การเดินทางไปต่างประเทศอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อโรค ที่แตกต่างจากโรคที่พบในประเทศต้นทาง การรับวัคซีนที่เหมาะสมสามารถช่วยป้องกันโรคเหล่านี้ได้ รวมถึงเป็นข้อกำหนดในการเข้าประเทศปลายทางบางแห่ง

วัคซีนที่แนะนำสามารถแบ่งออกเป็น 3 ประเภทหลัก ได้แก่

วัคซีนที่ต้องได้รับตามข้อกำหนดของประเทศปลายทาง
วัคซีนที่แนะนำสำหรับป้องกันโรคที่พบบ่อยในพื้นที่นั้น ๆ
วัคซีนพื้นฐานที่ควรได้รับก่อนการเดินทาง

1. วัคซีนที่ต้องได้รับตามข้อกำหนดของประเทศปลายทาง

บางประเทศมีกฎหมายกำหนดให้ผู้เดินทางต้องได้รับวัคซีนก่อนเข้าประเทศ เช่น

วัคซีนไข้เหลือง (Yellow Fever Vaccine)
- จำเป็นสำหรับการเดินทางไปยังบางประเทศในแอฟริกาและอเมริกาใต้
- องค์การอนามัยโลก (WHO) กำหนดให้ผู้เดินทางต้องมี ใบรับรองการฉีดวัคซีนไข้เหลือง (International Certificate of Vaccination or Prophylaxis: ICVP)
วัคซีนไข้กาฬหลังแอ่น (Meningococcal Vaccine)
- จำเป็นสำหรับผู้เดินทางไปทำพิธีฮัจญ์และอุมเราะห์ที่ประเทศซาอุดีอาระเบีย
- ซาอุดีอาระเบียกำหนดให้ผู้เดินทางต้องได้รับวัคซีนนี้อย่างน้อย 10 วันก่อนเดินทาง และต้องมีใบรับรองวัคซีน

2.วัคซีนที่แนะนำสำหรับผู้เดินทางไปพื้นที่เสี่ยง

วัคซีนเหล่านี้ไม่ใช่ข้อกำหนดทางกฎหมายแต่แนะนำให้ฉีดเพื่อป้องกันโรคที่พบได้บ่อยในบางพื้นที่

วัคซีนตับอักเสบเอ (Hepatitis A Vaccine)
- แนะนำสำหรับผู้เดินทางไปยังประเทศที่มีสุขอนามัยไม่ดี
- โรคตับอักเสบเอแพร่กระจายผ่านอาหารและน้ำที่ปนเปื้อน

วัคซีนตับอักเสบบี (Hepatitis B Vaccine)
- แนะนำสำหรับนักเดินทางที่อาจต้องเข้ารับการรักษาทางการแพทย์หรือมีความเสี่ยงต่อการสัมผัสเลือดและสารคัดหลั่ง

วัคซีนไทฟอยด์ (Typhoid Vaccine)
- แนะนำสำหรับผู้เดินทางไปยังประเทศกำลังพัฒนา เช่น อินเดีย บังกลาเทศ และประเทศในแอฟริกา
- ป้องกันการติดเชื้อแบคทีเรีย Salmonella typhi ผ่านอาหารและน้ำที่ปนเปื้อน

วัคซีนพิษสุนัขบ้า (Rabies Vaccine)
- แนะนำสำหรับผู้ที่อาจสัมผัสสัตว์เลี้ยงหรือสัตว์ป่า เช่น นักท่องเที่ยวที่เดินป่า

วัคซีนอหิวาตกโรค (Cholera Vaccine)
- แนะนำสำหรับผู้เดินทางไปยังพื้นที่ที่มีการระบาดของอหิวาตกโรค

วัคซีนไข้หวัดใหญ่ (Influenza Vaccine)
- แนะนำให้ฉีดทุกปี โดยเฉพาะนักเดินทางที่ต้องขึ้นเครื่องบินหรืออยู่ในสถานที่ที่มีคนแออัด

3. วัคซีนพื้นฐานที่ควรได้รับก่อนเดินทาง

แม้ว่าบางวัคซีนจะได้รับมาตั้งแต่วัยเด็ก แต่แนะนำให้ตรวจสอบภูมิคุ้มกันและฉีดกระตุ้นหากจำเป็น ได้แก่

วัคซีนคอตีบ บาดทะยัก ไอกรน (Tdap/Td Vaccine)
วัคซีนหัด คางทูม หัดเยอรมัน (MMR Vaccine)
วัคซีนอีสุกอีใส (Varicella Vaccine)
วัคซีนโปลิโอ (Polio Vaccine)

ข้อแนะนำก่อนฉีดวัคซีน

ปรึกษาแพทย์ล่วงหน้า อย่างน้อย 4-6 สัปดาห์ก่อนเดินทาง
ตรวจสอบข้อกำหนดของประเทศปลายทาง ผ่านเว็บไซต์ WHO หรือ CDC
เก็บใบรับรองการฉีดวัคซีน โดยเฉพาะวัคซีนที่จำเป็นสำหรับการเดินทาง

วัคซีนที่แนะนำสำหรับการเดินทางไปแต่ละทวีปและประเทศ

การเดินทางไปแต่ละภูมิภาคของโลกอาจมีความเสี่ยงด้านโรคที่แตกต่างกัน ดังนั้นนักเดินทางควรได้รับวัคซีนที่เหมาะสมเพื่อป้องกันโรคที่พบบ่อยในพื้นที่นั้น ๆ

ทวีปแอฟริกา

แอฟริกามีความเสี่ยงสูงต่อโรคติดต่อหลายชนิด โดยเฉพาะโรคที่เกิดจากยุงและโรคติดต่อทางอาหาร

วัคซีนที่จำเป็น และแนะนำสำหรับแอฟริกา

วัคซีนไข้เหลือง (Yellow Fever) จำเป็น สำหรับบางประเทศ เช่น เคนยา กานา ไนจีเรีย คองโก (ต้องมีใบรับรองวัคซีน)
วัคซีนไข้กาฬหลังแอ่น (Meningococcal Vaccine) แนะนำสำหรับพื้นที่ในแถบ Meningitis Belt เขตระบาดของโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ เป็นพื้นที่ที่มีการระบาดของโรคกาฬหลังแอ่น ครอบคลุมพื้นที่ในแถบ แอฟริกาตอนกลางและตะวันตก
วัคซีนไทฟอยด์ (Typhoid Vaccine) ป้องกันโรคที่แพร่ผ่านอาหารและน้ำ
วัคซีนตับอักเสบเอ และบี (Hepatitis A & B)
ยาป้องกันวัคซีนมาลาเรีย (Malaria Prophylaxis) ไม่มีวัคซีน แต่ควรใช้ยาป้องกันมาลาเรีย
วัคซีนพิษสุนัขบ้า (Rabies Vaccine) หากเดินทางไปในพื้นที่ชนบท

ทวีปอเมริกาใต้

อเมริกาใต้เป็นพื้นที่ที่มีโรคติดต่อผ่านยุงและสัตว์เป็นพาหะ เช่น ไข้เหลือง และมาลาเรีย

วัคซีนที่จำเป็น และแนะนำสำหรับอเมริกาใต้

วัคซีนไข้เหลือง (Yellow Fever) จำเป็น สำหรับบางประเทศ เช่น บราซิล โคลอมเบีย เอกวาดอร์ เปรู (ต้องมีใบรับรอง)
วัคซีนไทฟอยด์ (Typhoid Vaccine) ป้องกันโรคทางเดินอาหาร
วัคซีนตับอักเสบเอ และบี (Hepatitis A & B)
วัคซีนตับอักเสบเอ และบี (Hepatitis A & B)
ยาป้องกันวัคซีนมาลาเรีย (Malaria Prophylaxis) ควรรับยาป้องกันหากเดินทางไปแถบอเมซอน

ทวีปเอเชีย

เอเชียมีความเสี่ยงต่อโรค ที่เกี่ยวข้องกับสุขอนามัยและสัตว์เป็นพาหะ

วัคซีนที่จำเป็น และแนะนำสำหรับเอเชีย

วัคซีนไทฟอยด์ (Typhoid Vaccine) แนะนำ สำหรับอินเดีย บังกลาเทศ เวียดนาม
วัคซีนตับอักเสบเอ และบี (Hepatitis A & B) ควรฉีดก่อนเดินทาง
วัคซีนพิษสุนัขบ้า (Rabies Vaccine) โดยเฉพาะในอินเดีย กัมพูชา
วัคซีนไข้กาฬหลังแอ่น (Meningococcal Vaccine) จำเป็น สำหรับผู้เดินทางไปฮัจญ์ที่ซาอุดีอาระเบีย
วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอี (Japanese Encephalitis Vaccine) แนะนำ สำหรับนักเดินทางไปพื้นที่ชนบทในจีน ญี่ปุ่น อินเดีย ไทย

ทวีปยุโรป

ยุโรปมีความเสี่ยงต่ำต่อโรคติดต่อร้ายแรง แต่ควรฉีดวัคซีนพื้นฐานก่อนเดินทาง

วัคซีนที่จำเป็น และแนะนำสำหรับยุโรป

วัคซีนไข้หวัดใหญ่ (Influenza Vaccine) – แนะนำ สำหรับฤดูหนาววัคซีนคอตีบ-บาดทะยัก-ไอกรน (Tdap/Td Vaccine) – ควรได้รับวัคซีนกระตุ้น
วัคซีนเยื่อหุ้มสมองอักเสบ (Meningococcal Vaccine) – แนะนำ สำหรับคนที่ไปศึกษาต่อนักศึกษาในยุโรป

ทวีปอเมริกาเหนือ

อเมริกาเหนือมีข้อกำหนดด้านวัคซีนที่คล้ายกับยุโรป

วัคซีนที่จำเป็น และแนะนำสำหรับอเมริกาเหนือ

วัคซีนไข้หวัดใหญ่ (Influenza Vaccine) แนะนำ โดยเฉพาะในช่วงฤดูหนาว
วัคซีนไอกรน-บาดทะยัก-คอตีบ (Tdap/Td Vaccine) ควรได้รับวัคซีนกระตุ้น
วัคซีนหัด คางทูม หัดเยอรมัน (MMR Vaccine) จำเป็น หากไม่เคยฉีด
วัคซีนอีสุกอีใส (Varicella Vaccine) จำเป็น สำหรับผู้ที่ไม่เคยติดเชื้อ
วัคซีนเยื่อหุ้มสมองอักเสบ (Meningococcal Vaccine) แนะนำ สำหรับคนที่ไปศึกษาต่อ เช่น นักศึกษาในยุโรป

ทวีปออสเตรเลีย และหมู่เกาะแปซิฟิก

โดยทั่วไป ออสเตรเลียมีความเสี่ยงต่ำ แต่บางพื้นที่ของหมู่เกาะแปซิฟิกมีความเสี่ยงต่อโรคเขตร้อน

วัคซีนที่จำเป็น และแนะนำสำหรับออสเตรเลียและแปซิฟิก

วัคซีนไข้หวัดใหญ่ (Influenza Vaccine) แนะนำ สำหรับนักเดินทาง
วัคซีนตับอักเสบเอ และบี (Hepatitis A & B) แนะนำ สำหรับนักเดินทางไปหมู่เกาะแปซิฟิก
วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอี (Japanese Encephalitis Vaccine) แนะนำ หากเดินทางไปนิวกินี

วัคซีนสำคัญที่ควรตรวจสอบก่อนเดินทาง

วัคซีนไข้เหลือง (Yellow Fever) จำเป็น สำหรับบางประเทศในแอฟริกาและอเมริกาใต้
วัคซีนไข้กาฬหลังแอ่น (Meningococcal Vaccine) จำเป็น สำหรับผู้ร่วมพิธีฮัจย์และอุมเราะห์
วัคซีนไทฟอยด์ และอหิวาตกโรค สำหรับเอเชียและแอฟริกา
วัคซีนตับอักเสบเอ และบี สำหรับทุกทวีป
วัคซีนพิษสุนัขบ้า สำหรับพื้นที่ชนบท
วัคซีนไข้หวัดใหญ่ สำหรับยุโรป อเมริกา ออสเตรเลีย
วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอี สำหรับเอเชียและหมู่เกาะแปซิฟิก

คำแนะนำเพิ่มเติม

ควรฉีดวัคซีนล่วงหน้าอย่างน้อย 4-6 สัปดาห์ก่อนเดินทาง
หนังสือรับรองการฉีดวัคซีนป้องกันโรคติดต่อระหว่างประเทศ หรือเรียกว่า วัคซีนสมุดเหลือง (The International Certificate of Vaccination or Prophylaxis (ICVP)) ใบผ่านทางสำหรับการเดินทางไปต่างประเทศ

การฉีดวัคซีนก่อนเดินทางเป็นมาตรการสำคัญ ที่ช่วยลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อและแพร่กระจายโรค การเลือกวัคซีนขึ้นอยู่กับจุดหมายปลายทาง ระยะเวลาการเดินทาง และกิจกรรมที่วางแผนไว้ นักเดินทางควรปรึกษาแพทย์ และเตรียมความพร้อมก่อนออกเดินทาง เพื่อความปลอดภัยและสุขภาพที่ดีตลอดทริป

พญ. สุพิชชา องกิตติกุล

แพทย์หัวหน้าศูนย์อายุรกรรม อายุรศาสตร์โรคติดเชื้อ

โรงพยาบาลพญาไท 3

วัคซีนที่แนะนำ สำหรับผู้เดินทางไปต่างประเทศ