ทราบหรือไม่ว่า ผู้ป่วยวิกฤตในโรงพยาบาลมีโอกาสเกิดภาวะไตวายเฉียบพลันสูงถึง 50% และภาวะนี้ยังเป็นหนึ่งในปัจจัยหลักที่เพิ่มความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตในหอผู้ป่วยวิกฤต (ICU) อีกด้วย การรักษาด้วย การฟอกไต (Renal Replacement Therapy: RRT) จึงมีความสำคัญอย่างมากในการช่วยชีวิตผู้ป่วยกลุ่มนี้

เมื่อไรจึงจำเป็นต้องฟอกไต

การบำบัดทดแทนไต (Renal Replacement Therapy) จะถูกพิจารณาเมื่อผู้ป่วยมีของเสียหรือสารน้ำในร่างกายมากเกินไป ซึ่งการใช้ยาและการทำงานของไตเดิมไม่สามารถขจัดออกได้เพียงพอ การฟอกไตช่วยขจัดของเสียและสารน้ำส่วนเกินออกจากร่างกายได้

วิธีบำบัดทดแทนไตที่พบได้บ่อย ได้แก่

การฟอกเลือด (Hemodialysis)
การล้างไตทางช่องท้อง (Peritoneal Dialysis)
การฟอกไตแบบต่อเนื่อง (Continuous Renal Replacement Therapy หรือ CRRT)

CRRT คืออะไร ทำไมจึงสำคัญในผู้ป่วยวิกฤต

การฟอกไตแบบต่อเนื่อง หรือ CRRT เป็นเทคนิคการฟอกไตที่ออกแบบมาโดยเฉพาะสำหรับผู้ป่วยวิกฤตที่มีภาวะไตวายเฉียบพลัน หรือมีความดันโลหิตต่ำที่ไม่สามารถทนต่อการฟอกเลือดแบบทั่วไป (Hemodialysis) ได้

จุดเด่นของการฟอกไตแบบต่อเนื่อง (CRRT)

ฟอกของเสียได้ต่อเนื่อง การฟอกไตแบบ CRRT จะทำงานอย่างช้า ๆ และต่อเนื่องตลอด 24 ชั่วโมง ช่วยขจัดของเสียและสารน้ำได้อย่างปลอดภัย
ลดความเสี่ยงความดันตก ส่งผลกระทบต่อความดันโลหิตน้อยกว่าการฟอกเลือดทั่วไป จึงเหมาะกับผู้ป่วยที่มีความดันโลหิตต่ำหรือไม่คงที่
ปรับการรักษาตามสภาพผู้ป่วย แพทย์สามารถปรับอัตราการฟอกของเสียตามผลเลือดและอาการของผู้ป่วยแต่ละรายได้อย่างเหมาะสม

ข้อดีของ CRRT

ขจัดของเสียและสารน้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ
สามารถควบคุมอัตราการฟอกให้เหมาะสมกับภาวะของผู้ป่วย
กระทบต่อความดันโลหิตน้อยกว่าการฟอกเลือดทั่วไป
เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่มีความดันต่ำมาก หรือมีภาวะสมองบวม

ข้อควรระวัง

ต้องใช้เครื่องมือและอุปกรณ์เฉพาะทาง
ต้องเฝ้าระวังและตรวจติดตามผลเลือดอย่างใกล้ชิด
ยาและสารอาหารบางชนิดอาจถูกขจัดออกไปมากกว่าปกติ จึงต้องปรับขนาดยาและการให้สารอาหารตามคำแนะนำของแพทย์
ผู้ป่วยต้องนอนบนเตียงตลอดระยะเวลาการรักษา

เมื่อไรควรเลือกการฟอกไตแบบต่อเนื่อง (CRRT)

แพทย์จะพิจารณาใช้ CRRT ในกรณีที่ผู้ป่วยไตวายเฉียบพลันร่วมกับภาวะความดันต่ำ ต้องได้รับยากระตุ้นความดันโลหิต หรือมีสภาวะสมองบวม โดยต้องใส่สายฟอกไตทางหลอดเลือดดำและใช้เครื่อง CRRT ตลอดเวลาในการรักษา หากไตของผู้ป่วยเริ่มกลับมาทำงานและความดันโลหิตคงที่ การฟอกไตแบบต่อเนื่องก็สามารถหยุดได้

วิธีการฟอกไตแบบ CRRT

จะต้องใส่สายฟอกไตผ่านทางเส้นเลือดดำคล้ายกับการฟอกเลือดทั่วไป แต่ใช้เครื่องและน้ำยาฟอกไตที่แตกต่างกัน โดยการทำงานจะปรับตามคำสั่งของแพทย์โรคไตหากภาวะไตวายดีขึ้นและความดันโลหิตของผู้ป่วยคงที่แล้ว แพทย์สามารถหยุดการฟอกไตแบบต่อเนื่องได้

การฟอกไตแบบต่อเนื่อง (CRRT) ทางเลือกสำคัญในผู้ป่วยวิกฤต

การฟอกไตแบบต่อเนื่อง หรือ CRRT ถือเป็นทางเลือกสำคัญในการรักษาผู้ป่วยวิกฤติที่มีภาวะไตวายเฉียบพลัน โดยเฉพาะกลุ่มที่ไม่สามารถทนต่อการฟอกไตแบบทั่วไปได้ ด้วยความปลอดภัยและการควบคุมที่แม่นยำ หากท่านหรือคนใกล้ตัวกำลังอยู่ในภาวะนี้ ควรปรึกษาแพทย์โรคไตเพื่อรับข้อมูลและแนวทางการรักษาที่เหมาะสม

พญ. เมธินี สุทธิไวยกิจ

แพทย์เฉพาะทางด้านโรคไต

ศูนย์ไตเทียม โรงพยาบาลพญาไท 2

การฟอกไตในผู้ป่วยวิกฤตและการฟอกไตแบบต่อเนื่อง