“การผ่าตัด” ฟังดูจะเป็นเรื่องใหญ่ที่ใครต่างก็กลัว เพราะไม่ใช่แค่เรื่องการเตรียมตัว (เตรียมใจ) ให้พร้อมเท่านั้น แต่แน่นอนว่ายังมีความกังวลกับอาการเจ็บปวดที่อาจเกิดขึ้นระหว่างและหลังการผ่าตัด รวมถึงระยะเวลาการฟื้นฟูร่างกายว่าจะกลับมาเป็นปกติได้มากแค่ไหน หากกำลังกังวลใจในสิ่งเหล่านี้คงต้องให้ “กายภาพบำบัดหลังการผ่าตัด” เป็นคำตอบ

กายภาพบำบัดหลังการผ่าตัด ขั้นตอนสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม

ทุกการผ่าตัดมีรายละเอียดที่ตัวผู้ป่วยเองอาจไม่เคยรู้ แม้จะได้รับรายละเอียดเกี่ยวกับการผ่าตัดทั้งหมดแล้ว แต่ผู้ป่วยและญาติเองก็อาจจะยังมีความสงสัย ดังนั้น หลังการผ่าตัดร่างกายจะฟื้นฟูได้ดี จะเร็ว หรือช้า ต้องอาศัยผู้ที่ศึกษาเฉพาะทางด้านนี้ การได้รับคำแนะนำ และการดูแลรักษาจากนักกายภาพบำบัดภายหลังการผ่าตัดจึงเป็นสิ่งที่มีประโยชน์อย่างมาก “หากผู้ป่วยได้รับการผ่าตัดกระดูกเท้า จะได้รับคำแนะนำว่าควรเริ่มลงน้ำหนักอย่างไร ท่ายืน ท่าเดินโดยใช้เครื่องช่วยเดินต้องทำอย่างไร เป็นระยะๆ ร่วมกับการประสานงานกับแพทย์เจ้าของเคส จนได้ผลสำเร็จที่ต้องการ โดยสิ่งแรกของการกายภาพบำบัดอาจเป็นเรื่องการฟื้นฟูเป็นหลักก็จริง แต่ต้องร่วมกับการป้องกันด้วย นักกายภาพบำบัดจะเป็นผู้คอยสังเกตพฤติกรรมผู้ป่วย บอกสิ่งที่ต้องระมัดระวัง ป้องกันให้กับคนไข้และญาติ ในทุกๆ การผ่าตัด”

ผ่าตัดคนละที่ วิธีการกายภาพบำบัดต่างกัน…ไหม?

แม้ว่าอวัยะในการผ่าตัดจะแตกต่างกัน แต่เรื่องแนวทางการทำกายภาพนั้นคงจะไม่แตกต่างกันมาก เพราะการทำกายภาพก็จะมีขั้นตอนที่ชัดเจนอยู่ รวมถึงจุดประสงค์ในการทำคือ จะทำอย่างไรให้ผู้ป่วยดีขึ้นเร็วที่สุด สามารถเคลื่อนไหวด้วยตัวเองได้มากที่สุด และไม่เกิดการบาดเจ็บ เป็นซ้ำ หรือปัจจัยปัญหาอื่นๆ ที่ส่งผลกระทบต่อการฟื้นตัวของผู้ป่วยให้ล่าช้า ข้อแตกต่างเป็นเรื่องของวิธีการทำมากกว่า “นักกายภาพบำบัดจะต้องดูว่าการผ่าตัดนั้นๆ มีโอกาสเกิดอะไรแทรกซ้อนขึ้น และส่งผลให้เกิดปัญหาอะไรตามมาบ้าง จะทำอย่างไรให้การรักษาเป็นไปตามแผนที่ควรจะเป็น ยกตัวอย่าง ผู้ป่วยรับการผ่าตัดหัวใจ รอเวลาให้ร่างกายฟื้นตัวอย่างเดียว แต่หลังจากนั้นคนไข้จะมีแผลที่หน้าอกค่อนข้างใหญ่ อาจทำให้คนไข้เกิดความกังวล จนไม่สามารถกลับไปใช้ชีวิตได้อย่างปกติ ทั้งในเรื่องของการหายใจและการเคลื่อนไหว เพราะกลัวส่งผลกระทบกับแผลที่หน้าอก และหัวใจที่ผ่าตัดมา นักกายภาพบำบัดก็จะเน้นดูแลเรื่องการฝึกหายใจเป็นหลัก ตามมาด้วยการขยับเคลื่อนไหวร่างกาย แต่กรณีเป็นการผ่าตัดทางกระดูกและข้อ จะให้ความสำคัญในเรื่องการขยับเคลื่อนไหว การลงน้ำหนัก” ไม่ว่าจะเป็นการผ่าตัดในบริเวณไหน หน้าที่ของนักกายภาพบำบัดคือ จะต้องดูแลให้ผู้ป่วยดีขึ้น โดยไม่ได้รับบาดเจ็บ และกลับมาเป็นซ้ำอีก

ฟื้นตัวไว (กว่า) ถ้าได้กายภาพบำบัดหลังการผ่าตัด