กินอย่างไร? เมื่อเป็นเบาหวาน

อาหารสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน คือ อาหารทั่วไปไม่แตกต่างจากอาหารที่รับประทานจากปกติ แต่เป็นอาหารที่ไม่หวานจัด โดยต้องคำนึงถึงปริมาณและชนิดของแป้งและไขมันเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อควบคุมระดับน้ำตาลและไขมันในเลือด รวมถึงการรักษาน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ นอกจากนี้ควรรับประทานอาหารในปริมาณใกล้เคียงกันในแต่ละวัน โดยเฉพาะปริมาณ คาร์โบไฮเดรตโดยรวม ไม่ต้องงดอาหารมื้อใดมื้อหนึ่ง ถ้าต้องการลดน้ำหนัก ให้ลดปริมาณอาหารได้ แต่ไม่ควรงดอาหาร เพราะจะหิวและรับประทานมื้อถัดไปมาก ส่งผลให้ระดับน้ำตาลในเลือดขึ้นๆ ลงๆ หากต้องการลดน้ำหนัก ให้ปรึกษาแพทย์ที่ดูแลท่านก่อนเพราะอาจจะต้องปรับยาเบาหวานร่วมด้วย

อาหารของคนเป็นเบาหวาน แบ่งเป็น

1. อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง ได้แก่ น้ำหวาน น้ำอัดลม น้ำผลไม้ น้ำผึ้ง ขนมไทย เบเกอรี่ ผลไม้กระป๋อง ผลไม้ดอง หรือผลไม้หวานจัดอื่นๆ

2. อาหารที่รับประทานได้แต่จำกัดปริมาณ ได้แก่

• • คาร์โบไฮเดรต ได้แก่ ข้าวแป้ง น้ำตาล เผือก มัน ควรรับประทาน 6-11 ส่วนต่อวัน โดยคาร์โบไฮเดรต 1 ส่วนให้พลังงาน 80 กิโลแคลอรี่ เท่ากับปริมาณอาหารดังนี้

ข้าวสวย	1	ทัพพีเล็ก (5 ช้อนโต๊ะ)
ข้าวต้ม	¾	ถ้วยตวง (2 ทัพพี)
โจ๊ก	1	ถ้วยตวง
ข้าวเหนียวนึ่ง	3	ก้อนเล็ก (3 ช้อนโต๊ะ)
บะหมี่	½	ก้อน
เส้นก๋วยเตี๋ยวอื่นๆ และวุ้นเส้น	1	ทัพพี
ซีเรียลแบบไม่มีน้ำตาล	1	ทัพพี
ถั่วแดง	1/3	ถ้วยตวง
ถั่วเขียว, ถั่วดำ	½	ถ้วยตวง
ข้าวโพดต้ม	½	ฝัก
มันฝรั่งบด, มันเทศ, เผือก	1	ทัพพี
มันฝรั่งต้ม	½	หัว
ฟักทอง	1	ถ้วยตวง
มันแกว	4	ทัพพี
ขนมปัง	1	แผ่น (4 x 4 นิ้ว)
ขนมปังกรอบแผ่น	3	แผ่น
ข้าวโพดคั่วไม่ใส่เนย	3	ถ้วยตวง

ควรเลือกรับประทานข้าวซ้อมมือหรือขนมปัง ที่ทำจากแห้งที่ไม่ขัดสี เพื่อให้ร่างกายได้รับเส้นใยอาหารมากขึ้น สารให้ความหวานอื่นๆ ที่ทดแทนน้ำตาลทราย ได้แก่ สารให้ความหวานชนิด sugar alcohols (polyols) ได้แก่ ซอร์บิทอล ปมนนิทอล ไซลิทอล ให้พลังงาน 2 กิโลแคลอรี่/กรัม มีผลต่อระดับน้ำตาลในเลือดน้อยกว่าซูโครสหรือกลูโคส และสารให้ความหวานที่ไม่มีคุณค่าทางโภชนาการ ให้พลังงานน้อยมากได้แก่ แอสปาแตม ซูคาโลส ผู้เป็นเบาหวานควรทานในปริมาณที่จำกัด

• • ผลไม้ รับประทานได้ 3-4 ส่วนต่อวัน โดยผลไม้ 1 ส่วน ให้พลังงาน 60 กิโลแคลอรี่ เท่ากับปริมาณผลไม้ดังนี้

กล้วยน้ำว้า, กล้วยไข่	1	ผล
กล้วยหอม	1	ผล
ขนุน	2	ชิ้น
เงาะ	6	ผล
ชมพู่	3	ผล
ฝรั่ง	1	ผลกลาง
แตงโม	10	ชิ้นพอคำ
แคนตาลูป	10	ชิ้นพอคำ
มะพร้าวอ่อน	½	ถ้วยตวง
มะม่วงดิบ	½	ผลใหญ่
มะขามหวาน	2	ฝัก
มะละกอสุก	8	ชิ้นพอคำ
มังคุด	4	ผล
ลองกอง, ลางสาด	8	ผล
ลำไย	½	ถ้วยตวง
ลิ้นจี่	6	ผลกลาง
ส้มเขียวหวาน	1	ผลกลาง
สัปปะรด	6	ชิ้นพอคำ
สตรอเบอร์รี่	13	ผลเล็ก
สาลี่	1	ผลเล็ก
ส้มโอ	2	กลีบ
แอปเปิ้ล	1	ผล
องุ่น	17	ผลเล็ก

 

น้ำผลไม้มีเส้นใยน้อย หากอยู่ในขณะลดน้ำหนักไม่ควรดื่ม ควรรับประทานผลไม้สดดีกว่า และควรหลีกเลี่ยงผลไม้เชื่อม ผลไม้กวน ผลไม้บรรจุกระป๋อง เครื่องจิ้มพริก-น้ำตาล-เกลือ น้ำปลาหวาน

• • เนื้อสัตว์ รับประทานวันละ 6-12 ช้อนโต๊ะ แบ่งเป็น
    • เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน 1 ส่วนมี 35 กิโลแคลอรี่ เช่น ปลา 1 ตัวเล็ก หรือเนื้อปลา 2 ช้อนโต๊ะ เนื้อปู 2 ช้อนโต๊ะ กุ้ง 4-6 ตัว หอยลาย/หอยแครง 10 ตัว ปลาหมึก 1 ตัว (ขนาด 5 นิ้ว) ลูกชิ้น 5-6 ลูก ไข่ขาว 2 ฟอง เป็นต้น
    • เนื้อแดง 1 ส่วน มี 55 กิโลแคลอรี่ เช่น เนื้อสเต๊ก 2 ช้อนโต๊ะ แฮม 1 ชิ้น เนื้อไก่ 2 ช้อนโต๊ะ ปลาทูน่ากระป๋อง 4 ช้อนโต๊ะ ปลาแซลมอน 2 ช้อนโต๊ะ เป็นต้น
    • เนื้อสัตว์ไขมันปานกลาง 1 ส่วน มี 75 กิโลแคลอรี่ เช่น เนื้อบดติดมัน 2 ช้อนโต๊ะ ไก่มีหนัง 2 ช้อนโต๊ะ เนื้อปลาทอด 2 ช้อนโต๊ะ ไข่ทั้งฟอง 1 ฟอง นมถั่วเหลือง 1 ถ้วยตวง เต้าหู้แข็ง ½ แผ่น
    • เนื้อสัตว์ไขมันสูง 1 ส่วน มี 100 กิโลแคลอรี่ เช่น ซี่โครงหมูบด กุนเชียง 2 ช้อนโต๊ะ ไส้กรอกหมู 1 แท่งยาว เบคอน 3 ชิ้น ไส้กรอกอีสาน 1 แท่ง

ปริมาณพลังงานข้างต้นเป็นเนื้อสัตว์ที่สุกแล้ว แนะนำเนื้อสัตว์ เช่น ปลา เนื้อสัตว์ไม่ติดหนัง ไม่ติดมัน ไข่ขาว รับประทานได้ไม่จำกัด เต้าหู้ โปรตีนเกษตร ควรหลีกเลี่ยง เนยและเนยแข็ง เนื้อสัตว์ติดหนังติดมัน เนื้อสัตว์ทอด/ชุบแป้งทอด เครื่องในสัตว์ ไข่แดง ไส้กรอก เบคอน กุนเชียง

• • • นม  รับประทานวันละ 1-2 แก้วต่อวัน

นมไร้ไขมัน	1 กล่อง	90 กิโลแคลอรี่
นมพร่องไขมันเนย	1 กล่อง	120 กิโลแคลอรี่
นมไขมันปกติ	1 กล่อง	150 กิโลแคลอรี่

ควรเลือกรับประทานนมพร่องไขมันเนย หรือนมขาดไขมัน โยเกิร์ตพร่องมันเนยรสธรรมชาติ  นมถั่วเหลืองเสริมแคลเซียม ไม่ใส่น้ำตาล หลีกเลี่ยงนมเต็มไขมัน นมหวาน นมปรุงแต่งรสหวาน โยเกิร์ตผสมผลไม้ นมเปรี้ยว นมข้นหวาน

• • • หมวดไขมัน 1 ส่วน ให้พลังงาน 45 กิโลแคลอรี่ เช่น

น้ำมัน	1	ช้อนชา	เนยเทียม	1	ช้อนชา
มายองเนส	1	ช้อนชา	น้ำสลัดข้น	1	ช้อนชา
น้ำสลัดใส	1	ช้อนโต๊ะ	งา	1	ช้อนโต๊ะ
เมล็ดดอกทานตะวัน	1	ช้อนโต๊ะ	ถั่วลิสง	20	เมล็ด
กะทิ	1	ช้อนโต๊ะ	วิปครีม	2	ช้อนโต๊ะ

• • • แอลกอฮอล์ ผู้เป็นเบาหวานที่ควบคุมระดับน้ำตาลและไขมันในเลือดได้ดี สามารถดื่มแอลกอฮอล์ได้ในปริมาณจำกัด และควรดื่มพร้อมมื้ออาหาร โดยแอลกอฮอล์ 1 มิลลิลิตร ให้พลังงาน 7 กิโลแคลอรี่ จึงไม่ควรดื่มเกินปริมาณที่แนะนำตามเพศ เช่น

ประเภท	เพศชาย	เพศหญิง
เบียร์	650 มล.	340 มล.
ไวน์	250 มล.	120 มล.
วิสกี้	85 มล.	40 มล.

3. อาหารที่รับประทานได้ไม่จำกัดปริมาณ ได้แก่ ผักสด ควรรับประทาน 4-6 ส่วนต่อวัน โดยผัก 1 ส่วน ให้พลังงาน 25 กิโลแคลอรี่   เช่น ผักกาดขาว ผักบุ้ง ตำลึง ผักกาดหอม ผักสลัดแก้ว แตงกวา ไชเท้า เป็นต้น แต่ผักบางชนิดมีแป้งมากและให้พลังงานสูง 1 ถ้วยตวง ให้พลังงานเท่ากับคาร์โบไฮเดรต 1 ส่วน หรือ 80 กิโลแคลอรี่ เช่น ข้าวโพด เมล็ดถั่วลันเตา ฟักทอง เผือก มัน เป็นต้น