โรคผนังกั้นหัวใจห้องบนรั่ว หรือภาวะ PFO เป็นโรคที่มีมาแต่กำเนิดโดยสามารถพบได้ถึง 1 ต่อ 4 คน หรือ 25% ของประชากร แต่ผู้ที่มีประวัติเป็นโรคหลอดเลือดสมองตีบโดยเฉพาะผู้ที่ยังหาสาเหตุของโรคหลอดเลือดสมองตีบยังไม่พบ มีโอกาสเป็นโรคนี้ได้สูงขึ้น ซึ่งความสำคัญของโรคนี้ คือ ถ้ายังไม่ทราบว่าเป็นโรค PFO และไม่ได้รับการรักษา…จะทำให้คนไข้มีโอกาสเป็นโรคเส้นเลือดสมองตีบซ้ำได้อีกเรื่อยๆ

รู้หรือไม่? ภาวะ PFO ส่วนใหญ่ไม่มีอาการ แต่..สัมพันธ์กับโรคเหล่านี้

โรคหลอดเลือดสมองตีบที่เป็นซ้ำๆ บ่อยๆไม่หายขาดหรือผู้ที่เป็นภาวะหลอดเลือดสมองตีบตั้งแต่อายุน้อยโดยไม่มีปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ เพราะฉะนั้นผู้ที่มีอาการ ปากเบี้ยว แขนขาอ่อนแรงโดยที่ไม่พบสาเหตุอาจเกิดจากการมีรูรั่วหัวใจห้องบน หรือภาวะ PFO
โรคปวดหัว ไมเกรน ส่งผลให้มีอาการปวดหัวเรื้อรัง เป็นๆ หายๆ
ในบางรายที่ผนังหัวใจรั่วรูใหญ่มาก อาจจะมีอาการเหนื่อยขณะออกกำลังกายร่วมด้วย

ภาวะ PFO จะพบได้ในผู้ป่วยช่วงอายุไหนบ้าง

เนื่องจากภาวะ PFO เป็นโรคที่มีมาแต่กำเนิด ทำให้สามารถพบได้ในทุกช่วงอายุ โดยทั่วไปผู้ป่วยมักไม่มีอาการ แพทย์จึงแนะนำให้ตรวจหาภาวะ PFO ในกรณีที่มีอาการหลอดเลือดสมองตีบตั้งแต่อายุยังน้อย หรือมีโรคหลอดเลือดสมองตีบโดยไม่ทราบสาเหตุ

ภาวะ PFO สัมพันธ์กับโรคหลอดเลือดสมองอย่างไร

ภาวะ PFO คือการมีรูรั่วเล็กๆ ที่หัวใจห้องบน จึงอาจเป็นสาเหตุให้ตะกอนเลือดขนาดเล็กหลุดไปอุดกั้นหลอดเลือดสมองได้ แพทย์ที่ดูแลผู้ป่วยหลอดเลือดสมองตีบจำเป็นต้องหาสาเหตุของโรคให้ดีที่สุด เพื่อให้การรักษาที่ตรงจุด

เราจะรู้ได้อย่างไรว่า..มีภาวะผนังกั้นหัวใจห้องบนรั่วนี้

ในการตรวจหาภาวะ PFO แพทย์จะทำการตรวจหัวใจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูงทางหน้าอกพร้อมกับการฉีดสารทึบรังสีโดยใช้น้ำเกลือที่ผ่านการเตรียมให้มีฟองอากาศขนาดเล็ก (Transthoracic echocardiography with agitated saline) เป็นวิธีการตรวจที่ทำได้ง่ายและรวดเร็ว สามารถวินิจฉัยภาวะรูรั่วในผนังกั้นหัวใจได้อย่างแม่นยำ

หากตรวจพบภาวะ PFO สามารถรักษาได้ด้วยวิธีใด

ปัจจุบันมีเทคโนโลยีที่รักษาโรคนี้ให้หายขาดได้ โดยการใส่อุปกรณ์ขนาดเล็กผ่านทางหลอดเลือดที่ขา ขึ้นไปที่หัวใจ และปิดรูรั่วได้โดยที่ไม่ต้องผ่าตัด โอกาสที่จะหายขาดจากโรคด้วยวิธีการปิดรูรั่วสูงถึง 100% และใช้เวลาในการทำหัตถการประมาณ 15 นาทีเท่านั้น

หลังจากรักษาแล้วจะมีโอกาสกลับมาเป็นซ้ำหรือไม่

โอกาสการกลับมาเป็นภาวะ PFO ซ้ำนั้นเกิดขึ้นได้น้อยมาก อีกทั้งอุปกรณ์ที่นำไปปิดรูรั่วก็เป็นอุปกรณ์พิเศษที่ป้องกันการเกิดรูรั่วได้ดีอีกด้วย

การดูแลตนเองหลังการรักษา

คนไข้ที่ปิดรูรั่ว PFO จะพักฟื้นที่โรงพยาบาลประมาณ 1 วัน และทานยาประมาณ 6 เดือน เช่น ยาละลายเกล็ดเลือด แอสไพริน โคลพิโดเกรล หลังจากนั้นก็สามารถหยุดทานยาทั้งหมดได้ และสามารถกลับไปใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างปกติ

“สำหรับบางคนที่ชอบดำน้ำลึกและมีภาวะ PFO อาจทำให้เกิดฟองอากาศเล็กๆ และผ่านเข้าไปทำให้เกิดภาวะหลอดเลือดสมองตีบได้ เพราะฉะนั้นนักดำน้ำลึกควรมาตรวจร่างกายเพื่อวินิจฉัยว่ามีภาวะรูรั่วหัวใจห้องบนอยู่หรือไม่ และผู้ที่มีภาวะ PFO ก็จะได้รับการวินิจฉัยถึงความรุนแรงเพื่อพิจารณาวิธีการรักษาที่เหมาะสมต่อไป”

นพ. อมร จงสถาพงษ์พันธ์

แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านอายุรศาสตร์โรคหัวใจ

ศูนย์หัวใจ โรงพยาบาลพญาไท 2

เส้นเลือดสมองตีบ...รักษาไม่หายขาด อาจเพราะผนังกั้นหัวใจห้องบนรั่ว