หลายๆ ครั้งเมื่อไปตรวจร่างกายประจำปี แล้วคุณหมอแจ้งว่าเป็น ถุงน้ำในเต้านม หรือบางครั้งคลำเจอก้อนในเต้านมแล้วไปตรวจด้วย Breast Ultrasound คุณหมอบอกว่าเป็นถุงน้ำในเต้านม ไม่ใช่ก้อนเนื้อ แล้วถุงน้ำพวกนี้คืออะไร
ทำความรู้จัก ถุงน้ำในเต้านม
ถุงน้ำในเต้านม (Breast Cyst) เกิดจากในแต่ละรอบเดือนจะมีการสร้างฮอร์โมนเอสโตรเจน Estrogen และโพรเจสเทอโรน Progesterone เพื่อเตรียมร่างกายสำหรับการตั้งครรภ์ นอกจากจะมีการตกไข่ รวมถึงความหนาตัวของผนังมดลูกแล้ว ในส่วนของเต้านมเอง ก็จะมีการสร้าง การขยายตัวของท่อน้ำนม และต่อมน้ำนมเช่นเดียวกัน ทำให้ท่อน้ำนมในเต้านมซึ่งมีการบวมใหญ่ขยายตัวนั้น มีการหลั่งน้ำใสๆ มาหล่อท่อไว้โดยยังไม่มีการหลั่งน้ำนมออกมา เมื่อไม่มีการปฏิสนธิ ระดับฮอร์โมนก็จะลดลง ผนังมดลูกลอกตัวออกกลายเป็นประจำเดือน ในขณะที่ท่อน้ำนมและต่อมน้ำนมในเต้านมก็จะยุบตัวลง ทำให้เกิดสาเหตุหลักๆ ของถุงน้ำในเต้านมได้จาก
- ท่อน้ำนมยุบลงไม่หมด เช่น ข้างหน้า และข้างหลังของท่อยุบตัว แต่ตรงกลางยังบวม ขยายไม่ยุบตัวลง กลายเป็นถุงน้ำ
- ต่อมน้ำนมที่ถูกกระตุ้นให้โตช่วงใกล้มีประจำเดือน มีการสร้างน้ำออกมาจำนวนหนึ่ง แล้วขังอยู่ในต่อมนั้น กลายเป็น ถุงน้ำในเต้านม
3 ประเภท ของถุงน้ำในเต้านมที่สามารถแยกได้ด้วยการตรวจ Breast Ultrasound
- Simple Cyst
- Complicated Cyst
- Complex Cyst
3 คำถามยอดฮิต
Q: ถุงน้ำที่เกิดขึ้นที่เต้านม มีโอกาสกลายเป็นมะเร็งหรือไม่?
A: ถุงน้ำของเต้านม หรือซีสต์ ถ้าเป็นซีสต์ธรรมดา หมายถึงถุงที่ภายในมีน้ำ โดยส่วนใหญ่แล้วจะไม่กลายเป็นมะเร็ง ถ้าไม่มีอาการก็ไม่จำเป็นต้องจัดการ
Q: อายุขึ้นเลข 4 มีความเสี่ยงสูงจริงหรือไม่?
A: สาเหตุที่เกิดซีสต์ยังไม่ทราบชัดเจน แต่เชื่อว่าการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนมีส่วนทำให้เกิดซีสต์เพิ่มมากขึ้น โดยเฉพาะอายุ 40 ปีขึ้นไป โอกาสเกิดซีสต์จะเพิ่มมากขึ้น ทั้งจำนวนและขนาด และจะลดลงทั้งจำนวนและขนาดจนหายไปหลังจากหมดประจำเดือนไปแล้วหลายปี
Q: เมื่อเป็นซีสต์แล้วจำเป็นต้องรักษาหรือไม่?
A: ซีสต์อาจทำให้ผู้ป่วยมีอาการเจ็บได้ แต่ถ้าไม่เจ็บ ไม่มีอาการก็ไม่จำเป็นต้องทำอะไร แต่ถ้าเป็นซีสต์ที่มีอาการและก้อนใหญ่ เช่น เจ็บที่เต้านมก็มักจะเจาะดูดเอาน้ำด้านในออก อาการก็จะดีขึ้น หลังจากเจาะเอาน้ำออกแล้วประมาณ 50% จะหายไปเลย ไม่เป็นขึ้นมาอีก แต่อีก 50% ก็มีโอกาสที่ซีสต์จะกลับขึ้นมาใหม่ ถ้ายังมีอาการอยู่การเจาะเอาน้ำออกอาจทำได้อีก 1-2 ครั้ง ถ้ายังเจ็บอยู่หรือมีก้อนขึ้นอยู่เรื่อยๆ หรือกังวล โดยทั่วไปแพทย์จะแนะนำให้ผ่าตัดเอาออก อย่างไรก็ดีมีซีสต์อีกประเภทหนึ่งซึ่งเราเรียกว่า Complicated Cyst หรือ Complex Cyst หมายถึงซีสต์ที่เป็นถุง นอกจากจะมีน้ำแล้วยังมีเนื้ออยู่ข้างใน ซีสต์เหล่านี้จำเป็นต้องได้เนื้อมาตรวจให้ชัดเจนว่ามีสาเหตุมาจากมะเร็งหรือไม่
