ในปัจจุบันพบภาวะเด็กเป็นหนุ่มเป็นสาวเร็วก่อนวัยมากกว่าในอดีต โดยจะพบในเด็กหญิงมากกว่าเด็กชาย พ่อแม่ผู้ปกครองจำเป็นที่จะต้องหมั่นสังเกต เพราะมักมีความผิดปกติแอบแฝงอยู่ ซึ่งไม่เพียงส่งผลต่อการเจริญเติบโตทางร่างกายเท่านั้น แต่ยังมีผลต่อสภาพจิตใจของเด็กอีกด้วย โดยพ่อแม่สามารถสังเกตความเปลี่ยนแปลงจากร่างกายได้ดังต่อไปนี้

เด็กหญิง

เต้านมขึ้นก่อนอายุ 8 ปี หรือมีประจำเดือน ก่อนอายุ 9 ปี
เริ่มมีขนบริเวณอวัยวะเพศและรักแร้
เริ่มมีสิว และมีกลิ่นกาย
สะโพกผาย
มีตกขาว
ส่วนสูงเพิ่มขึ้นรวดเร็ว

เด็กชาย

มีการขยายตัวของลูกอัณฑะและองคชาติ ก่อนอายุ 9 ปี
เริ่มมีขนบริเวณอวัยวะเพศและรักแร้
สิว กลิ่นตัว และเสียงแตก
ส่วนสูงเพิ่มขึ้นรวดเร็ว

ปัจจัยที่ก่อให้เกิดภาวะหนุ่มสาวก่อนวัย

ภาวะอ้วน..คือปัจจัยสำคัญในการกระตุ้นการเป็นหนุ่มเป็นสาวก่อนวัย ปัจจุบันพบมากขึ้นจากการที่รับประทานอาหารที่มีไขมันมาก ส่งผลให้เกิดภาวะอ้วน เช่น ชอบทานของกรอบ ทอด มัน อาหารไขมันสูง ไอศกรีม เค้ก ช็อกโกแลต และอาหารที่เร่งการเติบโต จำพวกไก่ เป็นต้น

การวินิจฉัยค้นหาภาวะหนุ่มสาวก่อนวัย

ในการวินิจฉัยว่าเด็กมีอาการเป็นหนุ่มเป็นสาวก่อนวัยนอกจากแพทย์ จะตรวจร่างกาย ประเมินจาก น้ำหนัก ส่วนสูงจากอดีตแล้ว ยังมีการตรวจเพิ่มเติมดังต่อไปนี้

ตรวจเอกซเรย์เพื่อประเมินอายุของกระดูก เนื่องจากการเป็นหนุ่มสาวก่อนวัยมีผลทำให้กระดูกมีอายุมากกว่าอายุจริง โดยแพทย์จะใช้ข้อมูลส่วนนี้ในการตัดสินใจว่าควรจะให้ยาระงับฮอร์โมนหรือไม่
ตรวจเลือดวัดฮอร์โมน การเติบโตก่อนวัยอันควรจะทำให้ฮอร์โมนเพศในร่างกายมีระดับสูงกว่าปกติ การตรวจนี้เป็นการยืนยันว่าร่างกายเด็กเกิดความเปลี่ยนแปลงเข้าสู่ภาวะหนุ่มสาวก่อนวัย
ทำอัลตร้าซาวด์ บริเวณรังไข่ มดลูกสำหรับเด็กหญิงเพื่อดูว่ามีความผิดปกติที่รังไข่หรือมดลูก หรือไม่

ควบคุมฮอร์โมน..ยับยั้งภาวะหนุ่มสาวก่อนวัย

การรักษาด้วยยาฉีดควบคุมฮอร์โมนเพศ จะพิจารณาจากเด็กที่เป็นหนุ่มสาวก่อนวัยและกระทบกับความสูงสุดท้ายของเด็ก ในเด็กหญิงจะพิจารณาฉีดในเด็กที่ความสูงน้อยกว่า 150 ซม. และในเด็กชายความสูงน้อยกว่า 160 ซม.โดยจะฉีดหนึ่งเข็มทุกๆ เดือน ประมาณ 2-3 ปี ติดต่อกัน

ระหว่างการรักษา ควรให้เด็กบริโภคอาหารให้ครบ 5 หมู่ ลดอาหารที่มีไขมันสูง ดื่มนมจืดประมาณ 750-1000 ซีซีต่อวัน ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอวันละ 30 นาที และนอนหลับให้เพียงพอ ไม่นอนดึกอีกด้วย

ผลกระทบเมื่อเด็กเป็นหนุ่มสาวเร็วก่อนวัย

เด็กที่มีการเปลี่ยนแปลงร่างกายก่อนวัยมีผลทำให้อายุกระดูกของเด็กเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว เด็กก็จะไม่สูง เนื่องจากมีการเชื่อมปิดของกระดูก ส่งผลให้เด็กกลายเป็นผู้ใหญ่ที่ตัวเตี้ยกว่ามาตรฐานทั่วไป นอกจากนี้การที่ร่างกายเติบโตเร็วกว่าปกติอาจทำให้เด็กแตกต่างจากเพื่อนในวัยเดียวกัน อาจทำให้เด็กโดนเพื่อนล้อ เปรียบเทียบ และขาดความมั่นใจในตัวเอง ซึ่งผู้ปกครองควรใส่ใจในเรื่องจิตใจของลูก และการปรับตัวทางอารมณ์อีกด้วย

พญ. นวลผ่อง เหรียญมณี

แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคต่อมไร้ท่อและเมตาบอลิสม

ศูนย์สุขภาพเด็กและวัยรุ่น โรงพยาบาลพญาไท 2

พ่อแม่รับมืออย่างไร? เมื่อลูกมีภาวะเป็นหนุ่มสาวก่อนวัย