‘ภาวะขาดน้ำ’ ไม่ใช่เรื่องล้อเล่น

โดยปกติแล้วร่างกายของเราจะสูญเสียน้ำประมาณวันละ 2.5 ลิตรผ่านทางเหงื่อ ลมหายใจและการขับถ่าย แต่ถ้าเมื่อไหร่ที่ร่างกายสูญเสียน้ำในปริมาณมากเกินไป ก็จะทำให้เสี่ยงต่อการเกิด #ภาวะขาดน้ำได้ และส่วนใหญ่การใช้ชีวิตของมนุษย์ออฟฟิศแต่ละวัน  มักจะใช้เวลาหมดกับการทำงาน จนลืมความสำคัญอย่างเช่น การดื่มน้ำ

 

ภาวะขาดน้ำคืออะไร ?

ภาวะขาดน้ำ (Dehydration) เกิดจากการที่ร่างกายสูญเสียน้ำจากทั้งหลอดเลือดและเซลล์ของร่างกายมากกว่าที่ได้รับ โดยภาวะขาดน้ำมักจะสัมพันธ์กับระดับน้ำตาลในเลือด เมื่อระดับน้ำตาลในเลือดสูง ก็จะมีการดึงน้ำออกจากเซลล์เพื่อลดระดับน้ำตาล ยิ่งถ้าปล่อยให้ร่างกายขาดน้ำมากๆ โดยไม่ได้รับการทดแทนในเวลาที่เหมาะสมก็จะทำให้เกิดผลเสียตามมาได้

 

ทำไม? ร่างกายถึงขาดน้ำ

สาเหตุของการขาดน้ำนั้นก็มีตั้งแต่

• อาเจียน ท้องเสีย การออกกำลังกาย หรือแม้แต่การใช้ยาบางชนิด
• เด็กทารกและผู้สูงอายุจะเป็นกลุ่มที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะขาดน้ำได้ง่าย เนื่องจากร่างกายมีปริมาณน้ำไม่มาก
• ผู้ป่วยโรคเรื้อรังต่างๆ อย่าง โรคไต หรือโรคเบาหวาน ที่แค่การกระตุ้นเพียงเล็กน้อยก็อาจทำให้ร่างกายขาดน้ำได้ง่าย
• ผู้ที่ชอบออกกำลังกายหนักก็ต้องระวังการขาดน้ำที่เกิดจากการออกกำลังกายด้วยเช่นกัน

 

เมื่อร่างกายขาดน้ำ…จะเกิดอะไรขึ้น?

เมื่อร่างกายขาดน้ำจะทำให้เซลล์เนื้อเยื่อและอวัยวะต่างๆ ไม่สามารถทำงานได้ตามปกติ รวมถึงอาจกระตุ้นให้เกินภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ ตามมาได้ เช่น ตะคริวแดด ลมแดด สมองบวมเนื่องจากสมองจะดึงน้ำเข้าเซลล์จำนวนมาก และยังส่งผลกระทบถึงไตและระบบทางเดินปัสสาวะได้ เช่น การติดเชื้อที่ระบบทางเดินปัสสาวะ นิ่วในไต หรือไตวาย และหากเกิดภาวะขาดน้ำบ่อยๆ เป็นระยะเวลานาน สามารถทำให้อาการชักได้ด้วย ซึ่งเป็นผลมาจากแร่ธาตุในร่างกายที่ไม่สมดุล เช่น โพแทสเซียมและโซเดียม เป็นต้น ทำให้กล้ามเนื้อหดตัวหรือทำให้หมดสติได้

 

จะรู้ได้อย่างไร ? ว่าร่างกายกำลังขาดน้ำ

1. สังเกตจากสีของปัสสาวะ ที่มีสีเข้มมากกว่าปกติ หรือถ้าเข้าขั้นที่มีสีแดงหรือสีน้ำตาลเจือปน แนะนำให้รีบไปพบแพทย์โดยด่วน
2. เช็กความยืดหยุ่นของผิวหนัง โดยใช้มือดึงหนังที่บริเวณหลังมือขึ้นมาแล้วปล่อย ถ้าผิวสามารถเด้งกลับมาอยู่ที่เดิมได้ภายใน 2 วินาทีถือว่าปกติ แต่ถ้าใช้เวลานานกว่านั้น อาจเป็นสัญญาณของการขาดน้ำได้
3. เช็กการหมุนเวียนของเลือดบริเวณปลายนิ้ว โดยปกติแล้วเลือดเราจะวิ่งไปที่ส่วนปลายนิ้วมือ ทำให้เล็บของเรามีสีชมพูแดง วิธีเช็กคือให้บีบเล็บค้างไว้ 2-3 วินาที (เล็บจะกลายเป็นสีขาว) แล้วปล่อยออก เล็บควรกลับเป็นสีชมพูทันที แต่ถ้าปล่อยแล้วเกิน 3 วินาทียังเป็นสีขาว ให้ประเมินว่าอาจมีภาวะขาดน้ำเกิดขึ้นได้

 

ภาวะขาดน้ำ เกิดขึ้นได้ง่าย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในฤดูร้อน และส่งผลกระทบต่อร่างกายได้ตั้งแต่ระดับเล็กน้อยจนถึงระดับรุนแรง ดังนั้นการดื่มน้ำให้เพียงพอในแต่ละวันจึงเป็นสิ่งจำเป็น หรือใครเป็นสายชอบออกกำลังกาย ก็อย่าลืมเติมน้ำให้ร่างกายก่อนออกกำลังกายซัก 1-2 แก้วก่อนออกกำลังกายซักครึ่งชั่วโมง หากพบว่าที่มีภาวะขาดน้ำรุนแรง ควรรีบพาไปพบแพทย์โดยด่วน เพื่อให้ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที