ฟันน้ำนม เป็นชุดฟันที่จะขึ้นครบเมื่อเด็กมีอายุประมาณ 3 ปี และจะเริ่มผลัดเข้าสู่ชุดฟันแท้เมื่ออายุ 6 ปี โดยทั่วไปในช่วงอายุ 3-6 ปี เราจะพบว่า ฟันน้ำนมมักจะเรียงตัวห่างกันในบริเวณฟันหน้า โดยมีโอกาสพบได้ราว 60 % ซึ่งการที่ฟันน้ำนมขึ้นห่างกันจะมีประโยชน์ในการเจริญเติบโตของชุดฟันแท้ที่สามารถขึ้นได้โดยไม่เบียดกัน เนื่องจากขนาดของฟันแท้นั้นจะใหญ่กว่าฟันน้ำนมมาก

ปัญหาของเด็กที่มีฟันน้ำนมชิดกัน

ในเด็กที่ชุดฟันน้ำนมขึ้นชิดกันหรือมีการซ้อนเกนั้น มักเกิดจากการมีขนาดของขากรรไกรที่เล็กหรือมีซี่ฟันที่ใหญ่ ซึ่งจะส่งผลเสียดังนี้

มีโอกาสที่ฟันแท้จะขึ้นซ้อนเก
เศษอาหารติดซอกฟันได้ง่าย และมีความเสี่ยงที่ฟันน้ำนมจะผุ เนื่องจากมีเศษอาหารติดค้างอยู่ง่าย

หากพบว่าบุตรหลานมีฟันน้ำนมขึ้นเบียด ไม่มีช่องฟันห่าง ควรติดตามการขึ้นของฟันอย่างต่อเนื่อง เพราะฟันแท้อาจขึ้นซ้อนเกหรือผิดตำแหน่งได้สูง และควรให้ความใส่ใจในการทำความสะอาดฟัน โดยใช้ไหมขัดฟันอย่างสม่ำเสมอเพื่อป้องกันฟันผุ

เมื่อฟันแท้ขึ้น โดยเฉพาะฟันหน้าล่างแล้ว หากบริเวณรอบๆ มีช่องว่างเพียงพอ เมื่อฟันน้ำนมโยกหลุดได้ตามเวลา แรงจากลิ้นสามารถดันฟันแท้ให้ค่อยๆ ออกมาแทนตำแหน่งของฟันน้ำนมได้ แต่หากพื้นที่ไม่เพียงพอหรือมีประวัติฟันน้ำนมชิดหรือเบียดซ้อน ฟันแท้ที่ขึ้นอาจไม่สามารถขึ้นได้ตรง

จำเป็นไหมที่ต้องจัดฟัน…ในฟันน้ำนม?

การจัดฟันในชุดฟันน้ำนมนั้นไม่สามารถการันตีว่าชุดฟันแท้จะขึ้นได้ตรง จึงอาจเป็นการสิ้นเปลืองโดยไม่คุ้มค่า แต่การจัดฟันในชุดฟันน้ำนมนั้นจะจำเป็นในกรณีที่พบความผิดปกติรุนแรงจนฟันแท้ไม่สามารถขึ้นได้ หรือหากปล่อยไว้อาจมีผลต่อการเจริญเติบโตของขากรรไกรและพัฒนาการ ทั้งนี้ข้อเสียที่สำคัญของเด็กที่ได้รับการจัดฟันตั้งแต่เล็กมักพบว่า หากเด็กไม่เข้าใจถึงความสำคัญและไม่ให้ความร่วมมืออาจจะเป็นประสบการณ์ที่ไม่ดีต่อการรักษาฟันในอนาคต อีกทั้งการจัดฟันในชุดฟันน้ำนมนั้นมีโอกาสมากที่ต้องจัดฟันในชุดฟันแท้อีกครั้ง

ทพ. พลกร บูรณะประเสริฐสุข

ทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านทันตกรรมจัดฟัน

ศูนย์ทันตกรรม โรงพยาบาลพญาไท 2

ฟันน้ำนมชิดหรือห่าง ที่สร้างปัญหาให้กับเด็ก?