ไม่ได้ดื่มหนัก ก็เสี่ยงโรคตับได้

“ตับ” เป็นอวัยวะภายในร่างกายที่ใหญ่ที่สุด และมีหน้าที่สำคัญหลายอย่าง ไม่ว่าจะเป็นการสร้างน้ำดีเพื่อช่วยในการย่อยอาหาร ช่วยขจัดของเสียออกจากกระแสเลือด รวมถึงช่วยผลิตโปรตีนหลายชนิดให้ร่างกาย ฉะนั้นเราจึงควรใส่ใจดูแล “ตับ” ให้อยู่ในสภาพที่แข็งแรงปกติ พร้อมทำหน้าที่อย่างสมบูรณ์ โดยการ “ตรวจการทำงานของตับ” เช่นเดียวกับการตรวจอวัยวะอื่นๆ

ตรวจการทำงานของตับ

1. ตรวจการทำงานของตับ AST (Aspartate transaminase) หรือ SGOT (Serum glutamic oxaloacetic transaminase)  

AST คือเอนไซม์ที่ตับสร้างขึ้นเมื่ออวัยวะในร่างกายเกิดความเสียหาย หากพบในปริมาณมากจะเป็นสัญญาณว่าอวัยวะภายในมีปัญหา

• • ตรวจการทำงานของตับ AST ตรวจเพื่อยืนยันอาการผิดปกติที่อาจเป็นสัญญาณของโรคทางตับ เช่น อาการตัวเหลือง คลื่นไส้อาเจียน ปวดท้องใต้ชายโครงใต้ลิ้นปี่ เป็นต้น
  • ตรวจเมื่อต้องติดตามผลการรักษาอาการทางตับ หรือผลข้างเคียงที่อาจเกิดจากการรักษา
  • ตรวจเพื่อหาความเสียหายของตับที่อาจเกิดขึ้น

2. ตรวจการทำงานของตับ ALT (Alanine transaminase) หรือ SGPT (Serum glutamate-pyruvate transaminase) 

ALT เป็นเอนไซม์ที่พบมากในตับ ร่างกายใช้ในการเผาผลาญโปรตีนเป็นพลังงาน เป็นเอนไซม์ที่สร้างขึ้นเมื่ออวัยวะในร่างกายเกิดความเสียหาย โดยปกติระดับ ALT พบได้ในกระแสเลือดปริมาณเล็กน้อย แต่หากตรวจพบ ALT ในปริมาณมากกว่าปกติ ก็อาจเป็นสัญญาณว่าการทำงานของตับมีปัญหานั่นเอง

• • ตรวจสอบความรุนแรงของความเสียหายที่เกิดกับตับ หรืออาการทางตับที่เป็นอยู่
  • ตรวจการทำงานของตับสำหรับผู้ป่วยที่มีอาการตัวเหลือง หรือผู้ที่มีพฤติกรรมเสี่ยงเพื่อยืนยันโรคทางตับ
  • ตรวจสอบผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นกับยาที่ใช้รักษา เช่น ยาลดคอเลสเตอรอล

ทำไมเราต้องตรวจตับ

หาก “ตับ” ทำงานผิดปกติ ก็จะส่งผลกระทบต่อการทำงานของระบบต่างๆ ในร่างกายด้วย  เราจึงไม่ควรละเลย “การตรวจการทำงานของตับ” อย่างเด็ดขาด  เพื่อเป็นการเฝ้าระวังโรคอย่างมีสติ

• ตรวจหาความเสี่ยงและความเสียหาย หรืออาการติดเชื้อที่เกี่ยวกับตับ
• ตรวจหาความผิดปกติที่เกิดขึ้นกับตับ และความผิดปกติที่มีผลกระทบต่ออวัยวะอื่นๆ
• ตรวจหาผลข้างเคียงที่เกิดจากการใช้ยา
• ตรวจการทำงานของตับในผู้ที่มีพฤติกรรมเสี่ยงเป็นโรคที่เกี่ยวกับตับ
• ตรวจเพื่อติดตามอาการ และผลการรักษาโรคที่เกี่ยวกับตับ

ใครบ้างที่ควรตรวจการทำงานของตับ

ทุกคนควรเข้ารับการตรวจการทำงานของตับ  โดยเฉพาะอย่างยิ่งกลุ่มบุคคลต่อไปนี้

• ผู้ที่ดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์เป็นประจำ
• ผู้ที่ทานยาที่ส่งผลต่อการทำงานของตับเป็นประจำ
• ผู้ที่มีสมาชิกในครอบครัวเป็นหรือเคยเป็นโรคที่เกี่ยวกับตับ
• ผู้ที่มีความสงสัยว่าตนเองอาจได้รับเชื้อไวรัสตับอักเสบ
• ผู้ที่พบว่าตนมีอาการของโรคทางตับ เช่น คลื่นไส้อาเจียน ภาวะตัวเหลือง (ภาวะดีซ่าน) อ่อนแรง ท้องบวม ขาบวม เป็นต้น

ไม่ตรวจ “ตับ”เสี่ยงโรคร้าย

ความผิดปกติของตับสามารถส่งผลร้ายต่อร่างกายคุณได้ไม่ยาก  และอาจมีโอกาสสูงที่จะเป็นโรคร้ายต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นมะเร็งตับ ตับอักเสบ ตับแข็ง รวมไปถึงโรคท่อน้ำดี

เราทุกคนจึงควรหมั่นตรวจสุขภาพเป็นประจำ และใส่ใจสุขภาพของ “ตับ” ให้มากขึ้น  เพื่อให้ “ตับ” ได้ทำงานอย่างเต็มประสิทธิภาพ  และช่วยรักษาความสมดุลของระบบต่างๆ ในร่างกาย เพื่อความแข็งแรงและการมีสุขภาพที่ดีไปอย่างยาวนาน

นพ. อุดมรัช โกวิททวิพัฒน์
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านอายุรกรรม
ศูนย์ระบบทางเดินอาหารและตับ โรงพยาบาลพญาไท นวมินทร์