ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด (Postpartum Depression) มีสาเหตุที่หลากหลาย หลักๆ มาจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนที่เกิดขึ้นหลังคลอด เช่น การลดลงของเอสโตรเจน และโปรเจสเตอโรน นอกจากนี้ยังมีปัจจัยอื่นๆ เช่น ความเครียดจากการเลี้ยงดูลูก ความเปลี่ยนแปลงในชีวิตประจำวัน ปัญหาความสัมพันธ์ ประวัติซึมเศร้าก่อนตั้งครรภ์ ภาวะแทรกซ้อนระหว่างตั้งครรภ์ หรือคลอดบุตร การนอนหลับไม่เพียงพอ และการขาดการสนับสนุนจากคนรอบข้าง

อาการของภาวะซึมเศร้า

อารมณ์เศร้า หดหู่
สูญเสียความสนใจในกิจกรรมที่เคยชอบ
เบื่ออาหารหรือกินมากเกินไป
นอนไม่หลับ หรือหลับมากเกินไป
เหนื่อยล้า หรือไม่มีพลัง
สมาธิ และความจำแย่ลง
ความรู้สึกผิด หรือไร้ค่า
ความคิดทำร้ายตนเอง หรือฆ่าตัวตาย
อาการเฉพาะของภาวะซึมเศร้าหลังคลอด เช่น ความกังวล หรือกลัวเกี่ยวกับทารก ความรู้สึกไม่ผูกพันกับทารก ความรู้สึกโกรธหรือหงุดหงิดกับทารก
ภาวะซึมเศร้าหลังคลอดสามารถรักษาได้ด้วยการปรึกษาจิตแพทย์ หรือผู้เชี่ยวชาญ การรับประทานยา การบำบัดด้วยการพูดคุย (Psychotherapy) และการทำกิจกรรมบำบัด นอกจากนี้ การมีการสนับสนุนจากครอบครัวและเพื่อนๆ ก็เป็นปัจจัยที่สำคัญในการฟื้นฟูสุขภาพจิต

ป้องกันการเกิดภาวะซึมเศร้า

การเตรียมตัวสำหรับการเป็นพ่อแม่
การสร้างเครือข่ายการสนับสนุน
การดูแลสุขภาพจิตก่อนและหลังคลอด

คนใกล้ชิดมีบทบาทสำคัญในการดูแลและสนับสนุนผู้ที่มีภาวะซึมเศร้าหลังคลอด ควรแสดงความเข้าใจและไม่ตำหนิ ให้ความช่วยเหลือในการดูแลลูก กระตุ้นให้ไปพบแพทย์หากมีอาการ รับฟังโดยไม่ตัดสิน สร้างสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมและปลอดภัย และสังเกตอาการที่อาจแย่ลง ข้อควรระวัง คืออย่าตำหนิหรือวิจารณ์ อย่าพยายามให้คำแนะนำหรือบังคับให้ทำกิจกรรมที่ไม่ต้องการทำ ไม่ควรปล่อยให้ผู้ป่วยอยู่ตามลำพังเป็นเวลานาน หากมีอาการรุนแรง เช่น ความคิดฆ่าตัวตาย ให้พาไปพบแพทย์ทันที

แนะนำให้คนใกล้ชิดสังเกตอาการ เช่น ความเปลี่ยนแปลงในอารมณ์, การนอนหลับ, ความคิดเกี่ยวกับการทำร้ายตัวเองหรือผู้อื่น ความกังวลหรือกลัวเกี่ยวกับทารกที่มากเกินไป มีอาการทางกาย เช่น ปวดหัว ปวดท้อง หรือหัวใจเต้นเร็วหากอาการซึมเศร้าที่รุนแรงขึ้นหรือไม่ดีขึ้นภายใน 2 สัปดาห์ควรพาผู้ป่วยไปพบแพทย์จิตแพทย์ทันที เพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาที่เหมาะสม

การดูแลภาวะซึมเศร้าหลังคลอดต้องการความร่วมมือจากหลายฝ่าย ทั้งคนใกล้ชิดและบุคลากรทางการแพทย์ เพื่อ