กลืนแร่ คืออะไร?

การกลืนแร่ คือ การทานสารกัมมันตรังสีไอโอดีน-131 (I 131) ในรูปแบบน้ำหรือแคปซูล ซึ่งเมื่อเข้าสู่ร่างกายก็จะไปจับที่ต่อมไทรอยด์ และยับยั้งการทำงานของต่อมไทรอยด์จนทำให้ต่อมไทรอยด์ฝ่อลง จึงช่วยรักษาโรคไทรอยด์เป็นพิษได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งต้องเข้าใจตรงนี้ก่อนว่าโรคไทรอยด์เป็นพิษไม่ได้เป็นโรคเดียวกับมะเร็งไทรอยด์

ไทรอยด์ผิดปกติ VS มะเร็งต่อมไทรอยด์

ส่วนใหญ่ผู้ป่วยที่เป็นโรคของต่อมไทรอยด์มักจะมาพบแพทย์ด้วยอาการผิดปกติอยู่ 2 แบบ คือ

ผู้ป่วยที่มีไทรอยด์เป็นพิษ มักจะมาพบแพทย์ด้วยอาการเหนื่อยง่าย ใจสั่น น้ำหนักลด เหงื่อออกตามมือตามเท้า เพราะร่างกายมีการสร้างไทรอยด์ฮอร์โมนมากเกินไป โดยที่อาจมีหรือไม่มีก้อนที่คอเลยก็ได้
ในขณะที่ผู้ป่วยที่เป็นมะเร็งต่อมไทรอยด์ จะมีอาการมีก้อนที่คอ โดยที่ก้อนดังกล่าวจะไม่ได้สร้างไทรอยด์ฮอร์โมนมากกว่าปกติ จึงมักไม่มีอาการแสดงออกเหมือนโรคไทรอยด์เป็นพิษ

มีก้อนที่คอแล้วต้องทำไง อันตรายแค่ไหนกันนะ ?

หากตรวจพบก้อนที่คอและสงสัยว่าเป็นก้อนที่ต่อมไทรอยด์ แพทย์ก็จะทำการเจาะเลือดตรวจเพื่อวินิจฉัยว่าเป็นก้อนที่มีการสร้างฮอร์โมนไทรอยด์มากเกินกว่าปกติหรือไม่ หากผลการเจาะเลือดพบว่าระดับฮอร์โมนในเลือดปกติ ก็จะต้องทำการตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูงที่ต่อมไทรอยด์ (Ultrasound thyroid) ซึ่งการตรวจดังกล่าวจะทำให้สามารถเห็นลักษณะของก้อนที่ละเอียดได้ หากลักษณะของก้อนที่ต่อมไทรอยด์มีลักษณะที่น่าสงสัยว่าอาจมีโอกาสเป็นมะเร็งต่อมไทรอยด์ แพทย์ก็จะแนะนำให้เจาะเอาเซลล์ในก้อนนั้นไปส่งตรวจอย่างละเอียด เพื่อการวินิจฉัยที่แม่นยำต่อไป

การเจาะตรวจก่อนที่ต่อมไทรอยด์ เป็นการตรวจที่ไม่ยุ่งยากและมักจะไม่ได้สร้างความเจ็บปวดกับผู้ป่วยมากนัก โดยแพทย์จะใช้เข็มฉีดยาขนาดเล็กเจาะผ่านผิวหนังไปในก้อนโดยตรง และทำการสุ่มเอาเซลล์ในก้อนนั้นออกไปตรวจทางห้องปฏิบัติการ เพื่อช่วยยืนยันว่าก้อนดังกล่าวเป็นเนื้องอกธรรมดาหรือเนื้อมะเร็งต่อมไทรอยด์

มะเร็งไทรอยด์รักษาได้ ด้วยวิธีการเหล่านี้

วิธีการรักษามะเร็งต่อมไทรอยด์หลักๆ จะแบ่งออกเป็น

การผ่าตัดต่อมไทรอยด์ออก หลังการผ่าตัดแพทย์จะนัดมาดูแผล ฟังผลชิ้นเนื้อ และประเมินระยะของโรค เพื่อวางแผนการรักษาต่อไป
การรักษาด้วยไอโอดีนรังสี ซึ่งจะต้องทำการรักษาโดยแพทย์ด้านเวชศาสตร์นิวเคลียร์โดยเฉพาะ ส่วนใหญ่แพทย์จะนัดให้รักษาด้วยการกลืนแร่ไอโอดีนรังสีชนิด Iodine-131 หลังจากการผ่าตัดต่อมไทรอยด์ออกทั้งหมด เพื่อกำจัดเซลล์มะเร็งออกให้หมด ซึ่งการรักษาด้วยวิธีนี้เป็นที่นิยมแพร่หลายเนื่องจากผลข้างเคียงน้อย เพราะไอโอดีนรังสีมีความจำเพาะต่อต่อมไทรอยด์เท่านั้น

เสริมด้วยการ “กลืนน้ำแร่” เพิ่มประสิทธิภาพการรักษาไทรอยด์

ส่วนใหญ่แพทย์มักพิจารณาการให้การรักษาด้วยการกลืนน้ำแร่ด้วยไอโอดีนรังสีเพิ่มเติม ในผู้ป่วยที่มีลักษณะของโรคต่อไปนี้

ก้อนมะเร็งมีขนาดมากกว่า 4 เซ็นติเมตร
พบมีมะเร็งอยู่หลายจุดในต่อมไทรอยด์
พบมีการกระจายไปยังต่อมน้ำเหลืองรอบๆ ต่อมไทรอยด์
ลักษณะเซลล์มีการทำลายชั้นห่อหุ้มไทรอยด์ (capsule invasion) หรือมีการทำลายหลอดเลือดหรือทางเดินน้ำเหลือง (vascular or lymphatic invasion)
เป็นมะเร็งชนิด Follicular cell CA

การกลืนน้ำแร่ เป็นวิธีการที่ไม่ยุ่งยาก ผลข้างเคียงน้อย ผู้ป่วยมักไม่มีผลค้างเคียงอะไร โดยหลังให้การรักษาแพทย์จะนัดมาทำการตรวจด้วยน้ำแร่ซ้ำในอีก 6 เดือนถัดมา หากยังพบเซลมะเร็งหรือเนื้อไทรอยด์หลงเหลืออยู่ อาจพิจารณาให้น้ำแร่ซ้ำอีกครั้งต่อไป

การกลืนน้ำแร่ (Radioactive Iodine Therapy) ทางเลือกเพื่อการรักษามะเร็งต่อมไทรอยด์