“จากการที่คุณปู่ของหมอเสียชีวิตจากภาวะแทรกซ้อนของโรคเบาหวาน ทำให้หมอเห็นความสำคัญของปัญหาสุขภาพ และการดูแลผู้ป่วย ที่สมัยนั้นอาจมีแพทย์ไม่เพียงพอต่อจำนวนผู้ป่วยที่รอการรักษา ผนวกกับพี่ชายของหมอก็กำลังเรียนในคณะแพทยศาสตร์ ทำให้หมอรู้สึกว่าการเป็นหมอไม่ใช่แค่เรื่องของอาชีพ แต่ยังสามารถดูแลและยืนเคียงข้างคนที่เรารัก ช่วยสร้างความหวังและคุณภาพชีวิตที่ดีให้กับผู้คน ทั้งในยามเจ็บป่วยและช่วงเวลาที่ต้องการกำลังใจ ส่วนที่หมอสนใจด้านหูคอจมูกและโรคภูมิแพ้เป็นพิเศษ ก็เพราะโรคในกลุ่มที่สามารถรักษาได้ด้วยยาและการผ่าตัด รวมถึงหมอก็มีลูกที่ป่วยเป็นภูมิแพ้อากาศด้วย”

 ประวัติการศึกษาและแรงบันดาลใจในการเป็นแพทย์

พญ.ปาริชาติ สมานุหัตถ์ สำเร็จการศึกษาแพทยศาสตรบัณฑิต จากคณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในปี พ.ศ. 2537 โดยหลังจากเป็นแพทย์ใช้ทุนเรียบร้อยแล้ว คุณหมอได้เข้าศึกษาต่อเพื่อเป็นแพทย์เฉพาะทางในสาขา โสต ศอ นาสิกวิทยา และเวชศาสตร์ครอบครัว ทั้งยังได้เพิ่มความเชี่ยวชาญโดยศึกษาต่อด้านโรคภูมิแพ้ (Allergy) ที่คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล อีกด้วย

การวินิจฉัยที่แม่นยำ คือจุดเริ่มต้นของการรักษาที่ถูกทาง

พญ.ปาริชาติ สมานุหัตถ์ เป็นหนึ่งในแพทย์รุ่นบุกเบิกที่นำเทคโนโลยีการส่องกล้องมาใช้ในการวินิจฉัยโรคทางโสต ศอ นาสิกวิทยาและโรคภูมิแพ้ ด้วยประสบการณ์ยาวนานกว่า 25 ปี คุณหมอพบว่าปัญหามลพิษ โดยเฉพาะฝุ่น PM 2.5 มีแนวโน้มรุนแรงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ไม่ว่าจะเป็นในต่างจังหวัด เช่น สุรินทร์ ระยอง ชลบุรี หรือแม้แต่ในกรุงเทพฯ ประกอบกับการใช้เครื่องปรับอากาศที่มากขึ้นในชีวิตประจำวัน ล้วนเป็นปัจจัยที่ส่งผลกระทบโดยตรงต่อระบบทางเดินหายใจของผู้คนในวงกว้าง ซึ่งคุณหมอบอกว่า…

“โรคที่เกี่ยวข้องกับระบบทางเดินหายใจส่วนต้น มักเริ่มต้นหรือมีความสัมพันธ์กับโพรงจมูก เช่น โรคภูมิแพ้จมูก ไซนัสอักเสบเรื้อรัง การติดเชื้อที่ลุกลามจากฟันเข้าสู่ไซนัส รวมถึงโรคในหูอย่างหูน้ำหนวก ภาวะหูอื้อจากโพรงจมูกอุดตัน และภาวะนอนกรนที่เกี่ยวข้องกับโครงสร้างในช่องจมูก ปัจจุบันเรามีเทคโนโลยีและเครื่องมือทันสมัย โดยเฉพาะการส่องกล้อง ซึ่งช่วยให้เห็นปัญหาในโพรงจมูกและไซนัสอย่างชัดเจนและแม่นยำ ช่วยวางแผนการรักษาได้ตรงจุด ลดการใช้ยาเกินความจำเป็น และเพิ่มประสิทธิภาพในการดูแลผู้ป่วยทั้งในภาวะเฉียบพลันและระยะยาว”

ความใส่ใจในการตรวจวินิจฉัยและแนวคิดในการรักษา

 “หมอเชื่อว่าการสื่อสารอย่างชัดเจนและตรงไปตรงมา คือกุญแจสำคัญที่ช่วยให้ผู้ป่วยและครอบครัวเข้าใจโรคที่เป็น ลดความกังวล และร่วมวางแผนการรักษาได้อย่างมั่นใจ ไม่ว่าจะเป็นการรู้ระยะของโรค หรือเข้าใจลำดับของขั้นตอนการรักษา หมอคิดว่าหมอที่ดีไม่ใช่แค่รักษา แต่ต้องอธิบายให้ผู้ป่วยเข้าใจภาพรวมทั้งหมด เพื่อให้เขากลับไปดูแลตัวเองต่อได้อย่างมั่นใจและยั่งยืน ความสุขของหมอคือการได้ช่วยคน ไม่ว่าจะเป็นผู้ป่วย เพื่อน หรือใครก็ตาม แค่ได้ให้คำปรึกษาในวันที่เขาต้องการคำแนะนำ ก็รู้สึกว่าเราได้ทำสิ่งที่มีความหมายแล้ว”

แนวทางที่ พญ.ปาริชาติ สมานุหัตถ์ ยึดถือมาโดยตลอด คือการรักษาอย่างพอดีและเหมาะสม โดยเฉพาะในโรคเรื้อรัง เช่น ไซนัสอักเสบหรือภูมิแพ้จมูก ที่ไม่สามารถพึ่งยาเพียงอย่างเดียวได้ หากขาดความร่วมมือจากผู้ป่วยในการดูแลตนเอง คุณหมอจึงให้ความสำคัญกับการให้ความรู้เรื่องการล้างจมูกอย่างถูกวิธี การป้องกันไม่ให้โรคกำเริบ การสังเกตอาการผิดปกติ รวมถึงการปรับพฤติกรรมในชีวิตประจำวัน เพื่อเสริมภูมิคุ้มกันและช่วยให้ร่างกายกลับคืนสู่สมดุล เป็นการลดโอกาสของการเกิดโรคซ้ำ และส่งเสริมสุขภาพในระยะยาวอย่างยั่งยืน

การรักษาที่ดี เริ่มต้นจากความเข้าใจ : เข้าใจผู้ป่วย เข้าใจโรค และเข้าใจแนวทางการดูแล

พญ.ปาริชาติ สมานุหัตถ์ เชื่อว่า “การรักษาที่ดี เริ่มต้นจากการเข้าใจผู้ป่วย” โดยเฉพาะในโรคภูมิแพ้ ซึ่งมักเป็นโรคเรื้อรังและเกิดซ้ำได้ง่าย การฟังจึงเป็นสิ่งสำคัญ เพราะผู้ป่วยแต่ละคนล้วนมีเรื่องราว ความรู้สึก และความหวังที่จะหายจากโรค การดูแลจึงไม่ได้จำกัดแค่การรักษาทางร่างกาย แต่ยังรวมถึงการรับฟังความเครียดและความกังวลที่ผู้ป่วยเผชิญอยู่ด้วย

คุณหมอจะใช้เวลาในการพูดคุยกับผู้ป่วยอย่างเต็มที่ ตอบคำถามโดยไม่รีบร้อน ไม่ด่วนสรุปจากผลตรวจ แต่เปิดใจรับฟังอย่างเข้าใจ เพื่อให้เห็นภาพรวมของโรคและความต้องการของผู้ป่วยในทุกมิติ

“โรคระบบทางเดินหายใจส่วนต้นเกิดได้จากหลายสาเหตุ และมีความหลากหลายในลักษณะของโรค ซึ่งบางครั้งอาการภายนอกอาจคล้ายคลึงกัน เช่น หวัด ภูมิแพ้อากาศ หรือไซนัสอักเสบ การวินิจฉัยที่แม่นยำและชัดเจนจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะจะนำไปสู่แนวทางการรักษาที่ตรงจุดและมีประสิทธิภาพ หมอคิดว่า หนึ่งในจุดเด่นของแพทย์เฉพาะทางด้านหู คอ จมูก คือความสามารถในการตรวจและแยกแยะโรคต่างๆ ได้อย่างละเอียด ไม่ว่าจะเป็นโรคภูมิแพ้เรื้อรัง ไซนัสอักเสบ การมีก้อนเนื้อผิดปกติ หรือแม้แต่มะเร็งโพรงจมูก ซึ่งหากเป็นโรคที่อยู่ในขอบเขตของความเชี่ยวชาญ หมอก็จะให้การดูแลอย่างเต็มที่ แต่หากพบว่าเป็นโรคที่อยู่นอกเหนือจากสาขาเฉพาะทาง ก็จะมีการส่งต่อไปยังแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้าน เพื่อให้ผู้ป่วยได้รับการรักษาอย่างเหมาะสมและดีที่สุดต่อไป”