เพราะเราไม่สามารถป้องกันโรคมะเร็งได้ 100% สิ่งที่เราทำได้คือการตรวจหามะเร็งในระยะแรกเริ่ม แม้ว่าในปัจจุบันจะมีโปรแกรมตรวจสุขภาพ รวมถึงการตรวจหาโรคมะเร็งในระยะแรกเริ่ม แต่ก็ยังพบว่ามีเพียงโรคมะเร็งบางชนิดเท่านั้น เช่น มะเร็งเต้านม หรือมะเร็งปากมดลูก ในขณะที่ผู้ป่วยโรคมะเร็งอื่นๆ ส่วนใหญ่แล้วยังเข้ารับการรักษาในระยะที่ 3 – 4 ซึ่งเป็นระยะที่มีโอกาสหายขาดน้อย
โรคมะเร็งที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน สามารถแบ่งกลุ่มคนไข้ได้ เป็น 2 กลุ่ม ดังนี้
- กลุ่มที่ 1 คือ กลุ่มคนไข้ที่พบมากที่สุดในปัจจุบัน คือโรคมะเร็งที่อยู่ๆ ก็เกิดขึ้นมาในลักษณะโรคเฉพาะตัว (Sporadic Case) เช่น มะเร็งลำไส้ มะเร็งปอด มะเร็งตับ เป็นต้น
- กลุ่มที่ 2 คือ กลุ่มคนไข้ที่เกิดโรคมะเร็งทางพันธุกรรม ซึ่งเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของเซลล์และยีนบางตัวในร่างกายที่เกี่ยวข้องกับการเกิดโรคมะเร็ง
Preventive Genetic Testing ตรวจความเสี่ยงโรคมะเร็งทางพันธุกรรม (Family of Cancer Syndrome) อะไรได้บ้าง?
- โรคมะเร็งเต้านมและมะเร็งรังไข่ ปัจจุบันสามารถตรวจหายีน BRCA1 – BRCA2 ซึ่งเป็นกลุ่มยีนที่ทำหน้าที่ควบคุมการเจริญของเซลล์การผ่าเหล่า ผู้ที่ได้รับสืบทอดยีนที่ผิดปกตินี้มาจะมีโอกาสเป็นมะเร็งเต้านมและรังไข่สูงขึ้น
- โรคมะเร็งลำไส้ กลุ่มคนเหล่านี้จะมียีนผิดปกติถ่ายทอดทางพันธุกรรม เมื่ออายุมากขึ้นเรื่อยๆ ยีนที่ผิดปกติจะทำให้เซลล์ในลำไส้เปลี่ยนแปลงไปเป็นติ่งเนื้อเยื่อที่สามารถเกิดเป็นมะเร็งได้ทั้งหมด
- โรคมะเร็งในเด็ก เช่น มะเร็งในลูกตา เกิดความผิดปกติของยีนตั้งแต่แรกเกิด เป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็งในเด็กเกือบทุกชนิด
ตรวจหาความเสี่ยงมะเร็งด้วยวิธี Preventive Genetic testing ดียังไง?
Preventive Genetic Testing คือ การตรวจหาความเสี่ยงการเกิดโรคมะเร็ง โดยการรวบรวมยีนที่ผิดปกติของมะเร็งที่พบได้บ่อย (Common Cancers) เพื่อนำมาทดสอบกับผู้ที่ต้องการตรวจหาโรค
การตรวจหามะเร็งระยะเริ่มต้นด้วยวิธีนี้อาจเป็นผลดีกับทั้งผู้ป่วยและแพทย์ในการติดตามผล หรือรักษาโรคในอนาคต ทำให้มีโอกาสหายขาดสูงสุดเกือบ 100% แต่บางครั้งอาจมีการตรวจพบยีนที่มีความผิดปกติหรือน่าสงสัย ซึ่งอาจไม่ใช่ยีนที่ก่อให้เกิดโรคมะเร็งในอนาคต สามารถส่งผลกระทบต่อสภาพจิตใจ และการเตรียมพร้อมสำหรับการมีครอบครัวได้
ขั้นตอนการตรวจ Preventive Genetic Testing
การตรวจหาความเสี่ยงการเกิดโรคมะเร็งด้วยวิธี Preventive Genetic Testing สามารถทำได้ด้วยวิธีการตรวจเลือด บวกกับการใช้น้ำยาเฉพาะสำหรับการค้นหายีนที่ผิดปกติในร่างกาย หรือยีนที่อาจทำให้เกิดโรคมะเร็งซึ่งมักจะหลุดลอยและผสมอยู่ในเลือด เรียกว่า Tumor DNA
ใครบ้างที่ควรตรวจหาความเสี่ยงโรคมะเร็งด้วยวิธี Preventive Genetic Testing
- ผู้ที่มีคนในครอบครัวหลายคนป่วยเป็นมะเร็งชนิดเดียวกัน เช่น คุณปู่และคุณพ่อเป็นมะเร็งลำไส้ ลูกจึงมีโอกาสที่จะเป็นมะเร็งลำไส้สูงขึ้น
- ผู้ที่มีคนในครอบครัวป่วยเป็นมะเร็งตั้งแต่อายุยังน้อย เช่น ผู้ที่เป็นมะเร็งลำไส้ อายุน้อยกว่า 20 ปี คนในครอบครัวจะมีโอกาสที่จะเป็นมะเร็งลำไส้สูงขึ้น
- ผู้ที่มีคนในครอบครัวป่วยเป็นมะเร็งมากกว่า 1 ชนิด เช่น เป็นมะเร็งเต้านมและเป็นมะเร็งรังไข่ตามมา
- ผู้ที่มีคนในครอบครัวป่วยเป็นมะเร็งในอวัยวะที่เป็นคู่ เช่น เป็นมะเร็งเต้านม มะเร็งที่ไตที่เกิดขึ้นพร้อมกันทั้ง 2 ข้าง โดยปกติแล้วมะเร็งจะเกิดที่ใดที่หนึ่งแล้วค่อยกระจายไปยังอวัยวะอื่น แต่หากเกิดทั้ง 2 ข้างในระยะเดียวกันจึงน่าสงสัยว่าเป็นเพราะความผิดปกติทางด้านพันธุกรรม
- ผู้ที่มีคนในครอบครัวป่วยเป็นมะเร็งชนิดที่พบได้น้อย เช่น มะเร็งเนื้อเยื่ออ่อนในเด็ก มะเร็งเม็ดเลือดขาวร่วมกับมะเร็งในตา กลุ่มนี้แพทย์ต้องให้คำปรึกษาสมาชิกในครอบครัวคนต่อๆ ไปของผู้ป่วย
- ผู้ที่สูบบุหรี่อย่างหนักมานานกว่า 30 ปี และผู้ที่คนในครอบครัวสูบบุหรี่ เนื่องจากคนกลุ่มนี้มีโอกาสเกิดมะเร็งบางอวัยวะมากขึ้น เช่น โรคมะเร็งปอด มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ มะเร็งหลอดอาหาร และมะเร็งบริเวณศีรษะและลำคอ
นพ. วิชิต อาภรณ์วิรัตน์
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านด้านมะเร็งวิทยา
ศูนย์มะเร็ง โรงพยาบาลพญาไท 2
