ถ้าออกกำลังกายหนัก ต้องรู้จักการตรวจค่าอิเลคโทรไลท์
แน่นอนว่าการออกกำลังกายเป็นสิ่งที่ดี โดยเฉพาะผู้ที่ออกกำลังกายเป็นประจำ เล่นกีฬาที่ชอบอย่างต่อเนื่อง หลายคนกลายมาเป็นนักวิ่ง นักปั่น หลายคนตีแบด เล่นเทนนิสอย่างจริงจัง บางคนชอบการเผาผลาญไขมันด้วยการต่อยมวย
แต่รู้ไหมว่า สิ่งหนึ่งที่นักกีฬามือสมัครเล่นอย่างเราๆ ที่หักโหมออกกำลังกายจนการเสียเหงื่อเป็นลิตรกลายเป็นส่วนหนึ่งของไลฟ์สไตล์ และเราอาจไม่รู้ตัวคือ เราไม่ได้แค่เสียเหงื่อจากการเล่นกีฬา แต่เราอาจกำลังสูญเสียสมดุลของแร่ธาตุที่จำเป็นต่อร่างกายที่ถูกขับออกมาพร้อมกับเหงื่อ หรือที่เรียกว่า อิเลคโทรไลต์ (Electrolyte)
ค่าอิเลคโทรไลต์เกี่ยวกับการออกกำลังกายยังไง
อิเลคโทรไลต์ คือแร่ธาตุที่จำเป็นต่อร่างกายที่ส่งผลต่อการทำงานของกล้ามเนื้อ ประกอบไปด้วย โซเดียม, โพแทสเซียม, แคลเซียม, แมกนีเซียม และคลอไรด์ แร่ธาตุที่จำเป็นทั้งหมดนี้จะทำงานร่วมกันในการควบคุมการหดตัวของกล้ามเนื้อ ลำเลียงสารอาหารไปยังเซลล์ ช่วยควบคุมสมดุลน้ำในร่างกาย ไปจนถึงจังหวะการเต้นของหัวใจ อิเลคโทรไลต์จึงมีผลกับสมรรถภาพของร่างกายโดยตรง
ในขณะเดียวกัน เมื่อเราออกกำลังกาย กลไกของร่างกายจะกระตุ้นให้เกิดเหงื่อ เพื่อลดอุณหภูมิร่างกายไม่ให้เกิดการสะสมความร้อนมากเกินไป เราจะสูญเสียอิเลคโทรไลต์เหล่านี้ออกมาพร้อมกับเหงื่อเป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะโซเดียมและคลอไรด์ ซึ่งเป็นแร่ธาตุที่อยู่ภายนอกเซลล์ ดังนั้นในกลุ่มคนที่ออกกำลังกายหนักต่อเนื่องนานๆ หรือกลุ่มนักกีฬา จึงมีโอกาสที่จะสูญเสียอิเลคโทรไลต์ จนเกิดภาวะอิเลคโทรไลต์ไม่สมดุล
สัญญาณที่บอกว่าอิเล็กโทรไลต์ในร่างกายไม่สมดุล
– เกิดตะคริว หรือเหน็บชาตามร่างกาย เช่น การเป็นตะคริวในนักวิ่งมาราธอน
– เหนื่อยล้า ไม่มีแรง แม้จะพักก็ไม่หายเหนื่อย
– มีอาการขาดน้ำ ปากแห้ง คอแห้ง
– ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน
– กล้ามเนื้ออ่อนแรง
– หัวใจเต้นเร็ว หรือเต้นผิดจังหวะ
– ถ้ารุนแรงอาจมีอาการชัก หมดสติ หรือเสียชีวิตได้
เมื่อออกกำลังกายหนัก จะป้องกันการขาดสมดุลอิเลคโทรไลต์ได้อย่างไร
ภาวะการขาดสมดุลอิเลคโทรไลต์ ของร่างกาย อาจเกิดได้หลายรูปแบบ ทั้งการที่ร่างกายสูญเสียน้ำมากเกินไป หรือได้รับน้ำมากเกินไปจนอิเลคโทรไลต์ในร่างกายเจือจางลงอย่างเร็ว เราสามารถเติมอิเลคโทรไลต์ให้ร่างกายได้ เมื่อสูญเสียแร่ธาตุต่างๆ ไปกับเหงื่อจำนวนมากด้วยการดื่มเครื่องดื่มที่ผสมอิเลคโทรไลต์ เครื่องดื่มเกลือแร่ หรือทานอาหารที่มีแร่ธาตุอย่าง โซเดียม แมกนีเซียม เพื่อทดแทนแร่ธาตุที่เสียไปกับเหงื่อ
ตรวจสุขภาพนักกีฬา หรือในผู้ที่ออกกำลังกายหนักๆ
กลุ่มนักกีฬาที่ต้องเสียเหงื่ออย่างต่อเนื่องเป็นเวลานานๆ เพื่อป้องกันการเกิดภาวะ Electrolyte Imbalance ที่อาจส่งผลให้การทำงานของกล้ามเนื้อ และหัวใจผิดปกติ หรือเกิดอาการรุนแรงเฉียบพลันจากภาวะขาดน้ำ สามารถตรวจเลือดเพื่อวัดระดับความสมดุลของอิเลคโทรไลต์ในร่างกายได้ โดยจะทำให้ทราบถึงความสมดุลของแร่ธาตุในร่างกายที่จำเป็น ทั้งโซเดียม แคลเซียม คลอไรด์ โพแทสเซียม แมกนีเซียม และฟอสเฟต รวมถึงการตรวจคลื่นหัวใจ เพื่อตรวจสอบการทำงานของหัวใจ ว่ามีอาการเต้นผิดจังหวะหรือเร็วเกินไปหรือไม่ ก็สามารถบอกได้ถึงภาวะอิเลคโทรไลต์ไม่สมดุลของร่างกายเช่นกัน
