ภาวะรกเกาะต่ำในคุณแม่ตั้งครรภ์ อันตรายแค่ไหนนะ?

รกเกาะต่ำ (Placenta Previa) คืออะไร?

รกเกาะต่ำ คือ ภาวะที่รกปิดขวางหรือคลุมปากมดลูกเพียงบางส่วนหรือปกคลุมทั้งหมด ซึ่งปกติส่วนใหญ่รกจะอยู่ด้านบนของมดลูกและห่างจากปากมดลูก เมื่อถึงเวลาคลอด ปากมดลูกจะเปิดขยายออก ทำให้เส้นเลือดที่เชื่อมต่อระหว่างรกและมดลูกฉีดขาด มีเลือดออกมากทั้งก่อนหรือในขณะคลอด เกิดความเสี่ยงต่อทั้งมารดาและทารกในครรภ์ และอาจทำให้เกิดภาวะคลอดก่อนกำหนดได้ แพทย์จึงนิยมให้หญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะรกเกาะต่ำทำการผ่าคลอด (Caesarean Section)

อาการของรกเกาะต่ำ

• รกเกาะต่ำอาจเกิดขึ้นได้ในช่วงระหว่างปลายไตรมาสที่ 2 ถึงต้นไตรมาสที่ 3 โดยอาการที่พบคือ มีเลือดสีแดงสดไหลออกมาจากทางช่องคลอดและมักไม่มีความเจ็บปวดใดๆ
• บางรายอาจมีอาการปวด เจ็บแปลบ หรือมีการบีบตัวของมดลูกร่วมด้วย
• หากเสียเลือดมาก อาจทำให้ทารกซีดและเสียชีวิตได้ ส่วนมารดาอาจทำให้เกิดภาวะช็อกและมีโอกาสเสียชีวิตได้ หากพบอาการดังกล่าวควรรีบไปพบแพทย์โดยด่วน

รกเกาะต่ำ…เกิดจากสาเหตุอะไรได้บ้าง ?

สาเหตุที่แท้จริงของการเกิดภาวะรกเกาะต่ำไม่สามารถบอกได้แน่ชัด แต่เชื่อว่าอาจมาจากปัจจัยต่างๆ เหล่านี้

• หญิงตั้งครรภ์มีอายุตั้งแต่ 35 ปีขึ้นไป
• การตั้งครรภ์ตั้งแต่ครรภ์ที่ 2 เป็นต้นไป
• การตั้งครรภ์แฝด หรือมีจำนวนทารกในครรภ์มากกว่า 1 คน
• มดลูกมีขนาดใหญ่หรือมีรูปร่างที่ผิดปกติ
• การมีแผลที่ผนังมดลูก
• ตำแหน่งที่ผิดปกติของทารกในครรภ์
• การขูดมดลูกที่มีสาเหตุมาจากการแท้งหรือการคลอดก่อนกำหนด
• การผ่าคลอดในการตั้งครรภ์ในอดีต
• เนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูก
• หญิงตั้งครรภ์ที่มีพฤติกรรมสูบบุหรี่

เราจะรู้ได้อย่างไรว่ากำลังเสี่ยง “ภาวะรกเกาะต่ำ”

การที่จะทราบได้ว่าคุณแม่ตั้งครรภ์มีความเสี่ยงภาวะนี้หรือไม่ แพทย์จะวินิจฉัยด้วยการอัลตร้าซาวด์หลังอายุครรภ์ครบ 20 สัปดาห์

วิธีรักษารกเกาะต่ำมีหลักในการพิจารณาดังนี้

1. ปริมาณเลือดและความจำเป็นเร่งด่วนฉุกเฉิน

• ในกรณีที่ไม่มีเลือดหรือมีเลือดออกเพียงเล็กน้อย แพทย์อาจแนะนำให้นอนพักอยู่บนเตียงที่บ้าน ลดการเคลื่อนไหวของร่างกาย หลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์
• ในกรณีที่มีเลือดออกมาก แพทย์อาจแนะนำให้นอนพักที่โรงพยาบาล และจำเป็นต้องให้เลือดเพื่อทดแทนเลือดที่เสียไป แพทย์อาจให้ยาป้องกันการคลอดก่อนกำหนด หรือมีการเตรียมผ่าคลอด โดยคำนึงถึงความปลอดภัยของมารดาและทารกเป็นสำคัญ

2. อายุครรภ์

• ถ้าอายุครรภ์ครบกำหนด แพทย์จะพิจารณาผ่าตัดคลอดให้แก่ผู้ป่วยทันที
• ถ้าอายุครรภ์ยังไม่ถึงกำหนดคลอด อาจพิจารณาใช้ยาระงับการบีบตัวของมดลูก และใช้ยากระตุ้นปอดทารกเพื่อเตรียมตัวสำหรับการคลอดก่อนกำหนด

การป้องกันรกเกาะต่ำ

• มาตรวจกับแพทย์ตามนัด โดยแพทย์จะทำการตรวจอัลตร้าซาวด์เพื่อดูสุขภาพของทารกและตำแหน่งของรก และน้ำคร่ำ
• สังเกตอาการ ถ้ามีเลือดออกจากช่องคลอดให้มาพบแพทย์ทันที