ภาวะหนังตาตกเป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในคนทุกเพศทุกวัย และมีความรุนแรงหลายระดับ หากพบว่าชั้นตาที่เคยมีเริ่มหลุดไป พญ.ฝนทิพย์ ณ ป้อมเพชร จักษุแพทย์ประจำคลินิกตา โรงพยาบาลพญาไท 2 แนะนำว่าหากรู้ทันความผิดปกติและรีบมารักษา จะช่วยลดผลกระทบต่อการมองเห็น และช่วยให้การผ่าตัดแก้ไขมีให้รูปลักษณ์กลับมาเป็นปกติมีโอกาสมากยิ่งขึ้น
ภาวะหนังตาตก คืออะไร?
เปลือกตาเป็นอวัยวะที่ช่วยป้องกันอันตรายที่อาจเกิดขึ้นกับลูกตา ช่วยป้องกันแสงแดด แสงสว่าง แสงไฟฟ้า ฝุ่นละออง และสิ่งแปลกปลอมที่อาจเข้ามาทำลายกระจกตาได้ ซึ่งภาวะหนังตาตกนั้นก็คือภาวะที่ผิวหนังบริเวณเปลือกตาตกลงมาบดบังการมองเห็น ซึ่งโดยปกติแล้วหนังตาบนจะต้องคลุมตาดำไม่เกิน 2 มิลลิเมตร ถ้าตกลงมามากกว่านั้นจะทำให้มองเห็นตาดำน้อยกว่าปกติ
สาเหตุของภาวะหนังตาตก
แบ่งออกเป็น 2 กลุ่มคือ
1. กลุ่มที่เป็นตั้งแต่กำเนิด
หนังตาตกในเด็กแรกเกิด อาจมีสาเหตุมาจากกล้ามเนื้อที่หนังตาผิดปกติมาแต่กำเนิด เป็นโรคที่สามารถถ่ายทอดได้ทางพันธุกรรม และอาจทำให้เกิดโรคตาขี้เกียจ (Amblyopia) ซึ่งเป็นโรคที่สืบเนื่องมาจากหนังตาตกอีกทีโดย อาการของโรคตาขี้เกียจ คือ เมื่อหนังตาตกลงมาบดบังการมองเห็นแล้ว เด็กก็จะไม่ใช้ตาข้างนั้น ทำให้ตาข้างที่ตกลงมาไม่ได้รับการพัฒนาเท่าที่ควร เพราะโดยปกติแล้วกว่าสายตาของเด็กจะมองเห็นได้เท่าผู้ใหญ่ ต้องมีการกระตุ้นการมองเห็นจนถึงอายุ 6 ขวบ เพื่อให้การสร้างเส้นประสาทตาสมบูรณ์
ดังนั้น หากสงสัยว่าเด็กมีภาวะหนังตาตก หรือเป็นโรคตาขี้เกียจ ควรรีบมาพบจักษุแพทย์เพื่อดูอาการว่ารุนแรงและต้องได้รับการผ่าตัดหรือไม่ ในเด็กบางรายที่อาการยังไม่รุนแรงและไม่อยากให้เด็กผ่าตัด อาจจะใช้เทปปิดหนังตาขึ้นเพื่อกระตุ้นให้เด็กใช้ตาข้างนั้น แต่ถ้าใช้เทปแล้วไม่ดีขึ้น หนังตายังตกลงมาปิดมากขึ้น จะทำให้เด็กมองเห็นพัฒนาได้ไม่เต็มที่ไม่ได้ใช้ตาข้างที่ตก ส่งผลให้ลูกตาเล็กและเขตามมาได้
2. กลุ่มที่เป็นภายหลัง
- เกิดจากความผิดปกติของกล้ามเนื้อ / เกิดขึ้นภายหลังจากสาเหตุหลายๆ ประการ เช่น อุบัติเหตุบริเวณเปลือกตา เปลือกตาอักเสบ และกล้ามเนื้อเปลือกตาอ่อนแรง
- เกิดจากพฤติกรรมที่ทำให้กล้ามเนื้อตายืดหรือบาดเจ็บ เช่น ภูมิแพ้ทางตา ขยี้ตาบ่อย ใส่คอนแทคเลนส์ที่ความโค้งไม่เหมาะสม หรือแพ้คอนแทคเลนส์เนื่องจากทำความสะอาดคอนแทคเลนส์ไม่ดี หรือการใส่คอนแทคเลนส์มานาน
- เกิดจากปัญหาเกี่ยวกับระบบประสาทเส้นที่ 3 หรือก้อนเนื้องอกทับเส้นประสาทตา ทำให้หนังตาตกหรืออ่อนแรง
- เกิดภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัดดวงตาหรือทำศัลยกรรมรอบดวงตาที่ไปกระทบกล้ามเนื้อในการเปิดตา
- เกิดจากอายุที่มากขึ้น ทำให้การยึดเกาะของกล้ามเนื้อตาเสื่อมลงและหลุดตามไปด้วย
อาการที่บ่งบอกว่าเป็นภาวะหนังตาตก
- ชั้นตาที่เคยมีเริ่มหลุด เปลือกตาบนลงมาต่ำมากกว่าปกติ ทำให้การมองเห็นลดลง มีชั้นตาหลายชั้น
- มีอาการแสบตา เคืองตา หรือรู้สึกหนักๆ ที่เปลือกตา
- หากส่องกระจกจะพบว่าดวงตาลืมได้ไม่เต็มตา และทำให้มองเห็นตาดำน้อยลง
วิธีการรักษา
การรักษา สามารถทำได้ 2 วิธีคือ
- ใช้ยาตามอาการ เช่น ตาแห้ง ก็ใช้น้ำตาเทียม โรคกล้ามเนื้อตาบางชนิดสามารถกินยาลดอาการได้
- รักษาด้วยการผ่าตัด เป็นการผ่าตัดเพื่อสร้างแรงกล้ามเนื้อที่เปลือกตา และทำให้ลืมตาได้มากขึ้น โดยทั่วไปแล้วหลังผ่าตัด 1 สัปดาห์จะต้องตัดไหม และรอประมาณ 2 สัปดาห์ถึงจะดีขึ้นประมาณ 70-80% และชั้นตาจะดีขึ้นตามธรรมชาติใช้เวลาประมาณ 3-6 เดือน หลังผ่าตัดแล้วก็ต้องดูว่าหลับตาและลืมตาดูสวยเป็นธรรมชาติไหม ในผู้ป่วยบางรายอาจไม่สามารถผ่าตัดให้กลับมาเหมือนกันทั้ง 2 ข้างได้เนื่องจากต้องทำให้การลืมตาและหลับตาสมดุลกัน แต่แพทย์จะช่วยให้ตาดูมีรูปลักษณ์ที่ดีและใกล้เคียงของเดิมให้มากที่สุด
พญ. ฝนทิพย์ ณ ป้อมเพชร
จักษุแพทย์เฉพาะทางด้านโรคเบ้าตา
และศัลยกรรมตกแต่งเสริมสร้างทางตา
ศูนย์ตา โรงพยาบาลพญาไท 2
