เด็กที่เรียนเก่ง เด็กที่เล่นกีฬาเก่ง แต่ทำไม? สุดท้ายกลับคิดฆ่าตัวตาย! นั่นเป็นเพราะการเลี้ยงดูที่เต็มไปด้วยความรัก…แต่ไร้ซึ่งการฝึกฝนให้รู้จักความทุกข์ เด็กที่ไม่มีภูมิต้านทาน…ก็จะขาดทักษะในการจัดการกับปัญหาชีวิต เมื่อพ่อแม่ไม่อาจป้องกันลูกจากความคิดของตัวเขาเองได้ “วัคซีนใจ 3 ประการ” นี้ จึงเป็นเหมือนเกราะป้องกันชั้นดี ที่จะทำให้ลูกของคุณเติบโตได้อย่างเข้มแข็ง!

1. วุฒิภาวะ (Maturity) คือความสามารถที่สมองส่วนคิด…ทำงานมากกว่าสมองส่วนอยาก หรือเรียกง่ายๆ ว่า สอนให้ลูกรู้จักการ “ใช้เหตุผล” มากกว่าปล่อยไปตาม “อารมณ์” เมื่อมีความต้องการ

เมื่อลูกอยากได้อะไร ต้องให้เขาหาคำตอบว่า…สิ่งนั้นจำเป็นหรือไม่?

ในขณะที่สมองส่วนอยากทำงาน พ่อแม่ควรสอนให้ลูกรู้จักแยกแยะระหว่าง “สิ่งที่จำเป็น” (need) กับ “สิ่งที่อยากได้”(want)

หากจำเป็น..แต่มีข้อจำกัด ควรหาทางออกอย่างอื่น

ของบางอย่างจำเป็นต่อการใช้ชีวิตก็จริง แต่หากพ่อแม่ไม่ได้มีเงินมากพอจะซื้อให้ ต้องให้เขารู้จักการหาทางออกด้วยวิธีอื่น อย่าง การเช่า หรือ การใช้บริการจากแหล่งให้บริการ

ไม่ซื้อให้ในทันที…เพื่อให้ลูกรู้จักการรอ

แม้ว่าของสิ่งนั้นจะจำเป็นและคุณพ่อคุณแม่มีกำลังในการซื้อ แต่ก็ควรให้เขารู้จักการอดทนรอ…เพื่อฝึกให้ควบคุมความต้องการของตนเอง เพราะเมื่อเขาเข้าสู่วัยรุ่น การไม่รู้จักรอ…อาจทำให้เขาขาดความยับยั้งชั่งใจในเรื่องเพศ!

2. ความนับถือตนเอง (Self-esteem) คือการสอนให้ลูกตระหนักถึงคุณค่าของตัวเอง รู้จักรักตนเอง…ในแบบที่ตัวเองเป็น

รู้ศักยภาพของตนเอง

การเรียนได้เกรดเฉลี่ยต่ำ…ไม่ได้แปลว่าลูกของคุณไร้ศักยภาพ! เพราะเด็กแต่ละคนมีลักษณะนิสัยหรือศักยภาพไม่เหมือนกัน พ่อแม่จึงควรสังเกตควบคู่ไปกับการสอบถามความชอบของลูก เพื่อพัฒนาความสามารถให้ตรงกับตัวเด็ก…ไม่ใช่ยึดตามกระแสสังคม!

กำหนดจุดมุ่งหมายของชีวิต

เพื่อให้ชีวิตมีพลัง มีแรงบันดาลใจ จึงต้องสอนให้ลูกกำหนดเป้าหมายว่า “โตขึ้นอยากเป็นอะไร?” โดยอยู่บนพื้นฐานของความพอดีตามศักยภาพที่ตนเองมี เพื่อไม่ให้สิ่งที่ฝันไว้…เปลี่ยนแปลงกลายเป็นความกดดัน!

มุมานะเพียรพยายาม

เด็กรุ่นใหม่หลายๆ คนนิยม “รักสบาย” พ่อแม่จึงควรปลูกฝังให้เขารู้จักความเพียรพยายาม…เพื่อเป็นแรงผลักดันให้ชีวิตมุ่งมั่นสู่จุดหมายที่ตั้งไว้

3. การแสวงหาความสุขในชีวิต คือการเรียนรู้ที่จะสร้างความสุขให้ตนเองในรูปแบบต่างๆ โดยแบ่งเป็น 4 ระดับ จาก…สนุกสู่สงบ!

กิจกรรมบันเทิง : ความสุขที่เกิดจากการเสพทางตา หู จมูก ลิ้น และผิวหนัง โดยส่วนมากต้องใช้เงินซื้อหามา หากไม่รู้จักยับยั้ง..ก็อาจก่อให้เกิดหนี้สิน

สุนทรียภาพของงานศิลปะ : ความสุขที่เกิดจากการได้ชื่นชม…สร้างความอิ่มเอิบ เบิกบาน และเกิดแรงบันดาลใจในชีวิต

ใกล้ชิดธรรมชาติ : ความสุขที่เกิดจากการผ่อนคลาย สดชื่นและเย็นใจ…พร้อมกับความรู้สำนึกในบุญคุณของธรรมชาติ

ดำเนินชีวิตอย่างพิจารณา : ความสุขที่เกิดจากการมีสติในกิจวัตรประจำวัน เมื่อเข้าใจในสัจธรรมของชีวิต…จิตก็ผ่อนคลาย ไม่ยึดติดในสิ่งต่างๆ และชีวิตก็ดำเนินไปอย่างไม่เป็นทุกข์

นพ. สุกมล วิภาวีพลกุล

แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านปัญหาคู่สมรสและสุขภาพทางเพศ

ศูนย์จิตเวช โรงพยาบาลพญาไท 2

วัคซีนใจ...3 สิ่งนี้สอนลูกไว้ให้โตไปเอาตัวรอดได้ทุกสถานการณ์