โรคภูมิแพ้ โรคที่ในปัจจุบันพบมากขึ้นเรื่อย ๆ และพบได้ถึง 10-20% แน่นอนว่าอาการภูมิแพ้ทำให้รบกวนต่อชีวิตประจำวัน การทำงาน การนอนหลับ และรู้ไหมว่า “สารก่อภูมิแพ้ที่พบมากที่สุดในปัจจุบันคือ…ไรฝุ่น” เรามาไข 12 ข้อข้องใจเรื่องภูมิแพ้ไรฝุ่น กับ พญ.ศิรภัสสร ศรพิพัฒน์พงศ์ กุมารแพทย์ด้านโรคภูมิแพ้และอิมมูนวิทยาในเด็ก ศูนย์ภูมิแพ้ รพ.พญาไท 3
อาการของภูมิแพ้เป็นอย่างไร?
“อาการที่เด่นชัดของภูมิแพ้อาการได้แก่ คัน คัด จาม น้ำมูกไหล อาการคันจมูก คันตา ชอบไถจมูก ขยี้ตาเป็นอาการที่สังเกตได้ชัดเจน อาการคัดจมูกมักจะแน่นทั้งสองข้างแต่สลับกันไปมา อาการจามบางครั้งจะจามติดๆ กันเป็นชุดๆ เช่น 5-10 ครั้ง และมีน้ำมูกไหล อาการส่วนใหญ่มักเกิดในช่วงเวลาเช้าหลังตื่นนอน และเวลาอื่นที่สัมผัสกับสิ่งที่แพ้”
นอกจากการใช้ยาในการรักษาแล้ว มีวิธีอื่นอีกหรือไม่
“นอกจากการใช้ยาในการรักษาแล้ว ภูมิแพ้ต้องหลีกเลี่ยงสิ่งที่แพ้”
ไรฝุ่นคืออะไร ทำไมเราต้องให้ความสนใจต่อไรฝุ่น
“เพราะไรฝุ่นเป็นสิ่งก่อภูมิแพ้ที่พบมากที่สุด”
แล้วไรฝุ่นกับฝุ่นในบ้านใช่อย่างเดียวกันหรือไม่
“ไรฝุ่น เป็นสิ่งมีชีวิตชนิดหนึ่ง เป็นตัวไร มี 8 ขา ขนาดตัวเพียง 0.1-1 mm กินรังแค เศษผิวหนังเป็นอาหาร เติบโตได้ดีในอุณหภูมิประมาณ 25°C และชอบอากาศชื้น”
เวลาแพ้ไรฝุ่น เราแพ้อะไร แพ้ส่วนใดของไรฝุ่น
“แพ้ทั้งตัวไรฝุ่นเอง ซากไรฝุ่นที่ตายแล้ว มูลไรฝุ่น และส่วนใหญ่ตัวก่อภูมิแพ้ที่สำคัญคือมูลไรฝุ่น”
เราจะพบไรฝุ่นได้ที่ใดบ้าง
“ไรฝุ่นชอบกินรังแค เศษผิวหนังของคนเรา ดังนั้นจึงพบได้บ่อยที่ที่นอน หมอน ผ้าห่ม พรม โซฟาที่เป็นผ้า ตุ๊กตาขนๆ”
10 วิธีที่ป้องกันและหลีกเลี่ยงไรฝุ่นในบ้านเรา คุณหมอแนะนำ…
- บริเวณบ้านไม่ควรมีพรม โซฟาไม่ควรเป็นผ้า ควรหลีกเลี่ยงผ้าม่านใช้เป็นมู่ลี่แทน
- ซักเครื่องนอนด้วยน้ำร้อน (>55°C) ถ้าเครื่องซักผ้าไม่มีระบบน้ำอุ่นให้แช่ผ้าในน้ำร้อน ประมาณ 15-30 นาที จึงค่อยน้ำไปตาก หรือใช้เครื่องอบผ้าที่อุณหภูมิมากกว่า 55°C นานมากกว่า 10 นาที
- เครื่องนอนทั้งหมดควรใช้ผ้าคลุมกันไรฝุ่น ซึ่งผ้าคลุมกันไรฝุ่นที่ดีจะเป็นผ้าถักทอแน่น ขนาดของรูที่ผ้าจะมีขนาดเล็กมากจนตัวไรฝุ่นเอง หรือมูลไรฝุ่นไม่สามารถฟุ้งกระจายขึ้นมาได้ สามารถนำไปซักได้ โดยที่เครื่องนอนควรซักประมาณ 2 สัปดาห์ครั้ง แต่สำหรับผ้าคลุมกันไรฝุ่นอาจซัก 1 เดือนครั้ง การซักบ่อยทำให้เส้นใยที่แน่นคลายออกได้ และเมื่อเลือกซื้อผ้าคลุมกันไรฝุ่น ควรใช้ทั้งชุด หมอน หมอนข้าง ผ้าห่ม ผ้าปูที่นอน และใช้ทั้งบ้าน
- ที่สำคัญสำหรับลูกน้อยคือตุ๊กตา ควรเก็บตุ๊กตาที่มีขนออกให้หมด หรือหุ้มด้วยถุงพลาสติก
- หลีกเลี่ยงการกระโดดบนที่นอน ใช้หมอนข้างตีกัน
- การซักแห้งอาจช่วยทำลายไรฝุ่นและฝุ่นได้ แต่อาจไม่ทั้งหมด
- การนำที่นอนไปตากแดด อาจช่วยลดความชื้นได้ แต่อาจไม่สามารถทำลายไรฝุ่นและมูลไรฝุ่นทั้งหมดได้
- การดูดฝุ่นจะช่วยลดปริมาณไรฝุ่น และสารก่อภูมิแพ้ได้บางส่วน ควรใช้ร่วมกับวิธีอื่น ๆ
- เครื่องฟอกอากาศ ช่วยลดสารก่อภูมิแพ้ที่ฟุ้งกระจายได้ แต่ไรฝุ่นมักไม่ลอยอยู่ในอากาศ เครื่องฟอกอากาศช่วยลดสารก่อภูมิแพ้อื่น ๆ ได้ เช่น ขนสัตว์ ละอองหญ้า
- มีสารเคมีบางชนิดสามารถฆ่าไรฝุ่นได้ มีหลายรูปแบบ แต่ยังไม่มีงานวิจัยที่ยืนยันประสิทธิภาพและความปลอดภัยในระยะยาว
