การป้องกันตัวเองจากการติดเชื้อโรคที่ทำได้ง่ายๆ อย่างหนึ่งก็คือ “การล้างมือ” บ่อยๆ แต่การล้างมือก็อาจสร้างปัญหาที่ทำให้เกิดอาการผิวแห้งแตก แสบ คันมือ ได้ แล้วเราจะมีวิธีดูแลมืออย่างไร? ให้ยังคงนุ่มและไม่เกิดแผลอักเสบ

ล้างมืออย่างไรให้ปลอดภัยจากเหล่าเชื้อโรค ?

ล้างมือบ่อยๆ ด้วยสบู่และน้ำ และต้องฟอกถูอย่างน้อย 20 วินาที โดยเฉพาะเมื่อคุณอยู่ในที่สาธารณะ หรือหลังจากมีอาการไอจาม หรือสัมผัสสารคัดหลั่ง
หากไม่สามารถล้างมือด้วยสบู่และน้ำ ก็สามารถใช้แอลกอฮอล์เจลล้างมือแทนได้ แต่ควรมีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ตั้งแต่ 70% ขึ้นไป
หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับตา จมูก และปาก หากยังไม่ได้ล้างมือ

ล้างมืออย่างถูกวิธีแบบที่องค์การอนามัยโลก (WHO) แนะนำ

ใช้ฝ่ามือถูฝ่ามือ
ใช้ฝ่ามือถูหลังมือ และซอกนิ้วทั้ง 2 ข้าง
ประกบฝ่ามือถูซอกนิ้ว
กำเป็นกำปั้น ใช้ฝ่ามือถูหลังนิ้ว
กำเฉพาะหัวแม่โป้งแล้วหมุนทั้ง 2 ข้าง
ขัดฝ่ามือ และร่องฝ่ามือด้วยปลายนิ้ว
หมุนรอบข้อมือ
เช็ดมือด้วยกระดาษที่ใช้ครั้งเดียวทิ้ง
ใช้กระดาษจับเพื่อปิดก๊อกน้ำแล้วทิ้ง

ทั้งนี้ การล้างมือหรือใช้แอลกอฮอล์เจลมากเกินไป ปัญหาที่ตามมาก็คือ อาจเกิดผื่นแพ้ที่มือเรื้อรัง มีตุ่มน้ำใสที่มือ เกิดโรคสะเก็ดเงินที่มือ หรือเกิดภาวะผิวแห้ง และทำให้มือแห้งแตกตามมา

ทำไมการล้างมือ ถึงทำให้ผิวแห้ง มือแห้ง

การล้างมือบ่อยๆ และการใช้สารแอลกอฮอล์เจลสามารถกำจัดเชื้อไวรัสและลดความเสี่ยงต่อโรคติดต่อได้จริง แต่ก็อาจส่งผลกระทบต่อผิวหนัง โดยเฉพาะหนังกำพร้าชั้นนอกสุด (Stratum corneum) โดยโครงสร้างของโปรตีนและไขมันสำคัญในชั้นหนังกำพร้าจะเสียไป เหมือนเราสูญเสียเกราะป้องกันสำคัญของผิวหนัง จึงเกิดการสูญเสียน้ำผ่านทางผิวหนัง น้ำที่ใช้ล้างมือเองก็มีผลทำให้ผิวแห้งโดยการชะล้างน้ำมันธรรมชาติของผิวหนังออกไปเช่นกัน การล้างมือบ่อยๆ จึงมีโอกาสทำให้มือแห้งกร้าน ผิวหนังอักเสบ แห้ง แดง คัน มีขุย บางครั้งอาจแตกเป็นแผล บางรายที่มีอาการรุนแรงอาจจะมีตุ่มน้ำใสที่มือและข้างนิ้ว (Dyshidrosis) และเพิ่มโอกาสเสี่ยงในการติดเชื้อที่ผิวหนังตามมาได้

วิธีรักษาสมดุลของผิว ที่แพทย์ผิวหนังแนะนำ

หลังล้างมือควรซับมือให้แห้งทันที
ใช้ครีมบำรุงผิวทันทีหลังการใช้แอลกอฮอล์เจล หรือหลังการล้างมือและซับมือแล้ว
เลือกผลิตภัณฑ์บำรุงผิวที่เหมาะสมกับสภาพผิวของแต่ละคน โดยแนะนำให้เลือกผลิตภัณฑ์ชนิดเนื้อครีมหรือขี้ผึ้ง แทนโลชั่นเพราะว่าโลชั่นมีส่วนประกอบของน้ำมาก จึงเกิดการระเหยออกได้ง่าย อาจให้ความชุ่มชื้นได้ไม่ดีเท่าที่ควร
หากผิวหนังมีขุยหรือแห้งแตกมากควรใช้ผลิตภัณฑ์ เนื้อขี้ผึ้ง หรือ plain petrolatum เคลือบบริเวณที่แห้งแตก
โลชั่นและครีมบางชนิดมีส่วนผสมของสารกันเสีย น้ำหอม และตัวทำละลายบางชนิด อาจก่อให้เกิดอาการแพ้หรือระคายเคืองได้ในบางคน แนะนำให้ใช้ผลิตภัณฑ์สูตร Hypo-allergenic แทน หรือหมั่นสังเกตอาการ 1 สัปดาห์หลังเริ่มใช้
ผู้ที่มีปัญหาทางผิวหนังอยู่เดิม ควรเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ฆ่าเชื้อที่มีส่วนผสมของมอยซ์เจอไรเซอร์
ควรเลือกใช้สบู่เหลวมากกว่าสบู่ก้อน เนื่องจากค่า pH ที่เป็นด่างของสบู่ก้อนโดยส่วนใหญ่ไม่เหมาะกับสภาพผิว
ไม่ควรล้างมือด้วยน้ำอุ่นจัด เพราะจะทำให้ผิวแห้งมากขึ้น
หากมีอาการมากควรปรึกษาแพทย์และอาจมีความจำเป็นต้องใช้ยาที่มีส่วนผสมของ corticosteroid ในบางราย ซึ่งการบำรุงดูแลผิวที่ดีอย่างสม่ำเสมอสามารถลดอัตราการใช้ยาได้ กรณีที่มีการติดเชื้อแบคทีเรียที่ผิวหนังจากบริเวณที่เป็นแผลอาจได้รับยาต้านเชื้อแบคที่เรียร่วมด้วย

นอกจากการต่อสู้กับเชื้อโรคในทุกวันนี้แล้ว ทุกๆ คนก็ควรที่จะใส่ใจการดูแลผิวควบคู่กันไปด้วย เพื่อสุขอนามัยที่ดี ปลอดเชื้อ และมีสุขภาพผิวที่แข็งแรง

มือก็ต้องล้าง ยิ่งล้างก็ยิ่งแห้งแตก ควรทำอย่างไรดี