ไซนัส คือโพรงอากาศบริเวณกระดูกใบหน้า มี 4 คู่ คือ ไซนัสที่แก้ม (Maxillary sinus) ไซนัสที่หัวตา (Ethmoid sinus) ไซนัสที่หน้าผาก (Frontal sinus) และไซนัสที่ฐานสมองส่วนหลัง (Sphenoid sinus) โดยหน้าที่ของไซนัสคือการเพิ่มคุณภาพเสียงให้กังวานเวลาพูด ทั้งยังช่วยรักษาสมดุลของแรงดัน ปรับอุณหภูมิ รวมถึงความชื้นของอากาศที่เราหายใจเข้าไป และเป็นอีกด่านหนึ่งที่ช่วยป้องกันการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ

ไซนัสอักเสบเกิดจากอะไรได้บ้าง ?

ไซนัสอักเสบเกิดได้จากหลายสาเหตุ แต่กว่า 90% มักเกิดจากการติดเชื้อไวรัส และอีก 5-10 เปอร์เซ็นต์ที่เหลือเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย สำหรับผู้ที่เป็นไซนัสอักเสบบ่อยๆ หรือเรื้อรัง อาจเกิดจากโรคภูมิแพ้อากาศ หอบหืด ภูมิคุ้มกันต่ำ รวมถึงการสูบบุหรี่ หรือต้องอยู่ในสภาพแวดล้อมที่มีฝุ่นควัน ไอเสียรถยนต์ สารเคมีต่างๆ และการมีผนังกั้นช่องจมูกคด หรือมีเนื้องอกในจมูกก็เป็นได้

อาการไซนัสอักเสบแต่ละชนิด

ไซนัสอักเสบเฉียบพลัน (Acute Sinusitis) : ผู้ป่วยจะมีอาการคล้ายไข้หวัด คือ คัดแน่นจมูก น้ำมูกไหลหรือน้ำมูกไหลลงคอ การรับกลิ่นจะลดลง หรือมีอาการปวดตึงในบริเวณที่ติดเชื้อ โดยเฉพาะบริเวณหน้าผาก โหนกแก้ม และรอบดวงตา ทั้งนี้ หากเป็นนานเกิน 10 วันหรือมีอาการรุนแรงขึ้น เช่น ปวดศีรษะอย่างรุนแรง มีไข้สูง มองเห็นภาพซ้อน ปวดบวมบริเวณดวงตา จมูก หน้าผาก แก้ม ควรรีบไปพบแพทย์ เพราะอาจเสี่ยงภาวะแทรกซ้อนรุนแรงจนทำให้สูญเสียการมองเห็น กรณีที่เกิดภาวะแทรกซ้อนทางสมอง เช่น เยื่อหุ้มสมองอักเสบ อาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้
ไซนัสอักเสบเรื้อรัง (Chronic Sinusitis) : ผู้ป่วยจะมีอาการต่อเนื่องนานกว่า 12 สัปดาห์ และอาจมีอาการแบบเฉียบพลันแทรกเป็นระยะๆ

การรักษาไซนัสอักเสบ

กินยาตามอาการ : หากเป็นไซนัสอักเสบชนิดเฉียบพลัน ผู้ป่วยสามารถกินยารักษาตามอาการได้เอง เช่น ยาลดไข้ ยาแก้ปวด ยาพ่นจมูกสเตียรอยด์ และใช้น้ำเกลือล้างจมูก ซึ่งอาการจะดีขึ้นได้ใน 2-4 สัปดาห์ แต่หากอาการแย่ลงหรือผ่านไป 1 สัปดาห์แล้วอาการไม่ดีขึ้น ควรพบแพทย์

กินยาปฏิชีวนะ : เนื่องจากไซนัสอักเสบส่วนใหญ่เกิดจากเชื้อไวรัส จึงไม่มีความจำเป็นในการใช้ยาปฏิชีวนะ แพทย์จะพิจารณาให้ยาปฏิชีวนะในรายที่เป็นไซนัสอักเสบจากแบคทีเรียที่มีอาการมากเท่านั้น เช่น ในรายที่มีไข้สูง มีอาการปวดใบหน้าข้างเดียวรุนแรง มีน้ำมูกเปลี่ยนสี โดยเฉพาะในกรณีที่มีน้ำมูกมากข้างเดียว หรือตรวจพบหนองในโพรงจมูก

ผ่าตัดไซนัสผ่านกล้อง Full House FESS : เป็นการผ่าตัดเพื่อแก้ไขการอุดตันของรูระบายไซนัสให้กลับมาทำงานได้เป็นปกติ โดยแพทย์จะผ่าตัดเพื่อเปิดโพรงไซนัสทั้ง 4 คู่ให้เชื่อมต่อกัน ทำให้ล้างมูกและหนองที่สะสมออกได้ทั้งหมด จึงช่วยลดการอักเสบอย่างตรงจุด การไหลเวียนของอากาศในไซนัสจะดีขึ้น ทำให้ผู้ป่วยสามารถใช้ยาพ่นได้ทั่วถึงกว่าเดิม ช่วยลดการกินยาและลดโอกาสกลับมาเป็นซ้ำ จึงเหมาะกับผู้ป่วยที่เป็นไซนัสอักเสบเรื้อรังหรือเป็นซ้ำบ่อยๆ

ดูแลตัวเองอย่างไรให้ห่างไกลไซนัสอักเสบ ?

การป้องกันไซนัสอักเสบสามารถทำได้โดยการดูแลสุขภาพให้แข็งแรง ดื่มน้ำให้เพียงพอ พักผ่อนให้เต็มที่ หากเป็นไข้หวัดควรรักษาให้หายโดยเร็ว ควรรักษาความชื้นในโพรงจมูกโดยการสูดไอน้ำ หรือล้างจมูกด้วยน้ำเกลือเพื่อให้โพรงจมูกโล่งยิ่งขึ้น ในชีวิตประจำวันควรหลีกเลี่ยงการสูดอากาศที่มีมลพิษ การได้รับควันบุหรี่ การดื่มแอลกอฮอล์ การว่ายน้ำ การโดนละอองฝน การอยู่ในห้องปรับอากาศที่ไม่สะอาด หรือในอากาศเย็นและแห้งเป็นเวลานาน ทั้งนี้การดูแลสุขภาพช่องปากให้สะอาดจะช่วยลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อได้

หากผู้ป่วยเคยได้รับการรักษาไซนัสอักเสบด้วยวิธีต่างๆ มาแล้ว แต่ยังคงกลับมาเป็นซ้ำอยู่เสมอ อาจพิจารณาเลือกการรักษาด้วยการผ่าตัดแบบ Full House FESS (Functional Endoscopic Sinus Surgery) โรงพยาบาลพญาไท 2 มีทีมแพทย์เฉพาะทางที่มากด้วยประสบการณ์ที่พร้อมให้คำปรึกษาและแนะนำทางเลือกในการรักษาที่เหมาะสมกับผู้ป่วยเฉพาะราย เพื่อการกลับมามีคุณภาพชีวิตที่ดีและไม่ต้องทนกับอาการเดิมๆ อีกต่อไป

ไซนัสอักเสบ รู้ทันอาการ รักษาตรงจุด ลดการเป็นซ้ำ