ทันตกรรมหัตถการ (OPERATIVE DENTISTRY) คืออะไร?
ทันตกรรมหัตถการ คือ งานทันตกรรมในส่วนของการอุดฟันทั่วไป การอุดฟันที่มีความซับซ้อน และการอุดฟันเพื่อความสวยงาม เช่น อุดปิดช่องว่างระหว่างฟัน อุดปรับเปลี่ยนรูปร่างของซี่ฟันเล็กน้อย รวมถึงการบูรณะฟันด้วยการทำอินเลย์ (inlay) ออนเลย์ (onlay) และทำครอบฟัน (crown)
FAQ
- ฟันแตกอุดได้หรือไม่
ฟันแตกสามารถบูรณะด้วยการอุดฟันได้อย่างมีประสิทธิภาพ หากส่วนที่แตกมีขนาดไม่ใหญ่มาก และไม่ได้เป็นบริเวณที่รับแรงบดเคี้ยวโดยตรง ยังมีเนื้อฟันเหลือเพียงพอที่จะช่วยในการยึดอยู่ของวัสดุอุด ในกรณีที่ส่วนที่แตกมีขนาดใหญ่ อาจแนะนำให้บูรณะด้วยอินเลย์ ออนเลย์ หรือทำการครอบฟันแทน - ฟันร้าวอุดได้หรือไม่
โดยทั่วไปการบูรณะฟันร้าวที่มีประสิทธิภาพ มักทำการบูรณะด้วยวัสดุที่มีความแข็งแรงกว่าวัสดุอุดฟันและครอบคลุมด้านบดเคี้ยวของฟันไว้ทั้งหมด ได้แก่ การทำออนเลย์หรือครอบฟัน ทั้งนี้อาจมีการรักษารากฟันร่วมด้วยในกรณีที่รอยร้าวลึกเข้าไปในโพรงประสาทฟัน - ฟันห่างอุดได้หรือไม่
ฟันห่างสามารถอุดปิดช่องว่างด้วยวัสดุอุดฟันได้โดยไม่มีการกรอเนื้อฟันเลย ทั้งนี้แนะนำให้พบทันตแพทย์เพื่อประเมินขนาดช่องว่าง จำนวนช่องว่าง และการเรียงตัวของฟันเพื่อวางแผนการรักษาที่เหมาะสมกับแต่ละปัญหา
- อาการปวดฟันซี่ที่เคยอุดไว้เกิดจากอะไร?
อาจเกิดจากมีการผุเพิ่มเติม หรือรอยอุดเก่ามีความลึกใกล้โพรงประสาทฟันมาก หากปวดฟันควรเข้าพบทันตแพทย์ เนื่องจากมีโอกาสต้องรักษารากฟัน - อาการเสียวฟันหลังอุดสามารถเกิดขึ้นได้หรือไม่ และเกิดจากสาเหตุใดได้บ้าง?
อาการเสียวฟันหลังอุดสามารถเกิดขึ้นได้บ้าง หากวัสดุอุดมีขนาดใหญ่ อาจมีอาการเสียวขณะบดเคี้ยวอาหารแข็งเหนียว ในกรณี้นี้ควรเลี่ยงอาหารแข็งเหนียว หรือเปลี่ยนเป็นการบูรณะฟันด้วยออนเลย์หรือครอบฟัน ในกรณีที่เสียวฟันทุกครั้งที่มีการบดเคี้ยวหลังจากอุดฟันไป แนะนำให้กลับมาพบทันตแพทย์ - หลังการอุดฟันแล้ว ต้องปฏิบัติตัวอย่างไร?
กรณีวัสดุอุดสีเหมือนฟัน หลังอุดฟันแล้วสามรถใช้บดเคี้ยวอาหารได้ทันที เนื่องจากวัสดุแข็งตัว เต็มที่ด้วยการฉายแสงเรียบร้อยแล้ว กรณีวัสดุอุดอมัลกัม ควรเลี่ยงการเคี้ยวด้านที่อุด 24 ชั่วโมง และต้องกลับมาให้ทันตแพทย์ขัดแต่งอีกครั้งหลังการอุดฟัน แต่สามารถแปรงฟันและใช้ไหมขัดฟันทำความสะอาดฟันได้ปกติ - คำแนะนำหากมีวัสดุอุดฟันหลุด แนะนำรีบมาพบทันตแพทย์ให้เร็วที่สุด เพื่อทำการแก้ไข โดยในช่วงเวลาที่ยังไม่ได้มาพบทันตแพทย์ ควรทำความสะอาดฟันด้วยการแปรงฟันโดยใช้ยาสีฟันที่มีฟลูออไรด์ และใช้ไหมขัดฟันอย่างสม่ำเสมอ เลี่ยงอาหารแข็งเหนียวเพื่อป้องกันการแตกหักของโครงสร้างฟันเพิ่มเติม
- อินเลย์ ออนเลย์คืออะไร ต่างจากการอุดฟันทั่วไปอย่างไร อินเลย์ ออนเลย์เป็นการบูรณะฟันที่มีประสิทธิภาพ กรณีที่มีการสูญเสียโครงสร้างฟันขนาด ค่อนข้างใหญ่จากการแตกหักของฟันหรือการผุที่มีบริเวณกว้าง การบูรณะด้วยอินเลย์ ออนเลย์สามารถเลือกใช้วัสดุที่มีความแข็งแรงกว่าวัสดุอุด วัสดุที่นิยมใช้ในการทำอินเลย์ ออนเลย์ได้แก่ เซรามิกทางทันตกรรม และโลหะทางทันตกรรม และยึดติดกับโครงสร้างฟันด้วยซีเมนต์ทางทันตกรรม
- อายุการใช้งานของวัสดุอุดฟัน
อายุการใช้งานของวัสดุอุดขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น ขนาดของวัสดุอุด ลักษณะการสบฟัน ลักษณะความถนัดในการบดเคี้ยวเฉพาะบุคคล ประเภทของอาหารที่รับประทาน ลักษณะและแรงในการใช้อุปกรณ์ทำความสะอาดฟัน ปัจจัยต่างๆ ที่กล่าวมานี้อาจกระตุ้นให้มีการสึกกร่อนหรือแตกหักของวัสดุอุด ซึ่งส่งผลต่ออายุการใช้งานที่สั้นลง กรณีวัสดุอุดสีเหมือนฟัน สามารถมีสีที่เข้มขึ้นได้ ทั้งนี้จะขึ้นกับพฤติกรรมการดื่มเครื่องดื่มและการรับประทานอาหารที่มีสีเข้ม
ทพญ. ณัฎฐา ธารารัตน์สาธิต
ทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านทันตกรรมหัตถการ
ศูนย์ทันตกรรม โรงพยาบาลพญาไท 2
