ความอันตรายของ Stroke กับช่วงเวลาของสมองที่แม้วินาทีเดียวก็รอไม่ได้

Stroke หรืออาการสมองขาดเลือด เกิดได้จากการที่มีเลือดออกในหลอดเลือดสมอง ในบางรายอาจจะเกิดจากหลอดเลือดนั้นตีบหรืออุดตัน ทำให้เลือดไปเลี้ยงสมองไม่ได้ เซลล์สมองจึงขาดออกซิเจน เรียกได้ว่าเป็นภาวะฉุกเฉิน ที่สามารถเปลี่ยนชีวิตของผู้ป่วย Stroke ได้ในพริบตา

เพราะหากขาดเลือดไปเลี้ยงแม้เพียงไม่กี่นาที เซลล์สมองก็จะเริ่มเสียหายไปเรื่อย ๆ ในผู้ป่วยบางรายสมองอาจเสียหาย หรือตายอย่างถาวร เพราะฉะนั้นทุก ๆ วินาทีที่ผ่านไปของผู้ป่วย หรือผู้เสี่ยงที่จะเป็น Stroke ยิ่งเพิ่มความเสี่ยงต่อที่จะพิการ หรืออาจส่งผลให้เสียชีวิตได้

Golden Period for Stroke หรือ Stroke Fast Track คืออะไร?

Golden Period for Stroke หรือ Stroke Fast Track หมายถึง การรักษาแบบเร่งด่วนสำหรับผู้ป่วย Stroke โดยจะนับตั้งแต่ตอนที่ผู้ป่วยเริ่มมีอาการของโรค ไปจนถึงการรักษาเมื่อถึงโรงพยาบาล

แน่นอนว่าหลาย ๆ คนรู้ว่าต้องรีบนำผู้ป่วยส่งโรงพยาบาลหลังจากเริ่มมีอาการของ Stroke ภายใน 4.5 ชั่วโมง และเมื่อมาถึงโรงพยาบาลพญาไท 1 ที่นี่เรามีเวลาทอง 15 นาทีแรกที่มีการนำตัวผู้ป่วยส่งถึงมือแพทย์ ดังนี้

ช่วงเวลา 5 นาทีแรก ของ Stroke Fast Track
ถือได้ว่าสำคัญมาก เพราะจะได้พบแพทย์เฉพาะทางโรคหลอดเลือดสมอง ซึ่งทีมแพทย์จะทำการตรวจและวินิจฉัยเบื้องต้นอย่างดีที่สุด
ช่วงเวลา 10 นาทีหลังจากนั้น
ผู้ป่วย Stroke จะได้รับการทำ MRI Rapid Perfusion เทคโนโลยีวินิจฉัย ซึ่งจุดนี้ถือได้ว่าสำคัญไม่แพ้กัน เพราะสามารถเพิ่มโอกาสการรักษา Stroke ได้อย่างรวดเร็ว
ช่วงเวลา 15 นาทีทอง

หรือระยะ Door to needle time เป็นช่วงที่สำคัญที่สุดเลยก็ว่าได้ เพราะเป็นตอนที่ผู้ป่วย Stroke จะได้รับยาละลายลิ่มเลือด ซึ่งถือว่าเป็นช่วงเวลาที่อยู่ในเกณฑ์ที่กำหนดให้ผู้ป่วยได้รับยาภายใน 30 นาที

goldenperiod_for_stroke_02

ทำไม Stroke Fast Track ถึงสำคัญ และมีค่าต่อผู้ป่วย Stroke ที่สุด?

ปกติแล้วผู้ป่วย Stroke อาจต้องใช้เวลาหลายชั่วโมงกว่าจะได้รับการรักษา แต่ด้วยระบบ Stroke Fast Track กระบวนการต่าง ๆ สามารถทำได้เร็วขึ้น ส่งผลให้ผู้ป่วยได้รับการรักษาภายในไม่กี่นาที ซึ่งจะช่วยลดความเสียหายของสมองได้อย่างมีประสิทธิภาพ

นอกจากนั้น การรักษาที่รวดเร็วช่วยให้สมองได้รับออกซิเจน และสารอาหารที่จำเป็นอย่างเร็วที่สุด ทำให้เซลล์สมองที่ได้ความเสียหายมีโอกาสฟื้นตัวได้ดียิ่งขึ้น ลดความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนได้ รวมถึงลดอัตราของการเสียชีวิต และเพิ่มโอกาสให้ผู้ป่วยสามารถกลับมาใช้ชีวิตได้ใกล้เคียงปกติ

ถ้าผู้ป่วยได้รับการฟื้นฟูสุขภาพตามช่วงเวลาที่เหมาะสม ก็สามารถที่จะดีขึ้นจนสามารถมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นได้อย่างดีนั่นเอง

ก่อนถึงช่วงวิกฤต ต้องสังเกตอาการของ Stroke ได้ด้วยวิธีไหนบ้าง?

จริง ๆ แล้วนั้น Stroke เป็นโรคที่สามารถสังเกตอาการได้อย่างง่ายดาย ด้วยการคัดกรองเบื้องต้น
ผ่านเทคนิคที่เรียกว่า “B – E – F – A – S – T”

B – Balance: ไม่สามารถทรงตัวได้ หรือวิงเวียนศีรษะบ่อย ร่วมกับเดินเซ

E – Eye: ตามัวหรือมองไม่เห็นอย่างเฉียบพลัน ลานสายตาผิดปกติ

F – Face: เกิดภาวะหน้าเบี้ยว ปากเบี้ยว มุมปากตก

A – Arm: แขนขาอ่อน หรือไม่มีแรง มีอาการชาอย่างเฉียบพลัน

S – Speech: อยู่ ๆ ลิ้นแข็ง พูดไม่ออก พูดไม่ชัดหรือลำบาก พูดไม่เป็นคำ ตะกุกตะกัก
T – Time: หากมีอาการอย่างใดอย่างหนึ่งข้างต้น ให้รีบไปโรงพยาบาลภายใน 4 ชั่วโมงครึ่ง

ซึ่งถ้าหากคนใกล้ชิดสามารถสังเกตอาการของผู้ป่วย Stroke ได้ตามเทคนิคนี้ ไม่ว่าจะมีอาการครบหรือมีเพียง
1 – 2 อาการก็ถือว่าเข้าข่ายโรคหลอดเลือดสมองแล้ว ฉะนั้นควรพาไปโรงพยาบาลให้ไวที่สุด

ไม่ใช่แค่ผู้สูงวัยที่มีสิทธิ์เป็นโรคหลอดเลือดสมอง อายุน้อย วัยทำงานก็เสี่ยงได้

ถึงแม้ Stroke มักจะรู้กันว่าเป็นโรคที่มักจะเกิดในผู้สูงอายุ 50 ปีขึ้นไป แต่ ณ ปัจจุบันก็พบในคนที่มีอายุต่ำกว่า 40 ปีด้วยเช่นกัน โดยปัจจัยเสี่ยงที่ก่อให้เกิด Stroke จะมีความคล้ายกับของผู้สูงอายุ แต่จะกว้างกว่าเนื่องจากพฤติกรรมการใช้ชีวิต เช่น ไม่สามารถควบคุมโรคประจำตัวได้ทำให้เกิดภาวะไขมันอุดตัน, สูบบุหรี่ หรือดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ เป็นความดันโลหิตสูง ก็อาจมีความเสี่ยงต่อการเป็น Stroke ได้

นี่จึงเป็นเหตุผลว่าทำไม Golden Period หรือ Stroke Fast Track ถึงเป็นอีกหนึ่งความสำคัญของการรักษา Stroke

เพราะถ้าสามารถนำผู้ป่วยส่งถึงมือแพทย์ได้อย่างรวดเร็ว และได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที โอกาสในการรักษาผู้ป่วย และการฟื้นตัวของทั้งร่างกาย และสมองจะเพิ่มขึ้น ซึ่งจะช่วยลดความรุนแรงของโรค Stroke ได้อย่างมหาศาล

เพราะฉะนั้นหากครอบครัว คนใกล้ชิดมีความเสี่ยงหรือมีอาการผิดปกติใด ๆ ควรรีบพามาโรงพยาบาลเพื่อรับการรักษา Stroke และโรคทางสมองอื่น ๆ ได้ทันเวลา ที่ศูนย์สมองและระบบประสาท โรงพยาบาลพญาไท 1

Golden Period for Stroke ช่วงเวลาแสนเร่งด่วน เพิ่มโอกาสการรักษาเพื่อผู้ป่วย