การวินิจฉัยโรค

มีความผิดปกติของกระดูกขากรรไกรและการสบฟัน (Anomalies of jaws or craniofacial bone)

ข้อบ่งชี้การทําการรักษาด้วยการผ่าตัดขากรรไกร

1. ฟันบนและฟันล่างสบผิดปกติ

2. ความผิดปกติของกระดูกขากรรไกร

ประโยชน์และความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น

ประโยชน์ที่คาดหมายว่าจะได้รับ

1. แก้ไขการสบฟันให้เป็นปกติ

2. แก้ไขรูปหน้าให้สมส่วน

ความเสี่ยงและผลข้างเคียงของการตรวจรักษา

1. มีอาการปวด บวม ชา และอ้าปากได้จํากัด

2. มีการสูญเสียเลือดจากการผ่าตัด และอาจจําเป็นต้องได้รับเลือดหรือส่วนประกอบของเลือด

3. มีโอกาสที่ผลการรักษาไม่เป็นไปตามที่คาดหวัง หรือไม่พึงพอใจต่อผลการรักษา แม้จะมีการกัดสบฟันที่ดีทางการแพทย์แล้วก็ตาม

ทางเลือกอื่น ไม่มี

โอกาสประสบความสําเร็จ มากกว่า 90 %

ผลที่ได้รับหากไม่มีการรักษา

1. ไม่สามารถแก้ไขการสบฟันที่ผิดปกติได้

2. ไม่สามารถแก้ไขรูปหน้าให้สมส่วนได้

วิธีการเตรียมความพร้อมในการตรวจ

การเตรียมตัวก่อนตรวจ

1. งดอาหารและน้ำ ประมาณ 6-8 ชั่วโมง ก่อนการตรวจ และให้สารน้ำทางหลอดเลือดในผู้ป่วยบางราย

2. ผู้ป่วยจะต้องลงชื่อในใบยินยอมก่อนการผ่าตัด

3. หากผู้ป่วยมีประวัติแพ้ใดๆ เช่น แพ้ยา แพ้อาหารทะเล หรือมีประวัติเลือดออกแล้วหยุดยากต้องแจ้งให้แพทย์ทราบ

4. ผู้ป่วยจะต้องได้รับการตรวจ CT Facial bone (เอกซเรย์คอมพิวเตอร์กระดูกใบหน้า) ก่อนผ่าตัด

5. ผู้ป่วยจะได้รับการเจาะเลือด ส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการและอาจมีการให้เลือดตามจําเป็นของผู้ป่วยแต่ละราย

6. ผู้ป่วยจะต้องได้รับการตรวจภาพรังสีปอด และ/หรือตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ ตามความจําเป็นของผู้ป่วยแต่ละราย

7. โดยทั่วไปจะแนะนําให้รับประทานยาที่แพทย์สั่งตามปกติ ยกเว้นในรายที่รับประทานยาป้องกันการแข็งตัวของเลือดจะต้องแจ้งให้แพทย์ทราบ และงดก่อนผ่าตัดอย่างน้อย 7-14 วัน ตามคําสั่งแพทย์ หรือยาที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนในการผ่าตัด เช่น ยาต้านการแข็งตัวของเลือด, ยากลุ่ม Sildenafil (ซิลเดนาฟิล) เช่น ไวอะกร้า, ยาบํารุง หรือสมุนไพร โปรดแจ้งแพทย์ล่วงหน้า แพทย์จะแนะนําให้หยุดยาดังกล่าวก่อนประมาณ 1-2 สัปดาห์

อาการหลังผ่าตัด

1. หลังการผ่าตัดจะทําให้เกิดอาการปวดและบวมได้ โดยเฉพาะจะบวมมากในช่วง 3 วันแรก และดีขึ้นหลังผ่านไป 1-2 สัปดาห์ สามารถบรรเทาอาการปวดได้ด้วยยาแก้ปวดที่แพทย์ให้กลับบ้าน

2. มีอาการชาหลังผ่าตัด การผ่าตัดขากรรไกรบนสามารถทําให้ริมฝีปากบน แก้ม และปีกจมูกชา การผ่าตัดขากรรไกรล่างสามารถทําให้ริมฝีปากล่าง คาง หรือลิ้นชาได้ อาการชาจะค่อยๆดีขึ้น

ระยะเวลาในการพักรักษา

1. ระยะเวลาพักรักษาตัวในโรงพยาบาลหลังผ่าตัดประมาน 3-5 วัน

2. เมื่อแพทย์พิจารณาให้กลับบ้านแล้ว จะทําการนัดติดตามอาการทุกสัปดาห์จนกว่าจะครบ 1 เดือน

3. กรณีใส่แผ่นพลาสติกใส จะติดอยู่กับฟันบน และแพทย์จะนําแผ่นพลาสติกใสออกเมื่อครบ 1 เดือน

4. แพทย์อาจใช้ยางยืดขากรรไกรบนและล่างไว้ด้วยกัน ในกรณีที่กัดฟันไม่ลงหรือฟันไม่สบกัน ประมาณ 2-4 สัปดาห์ ระหว่างนี้ผู้ป่วย ต้องรับประทานน้ำและอาหารเหลวทางปาก ผ่านทางกระบอกฉีดยา หลังผ่าตัดประมาณ 2-4 สัปดาห์ แพทย์จะนํายางออกให้ หลังจากนั้นผู้ป่วยสามารถเคลื่อนไหวขากรรไกรบนและล่างได้และสามารถรับประทานอาหารเหลวหรืออาหารอ่อนตาม คําแนะนําของแพทย์

ปัญหาที่อาจเกิดขึ้นในช่วงพักฟื้น

1. อาการชาบริเวณเหงือกด้านบนด้านล่างหรือริมฝีปากหรือคางได้ เนื่องจากมีการกระทบกระเทือนเส้นประสาทสัมผัสที่มาเลี้ยงบริเวณดังกล่าวจากการผ่าตัด

2. การติดเชื้อบริเวณแผลผ่าตัด (พบได้น้อย)

3. อาการปวดแผลหลังผ่าตัดอาจปวดหรือเจ็บรอบปากหลังผ่าตัด หรือเนื้อเยื่อช่องปากอาจสัมผัสกับลวดหรือเครื่องมือที่อยู่บริเวณฟันและเหงือกได้

4. ภาวะเลือดออกมากผิดปกติหลังผ่าตัด (พบได้น้อย)

5. กระดูกขากรรไกรบนตายจากการขาดเลือด (พบได้น้อย)

คําแนะนําการปฏิบัติตนขณะกลับไปพักต่อที่บ้าน

1. ให้รับประทานยาตามคําแนะนําของแพทย์อย่างเคร่งครัด ห้ามหยุดยาเอง และห้ามเพิ่มหรือลดขนาดยาเองโดยเด็ดขาด

2. ควรรับประทานอาหารเหลวใสในช่วง 1-2 สัปดาห์แรกของการผ่าตัด

3. ไม่ควรเคี้ยวอาหารเป็นระยะเวลาอย่างน้อย 3 เดือน เมื่อเข้าสู่เดือนที่ 2 สามารถเริ่มรับประทานอาหารอ่อนนิ่มได้ เช่น โจ๊ก, ข้าวต้ม, ไข่ตุ้น

4. การปฏิบัติกิจวัตรประจําวัน สามารถทําได้ตามปกติ

5. ช่วง 1-2 สัปดาห์แรก ควรหลีกเลี่ยงการออกกําลังกายและกิจกรรมต่างๆ ที่ออกแรงมากเช่น การยกของหนักหรือการวิ่ง เนื่องจากร่างกายมีการสูญเสียเลือด หลังสัปดาห์ที่ 2 สามารถออกกําลังกายเบาๆ เช่น เดินเหยียดกล้ามเนื้อได้ หลังสัปดาห์ที่ 12 สามารถออกกําลังกายแบบแอโรบิค, วิ่ง, ปั่นจักรยาน, ว่ายน้ำ ควรหลีกเลี่ยงกีฬาที่ต้องปะทะกัน เช่น บาสเกตบอลฟุตบอลกีฬาโลดโผน

6. การนอนหลับควรนอนยกศีรษะสูง 30 องศาประมาณ 2 สัปดาห์เพื่อลดอาการบวม

7. แพทย์จะนัดมาตัดไหมที่อยู่ในช่องปากประมาณ 2 สัปดาห์หลังผ่าตัด

8. ควรประคบเย็นเพื่อลดอาการบวมประมาณ 3-5 วันแรกหลังผ่าตัด หลังจากนั้นเปลี่ยนเป็นประคบร้อน/อุ่น ต่อเนื่องอีก 3 วัน หรือตามคําแนะนําของแพทย์

9. การรักษาความสะอาดโดยการบ้วนปาก และเริ่มแปรงฟันได้หลังผ่าตัดวันที่ 2 โดยใช้แปรงสีฟันขนาดเล็กขนนิ่มของเด็กและควรแปรงอย่างนุ่มนวล ระมัดระวัง อาจใช้ยาสีฟันและน้ำยาบ้วนปากเพื่อป้องกันการติดเชื้อ

10. ควรหลีกเลี่ยงการขากเสมหะแรงๆ การล้วงเข้าไปในช่องปากห้ามเขี่ยแผลเล่น

11. การสังเกตภาวะแทรกซ้อนหากมีอาการรุนแรงควรมาพบแพทย์ก่อนวันนัดหมาย