โรคร้ายใกล้ตัวที่พบได้ในทุกเพศทุกวัย หนึ่งในนั้นก็คือ “โรคภูมิแพ้” ซึ่งเป็นโรคที่มีความเกี่ยวข้องกับระบบต่างๆ ของร่างกายหลายด้าน เช่น ระบบทางเดินหายใจ ระบบทางเดินอาหาร รวมถึงอาการทางผิวหนัง

สาเหตุของการเกิดโรคภูมิแพ้

โรคภูมิแพ้เกิดได้จากปัจจัยหลายอย่าง เช่น

เกิดจากสารก่อภูมิแพ้ต่างๆ ได้แก่ ไรฝุ่น ละอองเกสร เชื้อรา แมลงสาบ ซึ่งมักจะทำให้เกิดอาการของโรคระบบทางเดินหายใจ เช่น อาการจาม มีน้ำมูก คัดจมูก หรืออาจมีโรคหืดร่วมด้วยได้
สาเหตุอื่นๆ ที่พบได้บ่อย เช่น การแพ้ยา แพ้อาหาร หรือแพ้แมลง จะทำให้เกิดอาการได้ทั้งทางผิวหนัง ระบบทางเดินหายใจ ระบบทางเดินอาหาร รวมถึงระบบหัวใจและหลอดเลือด ซึ่งความรุนแรงของโรคจะแตกต่างกันไป

นายแพทย์อธิก แสงอาสภวิริยะ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญโรคภูมิแพ้และภูมิคุ้มกันทางคลินิก โรงพยาบาลพญาไท 2 ให้ความรู้ว่า ผู้ป่วยแต่ละคนจะมีอาการและความรุนแรงของโรคภูมิแพ้ที่แตกต่างกัน ขึ้นกับชนิดของสารก่อภูมิแพ้ที่ผู้ป่วยได้รับ และการตอบสนองของร่างกายในผู้ป่วยแต่ละคนก็แตกต่างกัน

ผู้ป่วยบางรายมีอาการเพียงเล็กน้อย เช่น จาม น้ำมูกไหล คัดจมูก หรือมีผื่นลมพิษ ทำให้รบกวนการทำงาน การเรียน และดำเนินชีวิตประจำวัน สำหรับผู้ป่วยบางรายที่มีภาวะภูมิแพ้รุนแรงที่เรียกว่า ภาวะ Anaphylaxis จะส่งผลกระทบต่อการทำงานของระบบต่างๆ ภายในร่างกายพร้อมกันได้หลายระบบ ซึ่งหากผู้ป่วยไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที อาจนำไปสู่ภาวะช็อกและร้ายแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้

การทดสอบภูมิแพ้

โรคภูมิแพ้เป็นโรคที่เกิดจากการตอบสนองของร่างกายที่ไวต่อสารก่อภูมิแพ้มากกว่าปกติ ทำให้เกิดอาการผิดปกติกับระบบต่างๆ ที่สารก่อภูมิแพ้ไปกระตุ้น ในปัจจุบันเราสามารถทำการทดสอบโรคภูมิแพ้ได้ทั้งทางผิวหนังและการตรวจเลือด เพื่อตรวจหาภูมิต้านทานต่อสารก่อภูมิแพ้ชนิดนั้นๆ (Specific IgE Antibodies) ผู้ป่วยจะได้ทราบว่าแพ้ต่อสารก่อภูมิแพ้ชนิดใดบ้าง เพื่อการหลีกเลี่ยงและช่วยให้การรักษาได้ผลดียิ่งขึ้น

เล็กแต่ร้าย…ภัยจาก “ไรฝุ่น”

โรคภูมิแพ้ที่พบบ่อยที่สุด คือ โรคภูมิแพ้ไรฝุ่น ไรฝุ่นเป็นแมลงที่มีขนาดเล็กมาก ไม่สามารถมองเห็นด้วยตาเปล่า เหตุที่พบผู้ป่วยจำนวนมาก เพราะไรฝุ่นเป็นสิ่งที่อยู่ใกล้ตัว คือปะปนอยู่กับฝุ่นภายในบ้านนั่นเอง

ปัจจุบันที่โรงพยาบาลพญาไท 2 มีวัคซีนชนิดเม็ดอมใต้ลิ้นสำหรับรักษาผู้ป่วยโรคภูมิแพ้ไรฝุ่น โดยวัคซีนชนิดนี้สกัดมาจากไรฝุ่นบ้าน 2 ชนิดรวมกัน หลักการที่นำมาใช้ คือการให้สารก่อภูมิแพ้ชนิดที่ผู้ป่วยแพ้มากระตุ้นให้ร่างกายของผู้ป่วยสร้างภูมิต้านทานชนิดดีขึ้น จึงช่วยเปลี่ยนแปลงการดำเนินของโรคและทำให้การรักษาได้ผลดีมากขึ้น

หลากหลายข้อดี…ของวัคซีนภูมิแพ้ไรฝุ่นชนิดเม็ดสำหรับอมใต้ลิ้น

เป็นการรักษาที่ตรงจุดสำหรับผู้ที่เป็นโรคภูมิแพ้ทางเดินหายใจที่แพ้ต่อไรฝุ่น ทำให้ควบคุมโรคได้ดีขึ้น
สำหรับผู้ป่วยโรคหืดที่มีอาการแพ้ไรฝุ่น ช่วยทำให้อาการของโรคหืดควบคุมได้ดีขึ้น ลดอาการกำเริบ และลดการใช้ยาลงได้
สามารถบริหารการใช้ยาเองที่บ้านได้สะดวกและปลอดภัย ยกเว้นเม็ดแรกที่ต้องอมต่อหน้าแพทย์เพื่อสังเกตอาการ
มีโอกาสเกิดผลข้างเคียงน้อยกว่าการใช้วัคซีนแบบฉีด

ใช้อย่างไร…สำหรับวัคซีนชนิดเม็ดแบบอม

แพทย์จะให้ผู้ป่วยใช้วัคซีนชนิดเม็ดอมใต้ลิ้นวันละ 1 เม็ด ในขนาดวัคซีนเท่ากันทุกวัน เป็นระยะเวลา 3 ปี วัคซีนเม็ดแรกต้องใช้ต่อหน้าแพทย์เพื่อสังเกตอาการ เมื่อแพทย์พิจารณาแล้วว่าเหมาะสม ไม่มีปัญหาใดๆ ผู้ป่วยจึงสามารถใช้วัคซีนเองที่บ้านได้

ผลข้างเคียง…ที่อาจเกิดขึ้นหลังการใช้ยา

รู้สึกคันภายในช่องคอ ปาก ลิ้น หรือหู
มีอาการบวม อักเสบ แสบร้อนบริเวณริมฝีปาก ลิ้น ช่องคอ อาจมีแผลในช่องปาก
รู้สึกชา หรือเหมือนมีเข็มทิ่มในช่องปากหรือลิ้น
เสียงแหบ ปากแห้ง กลืนลำบาก การรับรสเปลี่ยนไป
ต่อมทอนซิล ต่อมน้ำลายขยายใหญ่ขึ้น หรือหลั่งน้ำลายมากขึ้น
ตาอักเสบ คันตา
รู้สึกไม่สบายช่องหู จมูก คัดจมูก น้ำมูกไหล จาม หรือมีอาการหอบหืด ติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ
รู้สึกปวดหรือรู้สึกไม่สบายกระเพาะอาหาร ระคายเคืองหลอดอาหาร รู้สึกอาหารไม่ย่อย แสบร้อนกลางอก
เวียนศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย

สำหรับคนที่ใช้วัคซีนชนิดนี้ถ้าเกิดอาการเหล่านี้ ให้รอดูอาการและสามารถกินยาแก้แพ้ได้ (ยาต้านฮีสตามีน) แต่หากอาการรุนแรงควรรีบไปพบแพทย์ แม้ว่าการใช้วัคซีนชนิดเม็ดแบบอม จะง่ายและสะดวกสำหรับผู้ป่วย เพราะไม่ต้องเดินทางมาโรงพยาบาลทุกสัปดาห์ แต่ทั้งนี้ต้องอยู่ในดุลพินิจและในความดูแลของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น

นายแพทย์อธิก แสงอาสภวิริยะ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญโรคภูมิแพ้และภูมิคุ้มกันทางคลินิก โรงพยาบาลพญาไท 2 พร้อมให้คำแนะนำ และให้การรักษาแก่ผู้ป่วย การรักษาตั้งแต่ระยะแรกของโรคจะช่วยให้การรักษาได้ผลดีและเป็นประโยชน์แก่ผู้ป่วยมากกว่าการปล่อยไว้จนมีอาการเรื้อรัง ซึ่งจะทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อน และใช้ระยะเวลาในการรักษานานขึ้น จน เรื่องภูมิแพ้เล็กๆ อาจนำไปสู่ความรุนแรงที่คาดไม่ถึงก็เป็นได้

ภูมิแพ้ไรฝุ่น รักษาได้ด้วยการใช้วัคซีน