การล้างจมูก เป็นวิธีทำความสะอาดโพรงจมูกด้วยการสวนล้างโดยใช้น้ำเกลือ เพื่อชำระสิ่งสกปรกอย่างน้ำมูก หรือสารที่ก่อให้เกิดภูมิแพ้ที่อยู่ภายในโพรงจมูกให้หมดไป ซึ่งสามารถลดปัญหาน้ำมูกไหลลงคอและอาการคัดจมูกได้ดี ทั้งยังช่วยให้โพรงจมูกมีความชุ่มชื้นขึ้น การหายใจจึงสะดวกขึ้น โดยการล้างจมูกไม่ได้จำกัดใช้แต่เฉพาะในเด็กที่มีอาการภูมิแพ้เท่านั้น แต่เด็กที่มีสุขภาพแข็งแรงดีก็สามารถล้างจมูกได้ ทั้งนี้ต้องเป็นเด็กที่สามารถกลั้นหายใจและสั่งน้ำมูกเองได้แล้วจึงจะทำได้โดยไม่สำลัก
ประโยชน์ของการล้างจมูก
- ช่วยกำจัดมูกเหนียวข้นที่ตกค้างอยู่ในโพรงจมูก ทำให้จมูกให้สะอาดขึ้น
- บรรเทาอาการหวัดเรื้อรังให้ทุเลาลง
- ป้องกันการลุกลามของเชื้อโรคที่อยู่ภายในโพรงจมูก
- ป้องกันการลุกลามของอาการไซนัสไม่ให้ลงไปยังปอด
- ลดปริมาณเชื้อโรค ของเสีย และสารก่อภูมิแพ้ต่างๆ
- เพิ่มความชุ่มชื้นให้กับเยื่อบุโพรงจมูก
- บรรเทาอาการแน่นจมูกหรือหายใจไม่ออก ให้หายใจโล่งขึ้น
- บรรเทาอาการระคายเคืองที่เกิดขึ้นในโพรงจมูก
- เพิ่มประสิทธิภาพของยาพ่นจมูก เพราะยาจะทำงานได้ดีขึ้นเมื่อจมูกโล่งสะอาด
ใครบ้างที่ควรล้างจมูก ?
การล้างจมูก ควรทำก่อนใช้ยาพ่นจมูกเพื่อรักษาโรค หรือในกรณีที่เด็กป่วยเป็นโรคที่เกี่ยวกับโพรงจมูก ควรทำการล้างจมูกอย่างสม่ำเสมอ โดยเฉพาะผู้ป่วยโรคต่อไปนี้
- โรคภูมิแพ้
- โรคไซนัสอักเสบ
- โรคหอบหืด
- เป็นหวัดคัดจมูก มีน้ำมูกหรือเสมหะมากเกินไป จนหายใจไม่สะดวก
ทั้งนี้หากสังเกตเห็นว่าเด็กมีน้ำมูกเหนียวข้นออกมามาก เด็กได้รับฝุ่นควัน หรือเผชิญกับสภาพอากาศที่มีมลภาวะสูงมา ก็ควรล้างจมูกให้เด็กด้วยน้ำเกลือ เช่นกัน
วิธีการล้างจมูกที่ถูกต้อง ต้องประกอบด้วย
อุปกรณ์สำหรับการล้างจมูกด้วยน้ำเกลือ
- น้ำเกลือที่มีความเข้มข้น 0.9% สามารถหาซื้อได้ที่โรงพยาบาลหรือร้านขายยาทั่วไป
- ถ้วยสำหรับใส่น้ำเกลือ
- กระบอกฉีดยาพลาสติก
- สำหรับเด็กเล็ก ควรใช้ขนาด 5-10 cc.
- สำหรับเด็กโต ควรใช้ขนาด 10-20 cc.
- ภาชนะรองน้ำมูก หรือหากไม่ใช้ภาชนะ อาจล้างจมูกที่อ่างล้างหน้าก็ได้
ขั้นตอนการล้างจมูก
- ล้างมือและอุปกรณ์ต่างๆ ให้สะอาด
- เทน้ำเกลือลงในภาชนะที่เตรียมไว้
- ใช้กระบอกฉีดยาพลาสติกดูดน้ำเกลือประมาณ 5-10 มิลลิลิตร จากนั้นโน้มตัวเหนือภาชนะรองรับ
- พยายามจัดให้กระบอกฉีดแนบสนิทกับรูจมูกข้างใดข้างหนึ่ง จากนั้นกลั้นหายใจ ก้มหน้า อ้าปาก หรืออาจจะให้เด็กร้อง ‘อา…” โดยลากเสียงยาวๆ แทนก็ได้
- ขณะกลั้นหายใจ ให้ค่อยๆ ฉีดน้ำเกลือเข้าไปในรูจมูก เพื่อให้น้ำเกลือไหลผ่านเข้าไปในโพรงจมูกข้างที่สอดกระบอกฉีด และไหลผ่านออกทางรูจมูกอีกด้านหนึ่ง
- หากมีน้ำมูกค้างอยู่ให้สั่งออกมาเบาๆ หรืออาจมีน้ำเกลือบางส่วนไหลออกมาทางปากแทนก็ให้บ้วนทิ้งไป
- จากนั้นทำซ้ำที่จมูกอีกข้างหนึ่ง
- อาจทำซ้ำจนกว่าจะรู้สึกหายใจโล่ง ไม่มีน้ำมูกเหลือก็ได้
ประโยชน์ของการล้างจมูกด้วยน้ำเกลือ คือการชำระล้างสิ่งสกปรกที่ตกค้างอยู่ภายในโพรงจมูกให้หมดไป เพื่อลดเชื้อโรค สิ่งสกปรก และสารก่อภูมิแพ้ เราสามารถล้างจมูกได้บ่อยๆ เมื่อมีอาการหายใจไม่ออกหรือคัดจมูก หรืออาจล้างวันละ 2-3 ครั้ง โดยไม่เป็นอันตรายต่อร่างกายแต่อย่างใด
