ต่อมไทรอยด์เป็นต่อมไร้ท่อที่มีความสำคัญต่อร่างกาย มีหน้าที่สร้างและหลั่งฮอร์โมนที่ควบคุมการเผาผลาญพลังงาน และการทำงานของระบบต่าง ๆ ในร่างกาย เมื่อต่อมไทรอยด์เกิดความผิดปกติ การผ่าตัดอาจเป็นทางเลือกในการรักษา ซึ่งปัจจุบันเทคโนโลยีการผ่าตัดได้พัฒนาไปมาก โดยเฉพาะการผ่าตัดไทรอยด์ส่องกล้องไร้แผล ซึ่งรวมถึงเทคนิคการผ่าตัดทางช่องปากที่เป็นนวัตกรรมใหม่ เทคนิคนี้มีข้อได้เปรียบคือ ผู้ป่วยจะไม่มีรอยแผลเป็นหลังการผ่าตัด แผลผ่าตัดเล็ก ระยะพักฟื้นสั้นลง ช่วยให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดี ได้อย่างรวดเร็ว

สารบัญการผ่าตัดไทรอยด์ส่องกล่อง

ทำไมต้องผ่าตัดไทรอยด์ (Thyroidectomy)
รูปแบบการรักษาผ่าตัดก้อนที่ต่อมไทรอยด์
- การผ่าตัดไทรอยด์แบบเปิดแผลที่คอ (Open Thyroidectomy)
- การผ่าตัดไทรอยด์แบบส่องกล้อง (Endoscopic Thyroidectomy)
การผ่าตัดไทรอยด์ มีกี่แบบ ?
เจาะลึกการผ่าตัดไทรอยด์แบบส่องกล้อง (EndoscopicThyroidectomy)
- การผ่าตัดไทรอยด์ส่องกล้องผ่านทางช่องปาก (Transoral Endoscopic Thyroidectomy)
- การผ่าตัดไทรอยด์ส่องกล้องผ่านทางรักแร้ (Endoscopic Thyroidectomy Via Breast,Axillary Approach)
ผ่าตัดไทรอยด์ส่องกล้องทางช่องปากเหมาะกับใคร ?
อาการหลังผ่าตัดไทรอยด์ส่องกล้องทางช่องปาก
หลังการผ่าตัดไทรอยด์ส่องกล้องทางช่องปาก พักฟื้นกี่วัน ?
เตรียมตัวให้พร้อมก่อนผ่าตัดไทรอยด์ส่องกล้องทางช่องปาก
แนวทางการดูแลการปฏิบัติตัวหลังผ่าตัด

สรุปผ่าตัดไทรอยด์ส่องกล้องทางช่องปาก ทางเลือกใหม่ ไร้แผล

ทำไมต้องผ่าตัดไทรอยด์ (Thyroidectomy)

การผ่าตัดไทรอยด์ (Thyroidectomy) คือการรักษาการทำงานผิดปกติของต่อมไทรอยด์ ซึ่งการผ่าตัดต่อมไทรอยด์มีความจำเป็นในหลายกรณี โดยแพทย์จะพิจารณาจากสาเหตุและอาการของผู้ป่วย ดังนี้

มีก้อนเนื้อบริเวณต่อมไทรอยด์ ก้อนที่ต่อมไทรอยด์มีทั้งเนื้องอกชนิดไม่ร้ายแรง (Benign) หรือมะเร็งไทรอยด์ (Thyroid Cancer) ที่จำเป็นต้องได้รับการผ่าตัดเพื่อนำก้อนเนื้อออก

ก้อนเนื้อมีลักษณะเป็นทรงกลมหรือวงรี อยู่บริเวณด้านหน้าของลำคอ ผู้ป่วยสามารถคลำหรือมองเห็นชัดเจนได้ที่คอ ทั้งนี้การเกิดก้อนที่ต่อมไทรอยด์ มักพบในเพศหญิงมากกว่าเพศชาย อัตราส่วนประมาณ 4:1 และก้อนที่ต่อมไทรอยด์มีโอกาสที่จะเป็นมะเร็งประมาณ 5 – 10%

ต่อมไทรอยด์โต (Goiter) เมื่อต่อมไทรอยด์มีขนาดใหญ่จนกดทับหลอดลมหรือหลอดอาหาร ทำให้เกิดอาการหายใจลำบาก กลืนอาหารลำบาก หรือมีอาการเสียงแหบ กระทบต่อการใช้ชีวิต หายใจติดขัด รวมถึงอาจมีภาวะเสี่ยงเป็นก้อนเนื้อร้าย การผ่าตัดเอาก้อนไทรอยด์ออก จึงจำเป็นต่อการรักษา
ภาวะไทรอยด์เป็นพิษ (Hyperthyroidism) ในกรณีที่การรักษาด้วยยาไม่ได้ผล หรือผู้ป่วยไม่สามารถทนต่อผลข้างเคียงของยาได้
ต่อมไทรอยด์อักเสบเรื้อรัง (Chronic Thyroiditis) บางกรณีที่มีอาการรุนแรงและไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยา การผ่าตัดต่อมไทรอยด์ อาจเป็นวิธีการรักษาที่เหมาะสม

รูปแบบการรักษาผ่าตัดก้อนที่ต่อมไทรอยด์

การผ่าตัดไทรอยด์หลัก ๆ จะมี 2 วิธีคือ

การผ่าตัดไทรอยด์แบบเปิดแผลที่คอ (แบบดั้งเดิม)
การผ่าตัดไทรอยด์ส่องกล้องทางช่องปากไร้แผล

โดยแต่ละวิธีมีข้อดีและข้อเสียแตกต่างกัน ซึ่งแพทย์จะพิจารณาวิธีการรักษาตามลักษณะก้อนเนื้อ และความรุนแรงของอาการ โดยรูปแบบการรักษาต่อมไทรอยด์มีรายละเอียดดังนี้

การผ่าตัดไทรอยด์แบบเปิดแผลที่คอ (Open Thyroidectomy)

การผ่าตัดไทรอยด์แบบเปิดแผลที่คอ เป็นวิธีดั้งเดิมที่แพทย์มีความคุ้นเคยและใช้วิธีนี้รักษามานาน ข้อดีคือ แพทย์สามารถมองเห็นพื้นที่ผ่าตัดได้ชัดเจน สามารถตัดก้อนเนื้อ ตัดก้อนไทรอยด์ออกได้ทุกขนาด หรือตัดไทรอยด์ออกแค่บางส่วนได้ แต่ข้อเสียคือ มีแผลที่คอ บางรายอาจเกิดแผลเป็นนูนหรือคีลอยด์ ซึ่งอาจส่งผลต่อความมั่นใจของผู้ป่วย ใช้ระยะเวลาพักฟื้นนาน อาจมีอาการปวดแผลได้

การผ่าตัดไทรอยด์แบบส่องกล้อง (Endoscopic Thyroidectomy)

การผ่าตัดไทรอยด์ส่องกล้อง คือ การผ่าตัดไทรอยด์ด้วยการส่องกล้องความละเอียดสูง โดยส่องกล้องผ่านทางรักแร้หรือช่องปาก ถือเป็นวิธีผ่าตัดไทรอยด์ผ่านกล้องที่มีมาตรฐานความปลอดภัยสูง

การผ่าตัดไทรอยด์ มีกี่แบบ ?

การผ่าตัดไทรอยด์มีหลายวิธี แบ่งตามเทคนิคและขอบเขตของการผ่าตัด ดังนี้

การตัดต่อมไทรอยด์ข้างเดียว (Hemi thyroidectomy/Lobectomy) ตัดต่อมไทรอยด์ออกเพียงข้างเดียว เหมาะสำหรับก้อนเนื้องอกที่มีเฉพาะด้านใดด้านหนึ่ง
การตัดต่อมไทรอยด์บางส่วน (Subtotal Thyroidectomy) ตัดต่อมไทรอยด์ออกเกือบทั้งหมด แต่เหลือเนื้อเยื่อไทรอยด์บางส่วนไว้
การตัดต่อมไทรอยด์เกือบทั้งหมด (Near-total Thyroidectomy) เป็นการผ่าตัดต่อมไทรอยด์ออกเกือบหมด เหลือแคปซูลด้านหลังไทรอยด์เอาไว้ มักใช้ในกรณีไทรอยด์เป็นพิษที่ไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยา หรือการกลืนแร่
การตัดต่อมไทรอยด์ทั้งหมด (Total Thyroidectomy) ตัดต่อมไทรอยด์ออกทั้งหมด นิยมใช้ในกรณีมะเร็งไทรอยด์ หรือก้อนเนื้องอกที่มีทั้งสองข้าง

การผ่าตัดไทรอยด์ส่องกล้องผ่านทางช่องปาก (Transoral Endoscopic Thyroidectomy)

การผ่าตัดไทรอยด์ส่องกล้องทางช่องปากโดยไร้แผลเป็น (Transoral Endoscopic Thyroidectomy Vestibular Approach; TOETVA) เป็นการผ่าตัดผ่านทางช่องปากทางริมฝีปากล่างเหงือกด้านล่างของริมฝีปากล่าง โดยใช้กล้องส่องขยาย และเครื่องมือพิเศษสอดผ่านเข้าไปยังบริเวณคอ

วิธีนี้เป็นเทคนิคการผ่าตัดวิธีล่าสุดที่ได้รับการพัฒนาจนเป็นที่ยอมรับ และได้รับความนิยมแพร่หลายไปทั่วโลก โดยแพทย์ผู้ทำการผ่าตัดสามารถทำหัตถการได้สะดวก ง่าย และแม่นยำมากขึ้นจากการส่องกล้อง จึงช่วยลดระยะเวลาการผ่าตัดและทำให้ผู้ป่วยเจ็บปวดน้อย รวมถึงฟื้นตัวได้เร็ว

การผ่าตัดจะใช้กล้องขนาดเล็กที่มีความละเอียดสูงช่วยในการผ่าตัด ทำให้แผลผ่าตัดมีขนาดเล็ก โดยแผลจะอยู่บริเวณด้านในของริมฝีปากล่าง ตรงกลางขนาด 1.5 เซนติเมตร และด้านข้างอีก 2 จุด ข้างละ 0.5 เซนติเมตรเท่านั้น ทำให้การผ่าตัดไทรอยด์ส่องกล้องผ่านทางช่องปากเป็น วิธีเดียวที่จะไม่เกิดแผลเป็นที่บริเวณผิวหนังที่มองเห็นจากภายนอก (Scarless Thyroidectomy)

ข้อดีการผ่าตัดไทรอยด์แบบส่องกล้องทางช่องปาก

ไร้แผล ไม่มีแผลด้านนอก ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตที่ดีภายหลังการผ่าตัด
สามารถผ่าตัดต่อมไทรอยด์ทั้ง 2 ข้างออกได้พร้อมกัน
ให้ผลลัพธ์การรักษาที่ดีและมีความปลอดภัย เทียบเท่ากับการผ่าตัดต่อมไทรอยด์แบบเปิด

เลือกผ่าตัดไทรอยด์แบบไหนดี ? ปัจจุบันการผ่าตัดไทรอยด์ส่องกล้องทางช่องปาก เป็นวิธีที่ได้รับความนิยม และยังเป็นวิธีการรักษาที่ได้มาตรฐาน ที่ช่วยลดความเสี่ยงการเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัดได้ การผ่าตัดใช้เวลาไม่นาน ระยะเวลาฟื้นตัวเร็ว ไร้แผลและมีอาการเจ็บแผลเล็กน้อยเท่านั้น

ผ่าตัดไทรอยด์ส่องกล้องทางช่องปากเหมาะกับใคร ?

การผ่าตัดไทรอยด์ส่องกล้องทางช่องปากเหมาะสำหรับผู้ป่วยที่มีลักษณะดังนี้

ผู้ป่วยที่มีก้อนเนื้องอกไทรอยด์ขนาดเล็กถึงปานกลาง (ไม่เกิน 2-3 ซม.)
ผู้ป่วยที่เป็นเนื้องอกชนิดไม่ร้ายแรง หรือมะเร็งไทรอยด์ระยะเริ่มต้น (ควรมีขนาดเล็กกว่า 2 เซนติเมตร และไม่มีการกระจายไปต่อมน้ำเหลืองที่คอ)
ผู้ป่วยที่ไม่เคยผ่าตัดบริเวณคอมาก่อน
ผู้ที่ให้ความสำคัญกับความสวยงาม และไม่ต้องการมีแผลเป็นที่คอ
ผู้ป่วยที่มีสุขภาพร่างกายแข็งแรง สามารถทนต่อการดมยาสลบได้
ผู้ป่วยที่มีสุขภาพช่องปากดี ไม่มีการติดเชื้อในช่องปาก
ไม่เคยรักษาด้วยการฉายแสงบริเวณคอ
ไม่เป็นไทรอยด์เป็นพิษ

อาการหลังผ่าตัดไทรอยด์ส่องกล้องทางช่องปาก

การผ่าตัดไทรอยด์ส่องกล้องทางช่องปาก อาจมีอาการปวดบริเวณริมฝีปากและคาง บวมที่ริมฝีปาก และมีอาการชาที่ริมฝีปากล่างชั่วคราว ซึ่งจะค่อย ๆ ดีขึ้นจนหายภายใน 1-3 สัปดาห์ นอกจากนี้ผู้ป่วยอาจรู้สึกติด ๆ ขัด ๆ ตึง ๆ คล้ายมีสิ่งแปลกปลอมบริเวณคอ หรือมีอาการเสียงแหบ ซึ่งอาจเกิดจากการบวม หรือการกระทบกระเทือนของเส้นประสาทสายเสียง ซึ่งพบได้น้อยมาก โดยอาการดังกล่าวมักจะหายไปภายใน 1 สัปดาห์

หลังการผ่าตัดไทรอยด์ส่องกล้องทางช่องปาก ต้องพักฟื้นกี่วัน ?

นอนโรงพยาบาล 2-3 วัน เพื่อดูอาการ หากไม่พบความผิดปกติสามารถกลับบ้านได้
พักฟื้นที่บ้าน 5-10 วัน ไม่ต้องทำแผล โดยไหมที่เย็บจะละลายเองภายใน 30 วัน
สามารถกลับมาทำกิจวัตรประจำวันได้เร็วกว่าการผ่าตัดแบบเปิดแผลที่คอ
บางรายอาจมีอาการบวมที่ริมฝีปากเล็กน้อย สามารถหายไปภายใน 1-2 สัปดาห์

เตรียมตัวให้พร้อม ก่อนผ่าตัดไทรอยด์ส่องกล้องทางช่องปาก

หลังจากแพทย์วินิจฉัยและแนะนำให้ทำการรักษาด้วยผ่าตัดไทรอยด์ส่องกล้องทางช่องปาก เตรียมตัวก่อนเข้ารับการผ่าตัดมีดังนี้

แจ้งประวัติโรคประจำตัว ประวัติการเจ็บป่วย ยาที่ใช้ประจำ และประวัติการแพ้ยาให้แพทย์ทราบ
ตรวจสุขภาพ เช็กความพร้อมของร่างกาย ตรวจเลือด ตรวจปัสสาวะ ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ เอกซเรย์ทรวงอก และอื่น ๆ ตามคำแนะนำของแพทย์
งดน้ำ งดอาหารอย่างน้อย 6-8 ชั่วโมงก่อนผ่าตัด เนื่องจากต้องมีการดมยาสลบ (ป้องกันการสำลักลงปอดเวลาดมยาสลบ)
ผู้ป่วยที่เข้ารับการผ่าตัดต่อมไทรอยด์ ควรทำเมื่อผู้ป่วยมีร่างกายแข็งแรงสมบูรณ์ดี ไม่เป็นหวัด หรือมีการติดเชื้อของระบบหายใจเฉียบพลัน
โดยทั่วไปผู้ป่วยจะต้องเข้าพักเพื่อเตรียมความพร้อม ณ โรงพยาบาลก่อน 1 คืน ก่อนเข้าห้องผ่าตัดในวันรุ่งขึ้น

แนวทางการดูแลการปฏิบัติตัวหลังผ่าตัด

หลังผ่าตัดสามารถรับประทานอาหารอ่อน 2-3 วัน จากนั้นรับประทานอาหารได้ปกติ
ควรรับประทานยาปฏิชีวนะ ตามที่แพทย์สั่งจนครบ 1 สัปดาห์
หลังผ่าตัดผู้ป่วยสามารถอาบน้ำ ทำความสะอาดร่างกายได้ตามปกติ
งดใช้เสียงดังหรือตะโกนหลังการผ่าตัด
งดการรับประทานอาหารที่มีรสจัด หรือร้อนจัดเกินไป ให้รับประทานอาหารอ่อน กลืนง่าย
ควรหลีกเลี่ยงการไอ จาม การขากเสมหะแรง ๆ แนะนำให้ค่อย ๆ บ้วนออก
ควรหลีกเลี่ยงเบ่งถ่าย การออกแรงยกของหนัก หรือการออกกำลังกายหนัก อย่างน้อย 1 สัปดาห์
หลังผ่าตัด 1 สัปดาห์ แนะนำให้เริ่มบริหารรอบปากและลำคอ เพื่อป้องกันการเกิดพังผืดที่คอ

ผ่าตัดไทรอยด์ส่องกล้องทางช่องปาก ทางเลือกใหม่ ไร้แผล

ผ่าตัดไทรอยด์ส่องกล้องทางช่องปาก เป็นการผ่าตัดที่ใช้เครื่องมือทางการแพทย์ และเทคโนโลยีที่มีความแม่นยำ ถือว่าเป็นวิธีการผ่าตัดที่ทันสมัยและมีประสิทธิภาพสูง ปัจจุบันได้รับความนิยมมากขึ้นเรื่อย ๆ เพราะมีความปลอดภัย ใช้เวลาพักฟื้นน้อย และไม่เห็นรอยแผลเป็นจากภายนอก

สำหรับผู้ป่วยไทรอยด์ที่ต้องการเข้ารับการรักษาด้วยการผ่าตัดแบบส่องกล้องไร้แผลเป็น โรงพยาบาลพญาไท 3 พร้อมรองรับการรักษาด้วยการผ่าตัดไทรอยด์แบบส่องกล้องทางช่องปาก (Transoral Endoscopic Thyroidectomy Vestibular Approach; TOETVA)

ดูแลโดยศัลยแพทย์ชำนาญการเฉพาะทาง และเครื่องมือทางการแพทย์ที่ทันสมัย มีการบริการดูแลรักษา และติดตามผลการผ่าตัดของผู้ป่วยอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีกว่าเดิม

ผ่าตัดไทรอยด์ ส่องกล้องทางช่องปากไร้แผล ฟื้นตัวไว