คุณพ่อคุณแม่อาจจะเคยสงสัย ว่าพฤติกรรมของลูกบางอย่างทำไมย้อนกลับไปกลับมา จากการที่เด็กเคยมีพัฒนาการเป็นปกติตามวัยมาโดยตลอด ต่อมากลับถดถอยลงจากเดิม เช่น จากเด็กที่เคยพูดเก่ง กลับพูดน้อยลง เคยเลิกขวดนมไปแล้วก็กลับมาดูดขวดนมอีก หรือจากเคยกลั้นปัสสาวะได้ แต่กลับมาปัสสาวะรดที่นอนอีก พฤติกรรมเหล่านี้มีสาเหตุจากอะไร และจะแก้ไขได้อย่างไรกันนะ
สาเหตุของพฤติกรรมถดถอยในเด็กเกิดจากอะไร
- ด้านจิตใจ เช่น เด็กที่มีภาวะพี่อิจฉาน้อง โดยเฉพาะในเด็กที่เคยเป็นลูกคนเดียวมาก่อน เมื่อมีน้อง พ่อแม่อาจทุ่มเทและใช้เวลากับน้องมาก พี่อาจมีพฤติกรรมถดถอย กลับมากินนมขวด ดูดนิ้ว ปัสสาวะรดที่นอน ไม่ยอมช่วยเหลือตัวเอง เป็นต้น
- ความเจ็บป่วยด้านร่างกาย ในเด็กที่เกิดอาการป่วยฉับพลัน ต้องเข้าพักรักษาตัวที่โรงพยาบาล อาจทำให้เด็กไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้เต็มที่ ต้องขอความช่วยเหลือจากพ่อแม่
- โรคบางชนิด เช่น โรคที่เกิดจากความเสื่อม (Degenerative diseases) หมายถึงโรคที่มีความเสื่อมถอยของการทำงานหรือโครงสร้างของเนื้อเยื่อหรืออวัยวะลงเมื่อเวลาผ่านไป เช่น โรคกล้ามเนื้ออ่อนแรง ALS: Amyotrophic Lateral Sclerosis โรค Rett Syndrome ซึ่งส่วนใหญ่จะพบในเด็กผู้หญิง โดยจะมีพัฒนาการปกติในช่วง 5 เดือนแรก ต่อมาจะเริ่มพบความถดถอยของทักษะการใช้มือ ไม่สามารถควบคุมการเคลื่อนไหวของมือตามความต้องการได้ มีความผิดปกติของการเคลื่อนไหว เดินหรือขยับตัวได้ไม่ดี เคลื่อนไหวช้า เดินเซ การรับรู้ภาษาและการสื่อสารถดถอย ร่วมกับมีปฏิสัมพันธ์ทางสังคมที่หยุดชะงักไป
แนวทางและวิธีการแก้ปัญหาพฤติกรรมถดถอยในเด็ก
- กรณีที่พัฒนาการถดถอยเกิดตามหลังจากความเครียด หรือเหตุการณ์ที่ทำให้เด็กเกิดความคับข้องใจ เช่น ภาวะพี่อิจฉาน้อง พ่อแม่ควรพูดคุยกับลูก ให้ความมั่นใจกับลูกคนrพี่ว่า ถึงแม้ครอบครัวของเราจะมีน้องเข้ามาเป็นสมาชิกใหม่ พ่อและแม่ก็ยังรักและเป็นห่วงลูกเหมือนเดิม อาจคุยถึงข้อดีของการมีน้อง เช่น พี่จะได้มีเพื่อนเล่น และจะได้ดูแลกันและกันเมื่อโตขึ้น รวมถึงอาจให้ลูกคนพี่มีส่วนร่วมในการเลี้ยงน้อง เช่น ช่วยหยิบผ้าอ้อม ช่วยหยิบนมมาให้น้อง และกล่าวชื่นชมคนพี่ เป็นต้น
- กรณีที่พัฒนาการถดถอยเกิดตามหลังการเจ็บป่วย ควรให้เวลาเด็กได้ปรับตัว โดยอาจช่วยเหลือเด็กในช่วงแรก แต่เมื่อหายดีแล้วก็ให้เด็กกลับมาช่วยเหลือตนเองตามปกติ
- กรณีที่พัฒนาการถดถอยอาจเกิดขึ้นเนื่องจากโรคบางชนิด แนะนำให้พบแพทย์เพื่อหาสาเหตุ และดูแลรักษาตามสาเหตุที่พบ
หากพ่อแม่สังเกตพบว่า ลูกน้อยมีอาการหรือพฤติกรรมถดถอยควรเข้ามารับคำปรึกษาจากแพทย์ด้านพฤติกรรมและพัฒนาการ เพื่อหาสาเหตุและแก้ไขได้ทันท่วงที จะช่วยให้เด็กมีพฤติกรรมและพัฒนาการที่เหมาะสมและสมวัยต่อไป
พญ.ณิชา ลิ้มตระกูล
กุมารแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านพัฒนาการและพฤฒิกรรมเด็ก
ศูนย์สุขภาพเด็กและวัยรุ่น โรงพยาบาลพญาไท 2
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่
โรงพยาบาลพญาไท 2 อาคาร B ชั้น 2
โทร. 0-2617-2444 ต่อ 3219, 3220
นัดหมายแพทย์
แพทย์
