โรคไข้กาฬหลังแอ่น เป็นโรคติดเชื้อแบคทีเรียชนิดหนึ่ง ซึ่งมีชื่อว่ามินิงโกคอคคัส มีหลายสายพันธุ์ ติดต่อโดยการแพร่กระจายเชื้อ จากผู้ที่มีเชื้อในลำคอ ทางการไอ จาม สัมผัสกับน้ำมูก น้ำลาย โดยเฉพาะในสถานที่ที่มีคนอยู่รวมกันหนาแน่น ส่งผลให้ผู้ป่วยมีอาการไข้สูง ปวดศีรษะ คอแข็ง ซึม สับสน มีจุดเลือดออกที่ผิวหนัง เยื่อหุ้มสมองอักเสบ ติดเชื้อในกระแสโลหิตและเสียชีวิตได้

วัคซีนป้องกันโรคไข้กาฬหลังแอ่น

วัคซีนป้องกันโรคไข้กาฬหลังแอ่น ทำมาจากเปลือกนอกของเชื้อที่ตายแล้ว ไม่ทำให้เกิดโรคในผู้ที่ได้รับวัคซีน ครอบคลุมสายพันธุ์ที่สำคัญในการก่อโรค ได้แก่ A,C,Yและ W-135 แต่ไม่สามารถป้องกันโรคไข้กาฬหลังแอ่นที่เกิดจากเชื้อสายพันธุ์อื่นได้ ปัจจุบันมี 2 ชนิดคือ

Meningococcal Conjugated Vaccine(MenACWY,MCV4) สำหรับอายุ 2-55 ปี
Meningococcal Polysaccharide Vaccine (MPSV4) สำหรับผู้ที่มีอายุมากกว่า 55 ปี ที่ไม่เคยได้รับ MCV4 มาก่อน

ใครควรได้รับวัคซีนป้องกันโรคไข้กาฬหลังแอ่น

ผู้ที่จะเดินทางไปประกอบพิธีฮัจย์และอุมเราะห์ ที่ประเทศซาอุดิอาระเบีย โดยต้องได้รับการฉีดวัคซีนก่อนเข้าประเทศอย่างน้อย 10 วัน และไม่เกิน 5 ปี สำหรับผู้ที่ได้รับ MCV4, ไม่เกิน 3 ปี สำหรับผู้ที่ได้รับMPSV4
เด็กอายุมากกว่า 2 ปี และผู้ใหญ่ที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อ เช่น มีแพลนเดินทางไปหรืออาศัยอยู่ในแหล่งระบาดของโรค โดยสายพันธุ์ของเชื้อที่ก่อโรคนั้น สามารถป้องกันได้ด้วยวัคซีน เช่น ประเทศในทวีปแอฟริกา แถบทะเลทรายซาฮารา
นักศึกษาที่จะเดินทางไปศึกษาต่อที่ประเทศสหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักรโดยเฉพาะผู้ที่จะเข้าพักอาศัยในหอพัก ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับข้อกำหนดของแต่ละสถาบัน
ผู้ที่มีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่องที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อนี้มากขึ้น เช่นผู้ป่วยที่ได้รับการตัดม้าม เป็นต้น

ผู้ที่ “ควรงดหรือเลี่ยง” การรับวัคซีนป้องกันโรคไข้กาฬหลังแอ่น

เคยมีอาการแพ้อย่างรุนแรงจากการฉีดวัคซีนป้องกันโรคไข้กาฬหลังแอ่นในครั้งก่อน
หากมีไข้ เจ็บป่วยเฉียบพลัน ควรเลื่อนการรับวัคซีนออกไปก่อน รอให้หายป่วยก่อนจึงค่อยมารับวัคซีน แต่ในกรณีเป็นหวัดเล็กน้อย ไม่มีไข้ สามารถรับวัคซีนได้

กลุ่มผู้ป่วยที่ควรปรึกษาแพทย์ ก่อนเข้ารับวัคซีนป้องกันโรคไข้กาฬหลังแอ่น

มีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง เช่น ติดเชื้อ เอชไอวี(HIV)
รับประทานยาที่มีผลต่อระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย เช่น สเตียรอยด์
เคยเป็นโรคกิลเลนบาร์เร ซินโดรม (GBS)

อาการข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นหลังรับวัคซีนป้องกันโรคไข้กาฬหลังแอ่น

วัคซีนก็เหมือนกับยาที่อาจทำให้เกิดอาการแพ้อย่างรุนแรงได้ อย่างไรก็ตาม อันตรายหรืออาการแพ้อย่างรุนแรงจากวัคซีนพบได้น้อยมาก ซึ่งส่วนใหญ่ ผู้ที่ได้รับวัคซีนป้องกันโรคไข้กาฬหลังแอ่นจะไม่มีปัญหาอะไร ปฏิกิริยาที่อาจพบหลังการฉีดวัคซีน ได้แก่ ปวด บวม แดง บริเวณที่ฉีดวัคซีน อาการอื่นๆ เช่น มีไข้ต่ำๆ ปวดศีรษะ ปวดเมื่อยตามตัว รู้สึกหงุดหงิด อ่อนล้า อาจพบได้บ้าง แต่มักไม่มีรุนแรงและหายได้เองใน1-2วัน หากมีอาการปวด บวม บริเวณที่ฉีดให้ประคบเย็น หากมีไข้ต่ำๆ สามารถรับประทานยาลดไข้ได้ แต่กรณีที่มีอาการผิดปกตินอกเหนือจากนี้ ควรปรึกษาแพทย์

หมายเหตุ :

ยังไม่มีข้อมูลเพียงพอ เกี่ยวกับการให้วัคซีนชนิดนี้ในหญิงตั้งครรภ์ และหญิงให้นมบุตร จึงควรพิจารณาให้เฉพาะรายที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อ และให้ด้วยความระมัดระวัง
วัคซีนนี้ไม่จัดอยู่ในโปรแกรมวัคซีนพื้นฐานในประเทศไทยเนื่องจากอัตราการเกิดโรคในประเทศค่อนข้างต่ำ และสายพันธุ์ของเชื้อที่ระบาดนั้นเป็นสายพันธุ์Bซึ่งไม่สามารถป้องกันได้ด้วย MenACWY หรือ MPSV4
หากมีข้อสงสัย ควรปรึกษาแพทย์

เรื่องควรรู้...เกี่ยวกับ “วัคซีนป้องกันโรคไข้กาฬหลังแอ่น”