การตรวจแบบ Urodynamic คืออะไร?
Urodynamic หรือ การตรวจปัสสาวะพลศาสตร์ เป็นการตรวจเพื่อดูหน้าที่ของกระเพาะปัสสาวะว่ายังทำงานได้ดีหรือไม่ ซึ่งกระเพาะปัสสาวะของเรานั้นจะมีหน้าที่หลักๆ 2 อย่าง ดังนี้
หน้าที่แรก คือการกักเก็บปัสสาวะ และเมื่อเต็มแล้วเราจะมีความรู้สึกอยากขับออก ซึ่งก็จะเข้าสู่หน้าต่อไปเป็นหน้าที่ที่สอง คือการถ่ายปัสสาวะออกมา
ทั้งนี้ คนไข้ที่มีปัญหาเรื่องการปัสสาวะหลายคนอาจรู้สึกว่ามีอาการแปลกๆ แต่ไม่สามารถบอกว่าได้มีอาการผิดปกติที่จุดไหน การตรวจด้วยเครื่อง Urodynamic จะช่วยค้นหาสาเหตุว่าการที่คนไข้มีอาการปัสสาวะลำบากหรือผิดปกตินั้นเกิดจากส่วนใด เพื่อจะได้ทำการรักษาอย่างตรงจุด
คนกลุ่มใดที่ต้องตรวจด้วยเครื่อง Urodynamic นี้
กลุ่มคนไข้ทั้งผู้หญิงและผู้ชาย หากมีปัญหาเกี่ยวกับระบบทางเดินปัสสาวะ เช่น
- กลั้นปัสสาวะไม่อยู่
- ปัสสาวะเล็ด
- ปัสสาวะไม่สุด
- ปัสสาวะบ่อย
การตรวจพื้นฐาน ตรวจปัสสาวะ หรือการเอกซเรย์อาจค้นพบปัญหาได้ในระดับหนึ่ง แต่ในคนไข้บางรายที่แพทย์ตรวจพบว่า ปัญหามีความซับซ้อนกว่าที่คาดคิด ก็จำเป็นต้องตรวจเจาะลึกเพิ่มเติม เพื่อหาความชัดเจนว่าพยาธิสภาพของคนไข้นั้นเกิดจากความผิดปกติในบริเวณใดแน่ ซึ่ง การวินิจฉัยด้วยเครื่อง Urodynamic จะให้คำตอบที่แม่นยำมากขึ้น
คำถามที่พบบ่อยในการตรวจ Urodynamic หรือ ปัสสาวะพลศาสตร์
Q: ในผู้ที่อายุมาก หากมีอาการเพียงเล็กน้อย ถ้าอยากตรวจสามารถตรวจได้ไหม?
A: ในกรณีนี้แพทย์จะทำการซักประวัติ เพื่อพิจารณาว่ามีความจำเป็นมากน้อยแค่ไหน เพราะคำว่าเล็กน้อยในแต่ละคนนั้นย่อมไม่เท่ากัน หากมีอาการที่น่าสงสัยก็สามารถตรวจได้
Q: การตรวจโดยใช้เครื่อง Urodynamic มีวิธีการอย่างไร?
A: การตรวจจะใช้เวลาประมาณ 1 ชั่วโมง โดยแพทย์จะใส่สายขนาดเล็กราว 2-3 มม. หรือเท่ากับหลอดนมเปรี้ยวเล็กๆ เข้าไปในท่อปัสสาวะ และมีใส่เพิ่มไปทางทวารหนักในผู้ชาย หรือใส่ทางช่องคลอดในผู้หญิง เพื่อการแยกวัดแรงดันในช่องท้อง จะได้ทราบว่าตัวกระเพาะปัสสาวะมีการทำงานในลักษณะใด ผิดปกติตรงไหน
Q: ผู้หญิงที่มีปัญหาปัสสาวะเล็ดบ่อยๆ เกิดจากอายุที่มากขึ้น หรือเคยคลอดบุตรมาก่อนจริงไหม?
A: การมีอายุมากขึ้นหรือมีการผ่าตัดบริเวณกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานในการคลอดบุตร เป็นเพียงปัจจัยหนึ่งที่ทำให้กล้ามเนื้อหย่อนยาน การตรวจนี้จะช่วยให้แพทย์วินิจฉัยได้ว่า มีปัญหาที่กล้ามเนื้ออุ้มเชิงกรานหย่อนหรือกล้ามเนื้อหูรูดไม่แข็งแรงกันแน่
Q: เด็กอายุน้อยๆ มีโอกาสเกิดปัญหาในระบบทางเดินปัสสาวะหรือไม่?
A: สำหรับเด็กๆ หากมีปัญหาในระบบทางเดินปัสสาวะ ส่วนใหญ่มักจะมีปัญหาเรื่องของระบบประสาทร่วมด้วย ซึ่งในรายที่มีความผิดปกติทางระบบอื่นๆ และมีปัญหาทั้งระบบปัสสาวะกับอุจจาระผิดปกติร่วมด้วย การตรวจนี้จะมีส่วนช่วยให้พบปัญหาที่ชัดเจนขึ้นได้
Q: การเตรียมตัวก่อนเข้ารับการตรวจด้วยเครื่อง Urodynamic มีขั้นตอนอย่างไร?
A:
- คนไข้ต้องไม่มีภาวะติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ ซึ่งส่วนใหญ่จะต้องมาพบแพทย์เพื่อตรวจอาการเบื้องต้น คนไข้อาจต้องทานยาระบายหรือต้องสวนเอาอุจาระออกจากสำไส้ เพราะการตรวจจะมีการใส่สายเข้าทางทวารหนักด้วย
- ไม่ต้องงดน้ำ งดอาหาร
- ผู้ที่มีโรคประจำตัวหรือกินประจำตัวสามารถกินได้ตามปกติ
- กรณีกินยาประจำที่ใช้สำหรับโรคทางเดินปัสสาวะ จะต้องปรึกษาแพทย์ว่าควรหยุดยาหรือไม่ เพื่อที่จะได้ไม่มีผลต่อการตรวจกระเพาะปัสสาวะ
Q: ต้องรอผลตรวจนานแค่ไหน?
A: หลังตรวจเสร็จจะทราบผลทันที ผลที่ได้จะออกมาเป็นตัวเลขและกราฟ ซึ่งแพทย์จะแปลผลและอธิบายให้ผู้ป่วยทราบได้ในทันที และเมื่อตรวจเสร็จ ผู้เข้ารับการตรวจสามารถใช้ชีวิตประจำวันได้ตามปกติในทันที แต่อาจมีอาการระคายเคืองเล็กน้อยในช่วง 1-2 วันแรก ซึ่งจะหายได้เอง
