การดูแลตัวเองให้แข็งแรงและห่างไกลโรคเป็นสิ่งที่สำคัญมากสำหรับคุณแม่ตั้งครรภ์ เพราะในขณะตั้งครรภ์ คุณแม่จะมีภูมิคุ้มกันต่ำกว่าคนทั่วไป แม้แต่ความผิดปกติอย่างการ ‘เป็นไข้’ ที่เราเคยดูแลตัวเองได้และหายได้เองนั้น ก็อาจเป็นสัญญาณเตือนของโรคร้ายแรง และพร้อมส่งผลกระทบต่อทารกในครรภ์ได้หากไม่รีบไปพบแพทย์

อาการ ‘ไข้’ ของคุณแม่ตั้งครรภ์

โดยปกติแล้วคุณแม่ตั้งครรภ์มีโอกาสเป็นไข้ได้ง่ายเนื่องจากมีภูมิคุ้มกันในร่างกายต่ำ ซึ่งไข้คือปฏิกิริยาหนึ่งที่ร่างกายของคนเราแสดงออกมาเมื่อมีการติดเชื้อหรือมีอาการอักเสบต่างๆ ในร่างกาย ฉะนั้นเมื่อไหร่ก็ตามที่คุณแม่ตั้งครรภ์มีไข้ ก็จะเป็นตัวบ่งชี้ว่าร่างกายกำลังมีการติดเชื้อหรืออักเสบเกิดขึ้น จึงต้องรีบหาสาเหตุโดยเร็วเพื่อป้องกันไม่ให้ส่งผลกระทบต่อทารกในครรภ์

อาการ ‘ไข้’ มักมาพร้อมกับโรคควรระวัง

โรคหัดเยอรมัน หากคุณแม่ติดเชื้อหัดเยอรมันจะทำให้ทารกในครรภ์มีความผิดปกติที่เนื้อสมอง หัวใจ และตา สูงถึง 90% ซึ่งในต่างประเทศหากมีการพิสูจน์ว่าแม่มีเชื้อหัดเยอรมันจริงจะแนะนำให้ยุติการตั้งครรภ์เนื่องจากอันตรายทั้งต่อตัวแม่และทารก
การติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ เช่น ไข้หวัด ปอดอักเสบ หลอดลมอักเสบ ซึ่งโรคเหล่านี้เมื่อมีอาการควรรีบพบแพทย์และเข้ารับการรักษาตั้งแต่เนิ่นๆ เพราะหากปล่อยไว้นานอาการไอหนักๆ จะเป็นการเพิ่มแรงดันและแรงกระตุ้นให้มดลูกบีบตัวซึ่งเป็นผลให้คลอดก่อนกำหนดหรือเกิดภาวะแท้งได้
การติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ กลุ่มนี้พบได้บ่อยในคุณแม่ตั้งครรภ์ เนื่องจากมดลูกและกระเพาะปัสสาวะอยู่ใกล้กัน เมื่อมีการอั้นปัสสาวะมักจะมีการอักเสบได้ง่ายมาก และเมื่อมีการอักเสบใกล้ๆ กับมดลูกจะเป็นการกระตุ้นให้มดลูกบีบตัวและคลอดก่อนกำหนดได้

ข้อควรระวังและการดูแลตัวเอง

สำหรับคุณแม่ที่กำลังตั้งครรภ์ เมื่อมีไข้สูงเกิน 38 องศา หรือมีไข้หลายวันแล้วไม่หายเอง แนะนำให้รีบมาพบแพทย์ให้เร็วที่สุด
คุณแม่ตั้งครรภ์สามารถทานยาพาราเซตามอลเพื่อลดไข้ได้ แต่สิ่งสำคัญคือควรหาสาเหตุของการเป็นไข้ให้พบก่อนจะซื้อยากินด้วยตัวเอง ทางที่ดีจึงควรมาพบแพทย์เพื่อค้นหาสาเหตุและรับยาที่ตรงกับอาการ เนื่องจากยาลดไข้บางกลุ่ม หรือยาชนิดอื่นๆ อาจจะมีผลกับหัวใจและเส้นเลือดของทารกในครรภ์ได้
ในขณะอยู่ที่บ้านสามารถลดไข้ได้โดยการเช็ดตัว ควรดื่มน้ำเยอะๆ เพื่อให้ร่างกายขับความร้อนออกด้วยการปัสสาวะ
ควรอยู่ในที่โล่ง อากาศถ่ายเท ไม่ควรอยู่ในที่แออัด เพราะคุณแม่ตั้งครรภ์ที่ภูมิคุ้มกันต่ำมีโอกาสติดเชื้อโรคได้ง่าย โดยเฉพาะเชื้อโรคที่อยู่ในอากาศ เช่น เชื้อหวัด เชื้อหัด ที่เข้าสู่ร่างกายได้ทางระบบทางเดินหายใจ
ไม่ควรอั้นปัสสาวะ เพราะจะทำให้กระเพาะปัสสาวะอักเสบได้ง่าย
กินอาหารที่สะอาดและปรุงสุกเสมอ เพื่อป้องกันการเกิดลำไส้อักเสบ ท้องเสีย ซึ่งอาจจะทำให้มีไข้ติดเชื้อได้

พญ. ธาริณี ลำลึก
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านเวชศาสตร์มารดาและทารกในครรภ์
ศูนย์สุขภาพหญิง โรงพยาบาลพญาไท 2

ดูแลตัวเองอย่างไร เมื่อคุณแม่เป็นไข้ขณะตั้งครรภ์