การบำบัดทดแทนไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายสามารถทำได้ 3 วิธี ดังนี้

การปลูกถ่ายไต คือ การผ่าตัดใส่ไตใหม่ให้กับผู้ป่วย เพื่อเข้าไปทดแทนไตเดิมที่ไม่สามารถทำงานได้ โดยไม่จำเป็นต้องผ่าตัดไตเดิมออกไป สามารถนำไตใหม่ที่ใส่ให้กับผู้ป่วยมาจากญาติพี่น้องบริจาคให้ หรือจากผู้ป่วยสมองตายที่บริจาคให้ ถือว่าการปลูกถ่ายไตเป็นการบำบัดทดแทนไตวายที่มีประสิทธิภาพสูงสุด อย่างไรก็ตามในระหว่างที่รอการเปลี่ยนไต ผู้ป่วยจะต้องได้รับการรักษาทดแทนไตด้วยวิธีอื่นก่อน เพื่อเตรียมร่างกายให้พร้อมก่อนการเปลี่ยนไต
การล้างทางช่องท้องแบบถาวร คือ การใส่น้ำยาล้างช่องท้องเข้าไปในช่องท้องของผู้ป่วย และเปลี่ยนถ่ายออกตามระยะเวลาที่กำหนด โดยอาศัยการแลกเปลี่ยนของเสียและเกลือแร่ในเลือด กับน้ำยาล้างช่องท้องผ่านเยื่อบุช่องท้อง
การฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม คือ การนำเลือดออกจากร่างกายผู้ป่วยผ่านเข้าเครื่องไตเทียม และตัวกรองเลือด เพื่อขจัดของเสียปรับสมดุลของเกลือแร่และน้ำ หลังจากนั้นจึงนำเลือดกลับคืนเข้าสู่ร่างกาย

การฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม

หลักการสำคัญ

เลือดที่ออกจากตัวผู้ป่วยจะผ่านตัวกรอง ซึ่งมีลักษณะเป็นกระบอกภายในประกอบด้วยท่อเล็ก ๆ มากมายเรียงกันอยู่ และผิวของท่อจะมีรูขนาดเล็ก ๆ มากมาย เหมือนฟองน้ำ ทำหน้าที่ในการแลกเปลี่ยนของเสีย เกลือแร่ระหว่างเลือดที่อยู่ภายในท่อ กับน้ำยาฟอกเลือดที่ออกจากเครื่องไตเทียม และอยู่ที่ผิวด้านนอกของท่อ โดยจะมีทิศทางการไหลตรงกันข้ามกับทิศทางการไหลของเลือด เมื่อเลือดผ่านออกจากตัวกรอง จะมีการลดลงของของเสียต่าง ๆ มีการปรับสมดุลของเกลือแร่ และน้ำ หลังจากนั้นจะมีการคืนเลือด ส่วนนี้ซึ่งได้ผ่านการฟอกเลือดแล้วกลับคืนเข้าสู่ร่างกายผู้ป่วย โดยอัตราการดึงเลือดออกจากตัวผู้ป่วย และอัตราการคืนเลือดให้ผู้ป่วยจะใกล้เคียงกัน เพื่อไม่ให้ผู้ป่วยเกิดอันตรายในระหว่างการฟอกเลือด โดยทั่วไปผู้ป่วยจะได้รับการฟอกเลือด ครั้งละ 4-5 ชั่วโมง สัปดาห์ละ 2-3 ครั้ง ซึ่งถือว่าเป็นการทำหน้าที่ทดแทนไตได้เพียงบางส่วน แต่ไม่สามารถทำหน้าที่ทดแทนไต เนื่องจากไตของคนปกติจะทำงานตลอดเวลา ไม่มีเวลาหยุด แต่ผู้ป่วยที่ฟอกเลือด เครื่องไตเทียมจะทำหน้าที่แทนไตเพียงแค่สัปดาห์ละ 8-10 ชั่วโมงเท่านั้น ดังนั้นผู้ป่วยควรเข้าใจในด้านของการปฏิบัติตัวอย่างถูกต้อง
ซึ่งจะทำให้ลดภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ มีคุณภาพชีวิตที่ดี

ศูนย์ไตเทียม โรงพยาบาลพญาไท 2 ชั้น 14 อาคาร A โทร. 02-617-2444 ต่อ 1683, 1684

อ้างอิง

คู่มือ สำหรับผู้ป่วยโรคไตวายเรื้อรัง

ที่ฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม

จัดทำโดย

สาขาวิชาโรคไต ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย หน่วยโรคไต ฝ่ายอายุรศาสตร์ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย

การรักษาด้วยการบำบัดทดแทนไตวายเรื้อรังระยะสุดท้าย