หลายคนอาจสงสัยถ้าไม่จัดฟันต้องผ่าเอาฟันออกหรือไม่ ถ้าไม่ปวด หรืออายุมากแล้วไม่ปวด ยังต้องเอาออกอยู่หรือเปล่า แล้วทำไมคนสมัยก่อนไม่เห็นต้องผ่าฟันคุด
คนสมัยก่อนทานอาหารพวกเนื้อสัตว์ อาหารที่มีเส้นใย ทำให้ขากรรไกรมีการเจริญเติบโตฟันกรามซี่ที่ 3 ที่ขึ้นเป็นซี่สุดท้ายในช่วงอายุ 17-18 ปี จึงมีที่ให้ขึ้นได้อย่างสมบูรณ์ แต่เด็กสมัยนี้ทานอาหารอ่อน หรือฟาสต์ฟู๊ดทำให้ขากรรไกรเจริญเติบโตได้ไม่เต็มที่ ฟันกรามซี่ที่ 3 จึงไม่มีที่ให้ขึ้นได้ตรงจึงขึ้นเบียดกับซี่ข้างๆ สำหรับสาเหตุที่เราต้องผ่าฟันคุดออกแบ่งได้หลักๆ เป็น 8 ข้อคือ
- เพื่อป้องกันอาการปวดจากการที่ฟันกรามซี่ที่ 3 ที่ขึ้นไม่ได้เนื่องจากเบียดฟันซี่ข้างๆ อยู่ หรือติดกระดูกเรมัสทำให้เกิดแรงดันบริเวณขากรรไกรขึ้น บางรายที่รากฟันคุดยาวไปกด หรือเกี่ยวคลองประสาทและเส้นเลือดที่อยู่ในขากรรไกร ทำให้เกิดอันตรายต่อเส้นประสาทและเส้นเลือดนั้นได้หากไม่รีบเอาออกหรือทิ้งไว้นาน หรือในฟันคุดบนถ้าทิ้งไว้นานโพรงไซนัสย้อยต่ำลงมา ทำให้การผ่าฟันคุดออกอาจทำให้เกิดรอยทะลุระหว่างช่องปากและโพรงไซนัสได้
- เพื่อป้องกันการอักเสบของเหงือกที่ปกคลุมฟันเพราะจะมีเศษอาหารเข้าไปติดอยู่ใต้เหงือกนั้นแล้วไม่สามารถทำความสะอาดได้ เชื้อแบคทีเรียที่มาสะสมอยู่จะทำให้เหงือกอักเสบปวดและบวมเป็นหนองมีกลิ่นมาก ถ้าทิ้งไว้การอักเสบจะลุกลามไปใต้คางหรือใต้ลิ้นซึ่งจะทำให้เกิดการแพร่กระจายของเชื้อโรคไปยังส่วนอื่นๆ ของร่างกายได้ง่าย นับว่าเป็นอันตรายอย่างยิ่ง บางรายถ้าเหงือกอักเสบมากและฟันคู่สบงอกยาวลงมากัดโดนเหงือก จะยิ่งทำให้อาการปวดรุนแรงมาก
- เพื่อป้องกันฟันข้างเคียงผุซอกฟันระหว่างฟันคุดกับฟันกรามซี่ที่ 2 ที่อยู่ชิดกันนั้นทำความสะอาดได้ยาก เศษอาหารจะติดค้างอยู่ทำให้เกิดฟันผุได้ทั้งสองซี่บางรายที่เป็นมากๆ อาจจะต้องเอาฟันทั้ง 2 ซี่นี้ออกเลยทีเดียว
- เพื่อป้องกันการละลายตัวของกระดูกแรงดันจากฟันคุดที่พยายามดันขึ้นมาจะทำให้กระดูกรอบรากฟันหรือรากฟันข้างเคียงถูกทำลายไป ในรายที่ฟันข้างเคียงยังไม่ผุการผ่าฟันคุดล่าช้าเกินไปจะทำให้กระดูกหุ้มรากฟันและรากฟันข้างเคียงซี่ข้างเคียงถูกทำลายหายไป อาจจะกระทบกระเทือนต่อการมีชีวิตของฟันซี่นั้นไปด้วย
- เพื่อป้องกันการเกิดถุงน้ำ หรือเนื้องอกฟันคุดที่ทิ้งไว้นาน เนื้อเยื่อที่หุ้มรอบฟันคุดอาจจะขยายใหญ่ขึ้นกลายเป็นถุงน้ำแล้วโตขึ้นโดยไม่แสดงอาการเลยจนในที่สุดเกิดการทำลายฟันซี่ข้างเคียงและกระดูกรอบๆ บริเวณนั้นหากไม่เคยได้รับการตรวจฟัน มักจะรู้ตัวอีกทีเมื่อเห็นใบหน้าเอียงหรือขากรรไกรข้างหนึ่งใหญ่กว่าอีกข้าง ซึ่งถ้าพบและรีบทำการผ่าตัดออกได้เร็ว การสูญเสียอวัยวะขากรรไกรก็น้อยยังสามารถรักษารูปหน้าให้เหมือนเดิมได้ แต่ถ้าถุงน้ำหรือเนื้องอกมีขนาดใหญ่มากๆ ก็อาจต้องตัดขากรรไกรบางส่วนออกทำให้เสียรูปหน้าบริเวณนั้นได้
- เพื่อป้องกันกระดูกขากรรไกรหัก เนื่องจากการที่มีฟันคุดฝังอยู่ในกระดูกขากรรไกรจะทำให้กระดูกขากรรไกรบริเวณนั้นบางกว่าตำแหน่งอื่น เกิดเป็นจุดอ่อนเมื่อได้รับอุบัติเหตุหรือกระทบกระแทกกระดูกขากรรไกรบริเวณนั้นก็จะหักได้ง่าย
- ในการจัดฟันเพื่อแก้ไขฟันหน้าซ้อนเกมักต้องถอนฟันกรามซี่ที่3 ออกเสียก่อนเพื่อให้ง่ายต่อการเคลื่อนฟันซี่อื่นๆ และแรงดันของฟันคุดยังมากพอที่จะผลักให้ฟันข้างเคียงรับแรงกระทบต่อๆ กันไป จนทำให้การแก้ไขฟันหน้าบิดซ้อนเกไม่ได้รับผลที่ดี
- ผู้สูงอายุที่ฟันกรามถูกถอนออกไปแต่ไม่ได้ถอนฟันคุดออกไปและต้องใส่ฟันเทียมถอดได้ ฟันเทียมด้านท้ายจะไปกดกระดูกทำให้กระดูกละลายไปทำให้เจ็บบริเวณด้านท้ายฟันเทียมได้
หากรู้อย่างนี้แล้วคงไม่อยากปล่อยฟันคุดนี้เป็นอุปสรรคในชีวิต การผ่าฟันคุดออกตอนที่ยังไม่ปวดจะง่ายและไม่เจ็บปวดเท่าตอนที่ระบมและเจ็บปวดจากฟันคุด
