ปัญหาที่ผู้หญิงส่วนใหญ่มักพบเป็นประจำทุกๆ เดือน คือการปวดท้องประจำเดือน มีผู้หญิงจำนวนหนึ่งต้องลางาน หรือลาเรียน เนื่องจากปวดท้องประจำเดือน โดยเฉลี่ยผู้หญิงในวัยเจริญพันธุ์มักลาป่วย 1-4 วันต่อเดือน เนื่องจากมีอาการปวดประจำเดือนมากจนไม่สามารถมาเรียนหรือทำงานได้
อาการปวดประจำเดือนคือ อาการปวดบีบเป็นพักๆ บริเวณท้องน้อย อาจร้าวไปถึงบริเวณหลัง บริเวณก้น หรือบริเวณต้นขา อาจมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย หน้ามืด เป็นลมร่วมด้วยได้ การปวดประจำเดือนมีอยู่ 2 กลุ่มใหญ่ๆ คือ
- ปวดแบบไม่เป็นโรค จะปวดรอบเดือนใน 1-2 วันแรกของรอบเดือนเท่านั้น สามารถทนปวดได้ ไม่ต้องถึงขั้นรับประทานยา ไม่รบกวนชีวิตประจำวัน หรือการงาน การเรียนยังคงไปไหนมาไหนได้ ลักษณะเช่นนี้ มีสาเหตุเกิดจากการหดรัดตัวของกล้ามเนื้อมดลูก เพื่อไม่ให้รอบเดือนมามากจนทำให้เกิดภาวะตกเลือด
- ปวดแบบเป็นโรค จะปวดท้องประจำเดือนมากจนต้องรับประทานยาแก้ปวด บางรายปวดท้องหลายวันก่อนมีประจำเดือน ปวดมากขึ้นเมื่อมีประจำเดือน และอาจปวดมากต่อเนื่องไปหลังจากประจำเดือนหมด สังเกตได้จากการเพิ่มปริมาณในการรับประทานยาระงับ เช่น พาราเซตามอล 2 เม็ด ยังไม่บรรเทา บางรายถึงขั้นเพิ่มปริมาณเป็น 4 เม็ด หรือเปลี่ยนมารับประทานยาที่แรงขึ้น และอาการปวดก็จะเพิ่มช่วงเวลาขึ้น จากที่เคยปวด 2-3 วัน ก็ขยับขึ้นมาเป็นตลอดช่วงที่มีประจำเดือน อาการเช่นนี้สามารถสันนิฐานได้หลายโรคได้แก่
- เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ หรือช็อกโกแลตซีสต์ ซึ่งเป็นสาเหตุที่พบได้บ่อย
- พังผืดในช่องท้อง
- เนื้องอกมดลูก
- ภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ในตัวมดลูก
- ความผิดปกติแต่กำเนิดของช่องทางคลอด หรือปากมดลูก
- ภาวการณ์ติดเชื้ออักเสบในอุ้งเชิงกราน
สำหรับการจัดการอาการปวดท้องประจำเดือนไม่มากนัก อาจเริ่มด้วยการรับประทานยาระงับปวดทั่วไป นอกจากนี้ ควรออกกำลังกายสม่ำเสมอจะช่วยลดอาการปวดได้ แต่หากสงสัยว่าตัวเองมีอาการปวดแบบเป็นโรค ควรมาพบแพทย์เพื่อค้นหาสาเหตุและให้การจัดการต่อไป สิ่งสำคัญคืออย่ากลัว หรือชะล่าใจต่อการเข้ามารับการตรวจ เพราะโรคที่ซ่อนมากับอาการปวดประจำเดือนนั้นสามารถจัดการได้
