การผ่าตัดขากรรไกร หรือ oral maxillofacial surgery นั้นโดยมากมักเป็นการการผ่าตัดรักษาประเภทไม่เร่งด่วนและสามารถนัดผ่าตัดได้ และในช่วงโรคระบาดของเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 หรือ COVID 19 นี้เองย่อมส่งผลกระทบต่อการผ่าตัดขากรรไกรอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ โดยในบทความก่อนหน้าผมเขียนถึงการเตรียมผู้ป่วยก่อนการผ่าตัดขากรรไกรโดยในบทความนี้ผมจะเล่าถึงวิธีการดูแลผู้ป่วยในวันผ่าตัดและหลังผ่าตัดของผู้ป่วยที่มีความจำเป็นต้องผ่าตัดกระดูกขากรรไกรในยุค COVID 19 นี้กันครับ โดยผมขออ้างอิงข้อมูลและแนวทางจาก “แนวปฏิบัติการทำหัตถการและการผ่าตัดในสถานการณ์การระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019” ของประกาศกรมการแพทย์เมื่อ 7 พค. 2563 ที่ผ่านมานี้ครับ

การผ่าตัดและการดูแลหลังการผ่าตัดในผู้ป่วยที่มีผลการตรวจคัดกรองทางห้องปฏิบัติการไวรัสวิทยาเป็นลบ รวมถึงผู้ป่วยอื่นที่ไม่เข้าเกณฑ์การคัดกรองด้วยห้องปฎิบัติการ ให้การผ่าตัดและการระงับความรู้สึกตามมาตรฐานการแพทย์ทั่วไป

การดูแลผู้ป่วยในวันผ่าตัด

การเคลื่อนย้ายผู้ป่วยให้ปฏิบัติตามหลัก standard precautions และ social distancing โดยต้องสวม surgical mask ให้ผู้ป่วยตลอดเวลาในโรงพยาบาล
บุคลากรการแพทย์ทุกคนในห้องผ่าตัดให้ปฏิบัติตามหลัก standard precautions และ social distancing จำกัดจำนวนบุคลากรในห้องผ่าตัดตามจำเป็น ควรสวมอุปกรณ์ปกป้องแบบ Standard Personal Protective Equipment ตามปกติ
การเตรียมห้องผ่าตัด การทำความสะอาดและการดูแลห้องผ่าตัดจนเสร็จสิ้นการผ่าตัดให้ทำตามมาตรฐานทั่วไป

การดูแลผู้ป่วยหลังการผ่าตัด

ให้ดูแลผู้ป่วยที่ห้องพักฟื้นหรือบริเวณที่จัดให้ตามความเหมาะสมของสถานที่ สภาวะของผู้ป่วยตามบริบทของแต่ละโรงพยาบาล
มีระบบติดตามผู้ป่วยในเรื่องการเปลี่ยนแปลงระบบทางเดินหายใจหรืออาการอื่นๆ ในระหว่างนอนในโรงพยาบาลจนถึงหลังการจำหน่ายผู้ป่วยออกจากโรงพยาบาล
หลังผ่าตัดควรจะต้องมี discharge planning ที่ชัดเจนและให้ผู้ป่วยกลับบ้านโดยเร็วที่สุด

การนอนพักในโรงพยาบาลควรกำหนดนโยบายตามหลัก social distancing เช่น ลดการเข้าเยี่ยม จำกัดจำนวนญาติที่มาเฝ้าไข้ ให้ผู้ป่วยและญาติใส่หน้ากากอนามัยตลอดเวลาช่วงที่ญาติมาเฝ้าไข้

โดยทั้งหมดที่กล่าวมานั้น เป็นหลักการในการดูแลผู้ป่วยระหว่างและหลังการผ่าตัด โดยมีหลักการโดยทั่วไปที่บุคลากรในโรงพยาบาล ผู้ป่วยและผู้ดูแลพึงปฏิบัติเพื่อที่จะทำให้เราผ่านช่วงเวลาที่ยากลำบากนี้ไปด้วยกันครับ

ทพ. เวทัส ศักดิ์เดชยนต์

ทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านศัลยศาสตร์ช่องปากและแม็กซิโลเฟเชีย

ศูนย์ทันตกรรม โรงพยาบาลพญาไท 2

ผ่าตัดขากรรไกรในยุค NEW NORMAL ปลอดภัยกว่าที่คิด