คุณกำลังประสบปัญหา ผมบาง ผมร่วง ศีรษะล้านอยู่ใช่ไหม?
ปัญหาผมร่วง ผมบาง ศีรษะล้าน อาจเป็นปัญหาที่เกิดขึ้นแบบชั่วคราวหรือเรื้อรัง ที่ทำให้คนทุกเพศ ทุกวัยเกิดความวิตกกังวลและขาดความมั่นใจ เพราะเส้นผมเปรียบเสมือนสิ่งที่ช่วยเสริมสร้างบุคลิกของคุณให้ดูดีขึ้น เมื่อประสบปัญหาผมร่วง ผมบาง ศีรษะล้าน ทุกคนจึงเริ่มหาตัวช่วยต่างๆ เพื่อมาแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้น
ผมบาง ผมร่วง ศีรษะล้าน มีสาเหตุเกิดจากอะไรได้บ้าง?
- เผ่าพันธุ์ เพศ และอายุ
- เชื้อโรคที่เล่นงานเส้นผมโดยตรง หรือเป็นผลทางอ้อมคือ เป็นโรคติดเชื้อที่อวัยวะอื่น แล้วทำให้เกิดผมร่วงผิดปกติตามมาภายหลัง
- สารเคมี เช่น ยา สารพิษปนเปื้อนในอาหาร และน้ำ
- โรคตามระบบต่างๆ เช่น โรคไตวาย โรคต่อมไทรอยด์เป็นพิษ
- จิตใจที่เศร้าหมองอย่างรุนแรงและเฉียบพลัน หรือตกใจอย่างรุนแรง
- สำหรับอาหารมักจะไม่มีผลต่อภาวะผมร่วง ยกเว้นภาวะทุพโภชนาการ
- การรักษาโรคมะเร็งด้วยเคมีบำบัด
- ระดับฮอร์โมนไม่สมดุล
- การลดน้ำหนักอย่างรวดเร็ว
รู้ได้อย่างไรว่าผมร่วงมากผิดปกติ?
ผมหลุดร่วงเป็นเรื่องธรรมดา แต่ถ้าเส้นผมหลุดร่วงเกิน 100 เส้น/วัน ติดต่อกันนานหลายวัน แสดงว่ามีผมร่วงมากกว่าผิดปกติ
ภาวะผมร่วงและผมบางลง แยกเป็นกลุ่ม คือ
1. ภาวะผมร่วงเฉพาะที่ แบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ
ผมร่วงหย่อม ชนิดไม่มีแผลเป็นที่หนังศีรษะ ที่พบบ่อย ๆ ได้แก่
1.1 ผมร่วงหย่อมจากเชื้อรา พบมากในเด็ก ผมจะร่วงเป็นกระจุก ผิวหนังในบริเวณที่ผมร่วงจะมีขุยหรือสะเก็ด บางครั้งมีผื่นแดง
การรักษา ต้องใช้ยารับประทาน เพราะการยาทาไม่สามารถกำจัดเชื้อราได้หมด
1.2 ผมร่วงหย่อมจากการดึงผมตนเอง พบมากในเด็กที่มีความเครียด และเมื่อไม่มีทางระบายออกจึงดึงผมตนเอง เมื่อใช้มือลองดึงเส้นผมดู เส้นผมจะไม่หลุดติดมือออกมาง่ายๆ เหมือนโรคผมร่วงจากเชื้อรา
การรักษา ต้องอาศัยความเข้าใจพยาธิกำเนิดของโรค และเข้าใจปัญหาของผู้ป่วย อาจควรปรึกษาจิตแพทย์ร่วมในกระบวนการดูแลรักษาด้วย นอกจากนี้การทายาครีมสเตียรอยด์ร่วมกับรับประทานยาต้านฮีสตามีนจะช่วยให้อาการดีขึ้น
1.3 ผมร่วงหย่อมจากโรคภูมิแพ้รากผม ผู้ป่วยจะมีภาวะระบบภูมิคุ้มกันร่างกายรวน มีเซลล์เม็ดเลือดขาวมารบกวนรากผม ทำให้เซลล์รากผมหยุดทำงาน เส้นผมจะหายไปเป็นหย่อมๆ ผิวหนังบริเวณที่ไม่มีเส้นผมจะเรียบไม่พบตอ เส้นผมหักหรือเป็นตุ่มที่ผิวหนัง ภาวะนี้จะต่างจาก 2 โรคข้างต้น โดยทั่วไปอาจพบผมหลุดร่วงเป็นหย่อมเดียวหรือหลายหย่อม ในรายที่อาการรุนแรงผมจะร่วงทั้งศีรษะ และถ้ารุนแรงที่สุดผมและขนตามตัวจะร่วงหมดเหมือนพญาไร้ใบ
การรักษา ควรปรึกษาแพทย์เพราะการรักษาต้องใช้สเตียรอยด์ชนิดยาทา หรือกินติดต่อกันเป็นเวลานาน
1.4 ผมร่วงหย่อมชนิดที่มีแผลเป็นบนหนังศีรษะ เกิดจากหลายสาเหตุ เช่น โรคฝีหนองบนศีรษะ เชื้อกลากที่ศีรษะชนิดที่มีการอักเสบรุนแรง แผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก โรคดีแอลอีที่หนังศีรษะ ผู้ป่วยส่วนใหญ่รากผมจะถูกทำลายอย่างมาก จนไม่สามารถสร้างเส้นผมใหม่มาทดแทนเส้นผมเดิม และเกิดพังผืดในชั้นหนังแท้ร่วมด้วย
การรักษา ควรปรึกษาแพทย์เพื่อการวินิจฉัยที่ถูกต้อง ก่อนให้การรักษาด้วยยา
2. ภาวะผมร่วงทั่วศีรษะ ที่พบบ่อย ๆ คือ
2.1 ภาวะผมร่วงระยะ Telogen ผู้ป่วยกลุ่มนี้เส้นผมบนศีรษะเปลี่ยนจากระยะเติบโตไปเป็นระยะหยุดเจริญเติบโต ผมจึงหลุดร่วงมากผิดปกติ เกิดจากหลายสาเหตุ เช่น โรคติดเชื้อชนิดต่างๆ อย่างไข้ไทฟอยด์ ไข้มาลาเรีย ไข้หวัดที่มีไข้ติดต่อกันหลายวัน ยาชนิดต่างๆ เช่น ยากลุ่มอนุพันธ์วิตามินเอ หรือกรดวิตามินเอ เช่น Etretinate, Acitretin นอกจากนี้ยังพบในสตรีหลังคลอดบุตร ภาวะเครียดหรือตกใจอย่างรุนแรง อาการผมร่วงจะค่อยๆ ดีขึ้น ภายในเวลา 1-2 เดือน เมื่อสาเหตุต่างๆ ผ่านไป
2.2 ภาวะผมร่วงทั่วศีรษะจากการติดเชื้อซิฟิลิสระยะที่ 2 ผมจะร่วงเป็นหย่อมๆ ทั่วศีรษะคล้ายมอดแทะ การวินิจฉัยที่แน่นอนต้องอาศัยการตรวจเลือด
2.3 ภาวะผมบางจากพันธุกรรมและฮอร์โมนเพศ ผู้ป่วยจะเกิดอาการรากผมค่อยๆ เปลี่ยนแปลงจากผมเส้นใหญ่ไปเป็นเส้นผมเส้นเล็ก ถ้าเกิดในผู้ชายผมจะบางลงมากในบริเวณกลางศีรษะ ส่วนผู้หญิงผมจะบางลงบริเวณกลางศรีษะเช่นเดียวกัน แต่จะไม่ล้านเตียนโล่งแบบผู้ชาย
การรักษาภาวะผมบางชนิดนี้มีหลายวิธี ดังนี้
ใช้ยาปลูกผม
- Minoxidil มีทั้งชนิดทาและรับประทาน ไม่เหมาะที่จะให้ผู้หญิงรับประทาน เพราะจะทำให้ขนตามตัว หนวด เครายาวผิดปกติ ในผู้หญิงควรใช้ยานี้ในรูปยาทาเท่านั้น
- ยา Finasteride 1 mg/day ผู้ป่วยต้องใช้ยาติดต่อกันนานอย่างน้อย 1 ปี และเมื่อได้ผลแล้วต้องใช้ยาต่อไป เพราะถ้าหยุดยา ผมที่งอกขึ้นมาจะกลับบางลงเหมือนเดิม (ยาชนิดนี้ไม่ได้ผล ในผู้หญิงที่หมดประจำเดือนแล้ว)
- ยา Spironolactone เป็นยาขับปัสสาวะ ใช้ลดความดันเลือด มีฤทธิ์ต้านการทำงานของฮอร์โมน Androgen ทำให้เส้นผมไม่เปลี่ยนไปเป็นเส้นผมขนาดเล็ก แต่การใช้ยาชนิดนี้ ต้องติดตามดูความดันเลือดและระดับเกลือแร่ในเลือดเพื่อป้องกันผลข้างเคียงของยา
รศ.นพ.ป่วน สุทธิพินิจธรรม
คลินิกผิวหนัง โรงพยาบาลพญาไท 2
