ผ่าตัดรักษาต่อมลูกหมากโตแบบส่องกล้อง ไร้แผลผ่าตัด ฟื้นตัวไวได้ผลดี

ต่อมลูกหมาก เป็นอวัยวะในระบบสืบพันธุ์เพศชาย ลักษณะเป็นต่อมขนาดเล็ก อยู่ใต้กระเพาะปัสสาวะและล้อมรอบท่อปัสสาวะส่วนต้นไว้ ปกติแล้วต่อมลูกหมากจะมีขนาดใกล้เคียงกับผลวอลนัท โดยมีน้ำหนักประมาณ 20-25 กรัม ต่อเมื่อสูงอายุขึ้นและฮอร์โมนเพศชาย (Testosterone) ลดลง ต่อมลูกหมากอาจขยายใหญ่จนส่งผลให้เกิดภาวะ ‘ต่อมลูกหมากโต’ (Benign Prostatic Hyperplasia : BPH) โดยจากสถิติพบว่า ผู้ชายที่มีอายุ 50 ปีขึ้นไป ถึง 1 ใน 3 มีภาวะต่อมลูกหมากโต ซึ่งความถี่ของภาวะนี้จะสูงขึ้นตามอายุที่มากขึ้น

 

อาการแบบไหน ? ให้สงสัยภาวะต่อมลูกหมากโต

แม้โดยส่วนใหญ่ภาวะต่อมลูกหมากโตโดยมักไม่มีอันตราย แต่หากมีปัสสาวะขัด ปัสสาวะไม่พุ่ง ปัสสาวะไม่สุด สะดุดหรือติดขัด ต้องออกแรงเบ่งปัสสาวะ หรือต้องตื่นมาปัสสาวะในตอนกลางคืนบ่อยๆ ย่อมทำให้คุณภาพชีวิตแย่ลง ทั้งยังก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพในระยะยาวได้ โดยเฉพาะหากเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น ติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ มีนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ หรือมีภาวะไตเสื่อม การเข้ารับการตรวจรักษาตั้งแต่เริ่มมีอาการจึงเป็นสิ่งที่ไม่ควรมองข้าม

 

รักษาต่อมลูกหมากโตต้องผ่าตัดทุกรายหรือไม่ ? 

เมื่อตรวจพบภาวะต่อมลูกหมากโต แพทย์จะประเมินจากขนาดและอาการเพื่อพิจารณาเลือกวิธีรักษา ซึ่งอาจเริ่มจากการรับประทานยา และคอยตรวจติดตามขนาดของต่อมลูกหมากเป็นระยะๆ อย่างไรก็ตาม หากผู้ป่วยไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยา อาการลุกลาม หรือมีภาวะแทรกซ้อนรุนแรง อาจจำเป็นต้องได้รับการผ่าตัด ส่วนจะเลือกการผ่าตัดแบบใด แพทย์จะพิจารณาจากอาการ ระยะของโรค ภาวะแทรกซ้อน และสุขภาพโดยรวมของผู้ป่วย ซึ่งหนึ่งในเทคนิคการผ่าตัดที่ได้รับความนิยมในปัจจุบันและให้ผลดี คือการผ่าตัดต่อมลูกหมากโดยการส่องกล้องผ่านทางท่อปัสสาวะ (Transurethral resection prostate gland, TURP)

 

การผ่าตัดต่อมลูกหมากด้วยวิธี TURP คืออะไร ?

การผ่าตัดต่อมลูกหมากด้วยวิธี TURP เป็นการผ่าตัดส่องกล้องผ่านทางท่อปัสสาวะ โดยไม่มีแผลผ่าตัด ไม่ต้องเจาะรูหน้าท้อง แพทย์จะสอดอุปกรณ์ผ่าตัดผ่านทางท่อปัสสาวะ (Transurethral Route) เข้าไปตัดต่อมลูกหมากส่วนที่กดเบียดทางเดินปัสสาวะออก เพื่อให้ปัสสาวะได้สะดวกมากขึ้น นอกจากนี้ยังมีเทคโนโลยีในการช่วยผ่าตัดหลายแบบ เช่น ใช้ขดลวดไฟฟ้าแบบไบโพลาร์ (bipolar TURP) ซึ่งให้ความแม่นยำและช่วยลดความเสี่ยงในการเสียเลือดได้ดีกว่าการใช้ขดลวดไฟฟ้าแบบขั้วเดียว (monopolar TURP) ส่วนการใช้เลเซอร์ (laser prostatectomy) ในการผ่าตัด ก็ได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ในปัจจุบัน

 

การผ่าตัดต่อมลูกหมากด้วยเลเซอร์ (Laser Prostatectomy) ดีอย่างไร ?

การผ่าตัดต่อมลูกหมากด้วยเลเซอร์ (Laser Prostatectomy) เป็นเทคโนโลยีที่นำพลังงานเลเซอร์มาใช้ในการกำจัดเนื้อเยื่อต่อมลูกหมากที่ให้ความแม่นยำสูง ช่วยลดผลกระทบต่อเนื้อเยื่อข้างเคียงและลดการเสียเลือดได้ดี ผู้ป่วยจึงฟื้นตัวได้เร็ว ทั้งยังช่วยลดความเสี่ยงการเสียเลือดจากการผ่าตัดได้ ส่วนการจะเลือกใช้เลเซอร์ประเภทใดนั้น แพทย์จะพิจารณาจากขนาดของต่อมลูกหมาก สภาพร่างกายและสุขภาพโดยรวมของผู้ป่วย รวมถึงข้อจำกัดต่างๆ ทางการแพทย์ โดย 3 ประเภทหลักของการใช้เลเซอร์ผ่าตัดต่อมลูกหมากที่ได้รับความนิยมในปัจจุบัน มีดังนี้

• Holmium Laser Enucleation of the Prostate (HoLEP) เป็นการใช้เลเซอร์โฮลเมียม (Holmium Laser) ในการแยกเนื้อเยื่อต่อมลูกหมากส่วนเกินออกจากเนื้อเยื่อปกติ เหมาะกับผู้ป่วยต่อมลูกหมากโตที่มีขนาดใหญ่มาก ทั้งยังสามารถนำเนื้อเยื่อที่ตัดออกไปทำการตรวจทางพยาธิวิทยาได้
• Photoselective Vaporization of the Prostate (PVP) เป็นการใช้เลเซอร์กรีนไลท์ (GreenLight Laser) เข้าไปทำลายเนื้อเยื่อส่วนเกินของต่อมลูกหมากที่ไปกดเบียดทางเดินปัสสาวะออกด้วยการทำให้กลายเป็นไอระเหย (vaporization) วิธีนี้เหมาะกับผู้ป่วยต่อมลูกหมากโตขนาดปานกลางที่ต้องการฟื้นตัวเร็ว ส่วนใหญ่แล้วผู้ป่วยสามารถกลับบ้านได้ภายในวันเดียวหลังการผ่าตัด และยังเป็นทางเลือกที่ดีสำหรับผู้ป่วยที่มีภาวะเลือดออกง่าย เช่น ผู้ที่ใช้ยาละลายลิ่มเลือด หรือมีโรคร่วมอื่นๆ อย่างโรคเบาหวาน และโรคหัวใจ รวมถึงผู้ป่วยสูงวัย
• Thulium Laser Prostatectomy (ThuLEP) เป็นการใช้เลเซอร์ทูเลียมที่มีความแม่นยำสูง สามารถตัดเนื้อเยื่อได้อย่างละเอียด ช่วยลดโอกาสการเป็นซ้ำในระยะยาวได้ดี เนื้อเยื่อที่ตัดออกสามารถส่งตรวจทางพยาธิวิทยาเพื่อวินิจฉัยโรค เช่น มะเร็งต่อมลูกหมาก หรือภาวะผิดปกติอื่นๆ ได้เช่นเดียวกับการใช้เลเซอร์โฮลเมียม เหมาะสำหรับผู้ที่มีปัญหาต่อมลูกหมากโตที่มีขนาดปานกลางถึงใหญ่ ผู้ที่มีภาวะเลือดออกง่ายหรือใช้ยาละลายลิ่มเลือดและผู้ที่มีโรคร่วม เช่น โรคหัวใจ โรคเบาหวาน เช่นเดียวกับการใช้เลเซอร์กรีนไลท์

 

การผ่าตัดต่อมลูกหมากด้วยวิธี TURP เหมาะกับผู้ป่วยกลุ่มใด ?

• ผู้ที่มีปัญหาปัสสาวะไม่ออก ต้องคาสายสวนปัสสาวะ
• ผู้ที่มีปัญหาติดเชื้อทางเดินปัสสาวะซ้ำๆ
• ผู้ที่ปัสสาวะเป็นเลือดจากภาวะต่อมลูกหมากโต และไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยา
• ผู้ที่เป็นนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ
• ผู้ที่มีภาวะไตเสื่อมจากต่อมลูกหมากโต

 

ข้อดีของการผ่าตัดต่อมลูกหมากด้วยวิธี TURP

การผ่าตัดต่อมลูกหมากด้วยวิธี TURP เป็นวิธีการผ่าตัดที่เป็นมาตรฐาน (Gold standard) มีข้อดีที่โดดเด่นและเป็นที่ยอมรับในทางการแพทย์หลายประการ หลังผ่าตัดจะเพิ่มความแรงของการปัสสาวะได้ชัดเจน ปัสสาวะได้ง่าย และสะดวกมากขึ้น 

 

การพักฟื้นหลังผ่าตัดต่อมลูกหมาก

หลังผ่าตัดต่อมลูกหมาก ผู้ป่วยจะได้รับการดูแลในห้องพักฟื้นหรือห้องพักผู้ป่วยเพื่อสังเกตอาการ 3 วัน หากไม่มีภาวะแทรกซ้อน เช่น เลือดออกมากผิดปกติ เกลือแร่ผิดปกติ หรือการติดเชื้อ โดยแพทย์จะถอดสายสวนปัสสาวะก่อนกลับบ้าน และให้ผู้ป่วยลองปัสสาวะด้วยตัวเอง โดยแพทย์จะให้คำแนะนำในการดูแลตัวเอง เช่น การดื่มน้ำให้เพียงพอ การหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ต้องออกแรงมากๆ เมื่อถึงวันนัดหมายผู้ป่วยจะต้องกลับมาที่โรงพยาบาลเพื่อติดตามผลการรักษา และดูว่าผู้ป่วยสามารถปัสสาวะได้หมด มีปริมาณปัสสาวะค้างหรือไม่ ทั้งนี้ควรปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด เพื่อลดความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนและการฟื้นตัวที่ดี

สำหรับคุณผู้ชายที่มีอาการปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะขัด ปัสสาวะไม่พุ่ง หรือต้องตื่นมาปัสสาวะกลางดึกเป็นประจำ นั่นอาจเป็นสัญญาณเตือนของภาวะต่อมลูกหมากโต ซึ่งหากปล่อยทิ้งไว้อาการลุกลามจะทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนได้ การพบแพทย์ตั้งแต่เริ่มมีอาการจึงเป็นสิ่งสำคัญ โดยศูนย์ระบบทางเดินปัสสาวะ โรงพยาบาลพญาไท 2 มีทีมแพทย์เฉพาะทางด้านระบบทางเดินปัสสาวะที่พร้อมให้คำปรึกษา ตรวจวินิจฉัย และวางแผนการรักษาทั้งโรคที่เกี่ยวกับต่อมลูกหมาก และโรคในระบบทางเดินปัสสาวะทั้งชายและหญิง จึงมั่นใจได้ว่าท่านจะได้รับการดูแลรักษาอย่างดีในทุกขั้นตอน