ทำไมครรภ์แฝดจึงไม่นิยมคลอดธรรมชาติ ?
โดยปกติแล้ว ถ้าเป็นครรภ์เดี่ยว เด็กจะสามารถคลอดธรรมชาติได้ถ้าอยู่ในท่าหัวลง แต่ในกรณีครรภ์แฝดจะไม่นิยมคลอดธรรมชาติ เนื่องจากเมื่ออีกคนคลอดออกมาแล้ว คนที่ 2 จะกลิ้งและกลับหัวระหว่างอยู่ในครรภ์ ดังนั้นเพื่อป้องกันอันตรายที่จะเกิดกับเด็กจึงไม่สามารถคลอดธรรมชาติได้
คุณแม่ครรภ์แฝดต้องดูแลตัวเองอย่างไร ?
ระหว่างท้องต้องกินอาหารเป็น 2 เท่า นอกจากจะต้องกินให้ครบ 5 หมู่แล้ว ยังต้องเน้นคุณค่าทางโภชนาการด้วย โดยเฉพาะโปรตีนและแคลเซียม เพราะว่าต้องใช้ในปริมาณมากกว่าครรภ์เดี่ยวถึง 2 เท่า
